Η ΙΣΤΟΡΙΑ ΤΗΣ ΕΛΛΗΝΙΚΗΣ ΣΗΜΑΙΑΣ (μέρος 3ο) ΟΙ ΣΗΜΑΙΕΣ ΤΗΣ ΤΟΥΡΚΟΚΡΑΤΙΑΣ

συνέχεια από το 2ο μέρος

Γράφει η Μαίρη Καρά

      Η ανάγκη δημιουργίας Ελληνικής Σημαίας φάνηκε αμέσως με την Άλωση, όταν άρχισε να σχηματίζεται η έννοια του ΕΛΛΗΝΙΚΟΥ ΕΘΝΟΥΣ και να διαμορφώνεται η ΕΘΝΙΚΗ ΤΑΥΤΟΤΗΤΑ των Ελλήνων, που δεν συμβιβάστηκαν με την Οθωμανική Kατοχή. Από τον 15ο ως τον 19ο αιώνα πολλές περιοχές επαναστάτησαν κατά των Οθωμανών, υπό την ηγεσία των τοπικών τους οπλαρχηγών. Κάθε ΕΞΕΓΕΡΣΗ είχε και την δική της ιδιόμορφη Σημαία, επινόηση των οπλαρχηγών. Όμως αυτές οι ανοργάνωτες κι «επαναστάσεις» καταπνίγονταν άδικα στο αίμα, αφού ήταν καταδικασμένες εκ των προτέρων να αποτύχουν. Ο ακέφαλος και ασυντόνιστος Ελληνισμός χρειαζόταν ένα ΣΥΜΒΟΛΟ, που θα διατηρούσε την συνοχή με το Βυζάντιο, περικλείοντας την Εθνική και Θρησκευτική Ενότητά του. Το πρότυπο του δικέφαλου και μετέπειτα μονοκέφαλου Αετού κυριαρχούσε στον  ελληνικό χώρο δεκαετίες μετά την κατάληψη της Πόλης, στα Φλάμπουρα, τις Σημαίες, τις Παντιέρες και τα Μπαϊράκια των υπόδουλων Ελλήνων, στις Φουστανέλες και τα Επιστήθια των Αρματολών και Κλεφτών. Έτσι διατηρείτο η Ιστορική Μνήμη και η Αντίσταση προς τον αλλόθρησκο κατακτητή, αλλά και ο άρρηκτος συσχετισμός με την Εκκλησία, η οποία διατήρησε τον Δικέφαλο Αετό ως ΕΜΒΛΗΜΑ. 
    Η πρώτη Σημαία με τον Δικέφαλο Αετό ήταν η σημαία του Πελοποννήσιου Κλέφτη Κορκόνδειλα Κλαδά, η οποία ήταν κόκκινη με Δικέφαλο Αετό στην μέση και υψώθηκε το 1464 στην Γενέτειρά του. Και από το 1479-1481 και 1481-1482 κυμάτιζε στην Μάνη και την Χείμαρρα. Έκτοτε, Κλεφταρματολοί κι Επαναστάτες ανόρθωναν την δική τους ιδιότυπη Σημαία. Ο Μερκούριος-Θεόδωρος Μπουά (Ήπειρος 1490), που ήταν και Γενικός Αρχηγός του Ιππικού του βασιλείου της Γαλλίας. Ο Χρήστος Μηλιώνης (Ήπειρος 1750-1760). Ο Αρματολός του Παρνασσού Λάμπρος Τσεκούρας, του οποίου η Σημαία έφερε και Σταυρό (από εδώ βγήκε η λέξη "σταυραετός"). Επίσης και οι Ρουμελιώτες (που αποτελούσαν και τον κορμό της Ελληνικής Χερσονήσου), των οποίων η Σημαία έφερε Αετό, σε συνδυασμό με τον Σταυρό. Καθώς η σκλαβιά ρίζωνε, οι υπόδουλοι Έλληνες άρχισαν να φτιάχνουν δικές τους προσωπικές Σημαίες, διαφορετικές απ’ την "αρχέτυπη" Βυζαντινή, με ένα κοινό σημείο: τον Σταυρό ή και την Εικόνα Αγίου.

     Ο Σταυρός ήταν το Σύμβολο, που ένωνε τους Έλληνες με την σκέψη της ΕΛΕΥΘΕΡΙΑΣ και τους συνέδεε με τον ΧΡΙΣΤΙΑΝΙΣΜΟ. Και στις ξενοκίνητες επαναστάσεις οι Έλληνες είχαν μαζί τους τις Σταυροφορούσες Σημαίες, που τους ενέπνεαν κι έδιναν κουράγιο να συνεχίσουν τον ΑΓΩΝΑ τους. Από τις «νέες» Σημαίες, η πρώτη ήταν αυτή των Κρητών, οι οποίοι, ανακηρύσσοντας Δημοκρατία πριν από το 1453, ύψωσαν Κόκκινη Σημαία με την εικόνα του Απόστολου Τίτου, προστάτη του νησιού. Γνωστή είναι η ΑΣΠΡΗ Σημαία των Σπαχήδων (Ντερεμπέηδες), με Γαλάζιο Σταυρό και τον Άγιο Γεώργιο στην μέση, που από το 1431 έως το 1639 την χρησιμοποιούσαν στην ΄Ηπειρο και Πελοπόννησο. Οι Σπαχήδες έμειναν ονομαστοί ως μισθοφόροι Έλληνες στρατιώτες (stradioti) στην Δύση.  Άλλες γνωστές Σημαίες που έφεραν μορφές Αγίων ήταν η Σημαία των Σουλιωτών (Σταυρός με δάφνες με την εικόνα του Αγίου Γεωργίου), των Πελοποννήσιων (οι στρατηλάτες Άγιος Γεώργιος και Άγιος Δημήτριος), της Πάργας (κόκκινη Σημαία με την Παναγία βρεφοκρατούσα χρυσοκέντητη), της Λευκάδας (λευκή με τον Άγιο Τιμόθεο και την Αγία Μαύρα), των Μακεδόνων (έφερε τον Άγιο Δημήτριο), της Χειμάρρας (λευκή με τους Ταξιάρχες Μιχαήλ και Γαβριήλ), της Θράκης και της Ρωμυλίας (έφερε τους Αγίους Κωνσταντίνο και Ελένη). Από το 1774, μετά την συνθήκη του Kucuk Kainargi, η Ρωσική Σημαία κυμάτιζε στα ελληνικά εμπορικά πλοία.
     Αλλά και γνωστοί Κλέφτες, Αρματολοί και Οπλαρχηγοί είχαν δικές τους σημαίες: Οι αδελφοί Καλλέργη, με καταγωγή  από τον αυτοκράτορα Νικηφόρο Φωκά, στον Αγώνα τους κατά των Βενετών στην Κρήτη (1665) είχαν το Έμβλημα του οικοσήμου του, δηλαδή εννέα παράλληλες γαλάζιες και λευκές γραμμές, με λευκό Σταυρό σε γαλάζιο φόντο στην πάνω αριστερή γωνιά, με την επιγραφή "ΕΝ ΤΟΥΤΩ ΝΙΚΑ". Η Σημαία των Μαυρομιχαλαίων, οι οποίοι συμμετείχαν κατά την από την Ρωσία υποκινούμενη Επανάσταση του 1769, ήταν λευκή με κυανό σταυρό και την διατήρησαν μέχρι και τον πρώτο χρόνο της Επανάστασης. Παρόμοια Σημαία χρησιμοποιούσε ο Μελισσηνός Μακάριος, στην οποία το 1770 ο καπετάν Τζιουβάρας πρόσθεσε στο κέντρο του Σταυρού στην μια πλευρά την Εικόνα του Χριστού και στην άλλη της Παναγίας. Λίγο αργότερα ο Ζαχαρίας, κλέφτης της Λακωνίας, υψώνει τρίχρωμη Σημαία (άσπρο-κόκκινο-μαύρο) με Χρυσό Σταυρό. Οι οπλαρχηγοί των Αγράφων χρησιμοποιούσαν Σημαία με Κόκκινο Σταυρό.
     Ο Ρήγας Φεραίος-Βελεστινλής (1757-1798) χρησιμοποιούσε Σημαία με τρεις οριζόντιες γραμμές (κόκκινη, λευκή και μαύρη), με το ρόπαλο του Ηρακλή και τρεις Σταυρούς στην επιφάνειά του. Την επεξήγησε ο ίδιος στο έργο του «Πολίτευμα του Ρήγα» και την ίδια επεξήγηση για τα χρώματα έδωσε κι ο Υψηλάντης στην δική του Σημαία. Ο Λάμπρος Κατσώνης είχε τους Αγίους Κωνσταντίνο και Ελένη σε Λευκή Σημαία με Κυανό Σταυρό. Όταν το 1792 η Ρωσία υπόγραψε Συνθήκη Ειρήνης με την Οθωμανική Αυτοκρατορία, συνέχισε τον αγώνα της ΛΕΥΤΕΡΙΑΣ και ύψωσε στο Πόρτο Κάγιο της Μάνης την τρίχρωμη του, (κόκκινο, μαύρο, μπλε) κι έφερε χιαστί δύο ναυτικές σπάθες, τρεις καρδιές σε κάθε λωρίδα και την φράση LAMBRO CAZZONI PRINCIPE DI MAINA E LIBERATO DELLA GRECIA (Λάμπρος Κατσώνης, πρίγκηψ της Μάνης κι Ελευθερωτής της Ελλάδος).

     Οι Κολοκοτρωναίοι από τα τέλη του 18ου αιώνα, είχαν Άσπρη Σημαία με Γαλάζιο Σταυρό (του Αγίου Ανδρέα), την οποία από το 1806 χρησιμοποιούσε και ο Θεόδωρος Κολοκοτρώνης. Ο Σκιαθίτης αρματολός Γιάννης Σταθάς είχε στον στολίσκο του το 1800 μια Γαλανή Σημαία με ένα Λευκό Σταυρό, όμοια με την πρώτη επίσημη Σημαία Ξηράς της Ελλάδας. Ο Μάρκος Μπότσαρης στο Σούλι υψώνει στις 26 Οκτωβρίου 1820 Λευκή Σημαία με τον Άγιο Γεώργιο και την επιγραφή «ΕΛΕΥΘΕΡΙΑ, ΘΡΗΣΚΕΙΑ, ΠΑΤΡΙΣ» με Δάφνη στην μέση. Αλλά κι άλλοι είχαν Σημαίες με Γαλάζιο Σταυρό που είτε στηριζόταν σε ανεστραμμένο μισοφέγγαρο είτε, είχε στη μέση μια ανθισμένη Δάφνη και με τις επιγραφές «ΕΝ ΤΟΥΤΩ ΝΙΚΑ» ή «ΜΑΧΟΥ ΥΠΕΡ ΠΙΣΤΕΩΣ ΚΑΙ ΠΑΤΡΙΔΟΣ».

     Άξια μνείας είναι η Ιστορία της Σημαίας του Σουλιώτη Τούσια Μπότσαρη, ο οποίος λίγο πριν την Επανάσταση είχε Σημαία, δώρο της Μεγάλης Αικατερίνης, κίτρινη μεταξωτή κεντημένη με κρουστό πορφυρό μετάξι με παράσταση του Αγίου Γεωργίου στη μια πλευρά και του Αγίου Δημητρίου στην άλλη, με την επιγραφή «ΑΠΟΓΟΝΟΙ ΤΟΥ ΠΥΡΡΟΥ», την οποία και χρησιμοποίησε κατά την δράση του εναντίον του Αλή Πασά και κατά την πολιορκία του Μεσολογγίου. Κατά την ΗΡΩΙΚΗ ΕΞΟΔΟ η όμορφη αυτή Σημαία περιήλθε στα χέρια του Κίτσου Τζαβέλλα, ο οποίος την μετέφερε στην Ύδρα. Το 1832 την πήρε ο Κώστας Βέικος, για να την επιστρέψει το 1859 στους Τζαβελλαίους, οι οποίοι τελικά την παρέδωσαν στην οικογένεια του Μπότσαρη στο Μεσολόγγι.

συνεχίζεται