Η ΙΣΤΟΡΙΑ ΤΗΣ ΕΛΛΗΝΙΚΗΣ ΣΗΜΑΙΑΣ (μέρος 2ο) Η ΒΥΖΑΝΤΙΝΗ ΣΗΜΑΙΑ.

συνέχεια από το 1ο μέρος

Γράφει η Μαίρη Καρά

     Η ιστορία των "βυζαντινών" Σημαιών είναι εθνικοϊστορικά σημαντική. Αρχικά το "Βυζάντιο" χρησιμοποιούσε την Ρωμαϊκή Σημαία, που σχεδίασε ο στρατάρχης Μάριος (157-86 π.Χ.) κι ονομαζόταν σίγνο (signum). Ήταν κόκκινη κι έφερε ασημένιο ΑΕΤΟ με ανοικτές φτερούγες και χρυσούς κεραυνούς στα νύχια του. Η μοναδική τροποποίηση ήταν να μεταβληθεί το χρώμα του Αετού σε χρυσό και να στερηθεί τους κεραυνούς του επί Αυτοκράτορος Αδριανού (117-138 μ.Χ.). Οι βυζαντινοί ονόμαζαν την κόκκινη Σημαία φοινικίδα, λόγω ακριβώς του χρώματός της. Η πρώτη καθαρά "βυζαντινή" σημαία σχεδιάστηκε το 312 μ. Χ., όταν ο Μέγας Κωνσταντίνος (306-337), προετοιμάζοντας τον Στρατό του για να αντιμετωπίσει τον τύραννο Μαξέντιο, είδε θεϊκό οιωνό, ένα φωτεινό Σταυρό να λάμπει στο μεσημεριάτικο ουρανό με την επιγραφή "EN ΤΟΥΤΩ ΝΙΚΑ", τερματίζοντας την χρήση της (ειδωλολατρικής) ερυθράς σημαίας με τον Αετό. 
     Τη νέα Σημαία που σχεδίασε, ονόμασε ΛΑΒΑΡΟ και μ' αυτήν νίκησε στις 26.10.312 στον Τίβερη ποταμό. Έκτοτε, κάθε Δυναστεία του Βυζαντίου είχε και την δική της ιδιόμορφη Σημαία. Τα σύμβολα που χρησιμοποιούνταν ήταν η ΗΜΙΣΕΛΗΝΟΣ, η ανεστραμμένη ημισέληνος, ο ΣΤΑΥΡΟΣ, το ΧΡΙΣΤΟΓΡΑΜΜΑ κ.τ.λ. Τον ρωμαϊκό Αετό στην βυζαντινή Σημαία επανέφερε ο Αυτοκράτορας Ιουλιανός (361-363), Αποστάτης ή Παραβάτης ξεσηκώνοντας θύελλα αντιδράσεων στην Κωνσταντινούπολη. Μετά τον θάνατό του, το μισητό πλέον μισοφέγγαρο (υπήρξε το έμβλημα της θεάς Αρτέμιδος) διαγράφηκε από την Σημαία, διατηρήθηκε όμως ο περήφανος Αετός. που έβλεπε δεξιά, ο οποίος κι αποτελούσε άρρηκτα συνδεδεμένο ΣΥΜΒΟΛΟ με τους Έλληνες και το Βυζάντιο. Όμως, η μεγάλη αλλαγή στην Βυζαντινή Σημαία, η οποία και της έδωσε την τελική της μορφή, έγινε στα χρόνια του φωτισμένου Αυτοκράτορα Ισαάκιου Κομνηνού (1057-1059). Η καταγωγή του ήταν από Οίκο της Παφλαγονίας, όπου στην πόλη Γάγγρα υπήρχε ο θρύλος της ύπαρξης φτερωτού αετόμορφου και δικέφαλου θηρίου (γνωστού ως Χάγκα), το οποίο και κοσμούσε τον θυρεό του κτήματος της οικογένειάς του στην Καστάμονη. Χωρίς καμία αντίσταση το έκανε ΕΜΒΛΗΜΑ του Βυζαντίου, πάνω σε κίτρινο φόντο, θέλοντας να κυβερνήσει υπό την ηθική προστασία του.

      Το ίδιο έμβλημα είχε και το Οικουμενικό Πατριαρχείο, απ' όπου το οικειοποιήθηκαν οι Φράγκοι και οι Έλληνες το 1204 με την πρώτη Άλωση της Πόλης. Τότε άρχισε να χρησιμοποιείται από τον Θεόδωρο Λάσκαρη Α΄ (1204-1222) στη Νίκαια, το παράλλαξε όμως ο Ιωάννης Γ΄ ο Βατάτζης (1222-1254), προσθέτοντας Ρομφαία στο δεξί του πόδι και Υδρόγειο με Σταυρό στο αριστερό πόδι του Αετού, μεγαλώνοντας τις πτέρυγές του και το Ράμφος του άνοιξε με την γλώσσα του να κρέμεται. Η Σημαία αυτή διατηρήθηκε μέχρι τις 15 Αυγούστου 1261, όταν ο Μιχαήλ Η΄ Παλαιολόγος (1261-1282) -ο οποίος ανακατέλαβε την Κωνσταντινούπολη- πρόσθεσε Κορώνα πάνω από τα δύο κεφάλια του Αετού, στοιχείο το οποίο διατηρήθηκε μέχρι και τη μοιραία Τρίτη, 29η Μαΐου 1453, όταν ο Μωάμεθ Β΄ ο Πορθητής (1432-1481) κατέλαβε την Κωνσταντινούπολη. 
     Εδώ θα πρέπει να σημειώσουμε ότι ο Βυζαντινός στόλος χρησιμοποιούσε -τα πρώτα κυρίως χρόνια της Αυτοκρατορίας- διαφορετική Σημαία απ' αυτήν που χρησιμοποιούσαν οι χερσαίες δυνάμεις: αρχικά, χρησιμοποιήθηκε Λευκή Σημαία που έφερε Κυανό Σταυρό με τέσσερα Β, ένα στην κάθε γωνία του, ενώ αργότερα, αφού επανήλθε ο Αετός στην επίσημη βυζαντινή σημαία και πάλι ο στόλος χρησιμοποιούσε διαφορετική Σημαία, η οποία έφερε την εικόνα της Παναγίας, αετό με ανοικτές πτέρυγες και το μονογράφημα του Χριστού. Η σημαία αυτή αρχικά κόκκινη και από την εποχή του Νικηφόρου Φωκά (963-969) Κυανόλευκη, διατηρήθηκε μέχρι τα χρόνια των Κομνηνών (11ος - 12ος αιώνας).
     Μετά την πτώση της Βασιλεύουσας, τον Δικέφαλο Αετό χρησιμοποίησαν ως Σύμβολο αρκετά κράτη, ανάμεσά τους η Ρωσική Αυτοκρατορία και διάφορα τευτονικά και φράγκικα κρατίδια. Ο Δικέφαλος Αετός επιζεί στις μέρες μας στην Αλβανική σημαία, ενώ χρησιμοποιούταν και στην Γερμανική Αυτοκρατορική Σημαία μέχρι τις αρχές του 20ου αιώνα, απ' όπου τον "δανείστηκε" και τον παράλλαξε η Αυστρία, που χρησιμοποιεί μονοκέφαλο Αετό στην Σημαία της. Ο Δικέφαλος Αετός είναι επίσης το έμβλημα του Γενικού Επιτελείου Στρατού (με την επιγραφή "ΕΛΕΥΘΕΡΟΝ ΤΟ ΕΥΨΥΧΟΝ"), του Γενικού Επιτελείου Εθνικής Φρουράς (ΓΕΕΦ) της Κύπρου, καθώς και των ποδοσφαιρικών ομάδων ΑΕΚ (Αθλητική Ένωση Κωνσταντινούπολης) και ΠΑΟΚ (Πανθεσσαλονίκιος Αθλητικός Όμιλος Κωνσταντινουπολιτών).

συνεχίζεται