συνέχεια από το 1ο μέρος
Ας εξετάσουμε ομως λεπτομερώς τα επιχειρήματα περί φοινικικής
προελεύσεως του αλφαβήτου. Η παλαιότερη αλφαβητική γραφή θεωρείται αυτή,
που ευρέθη χαραγμένη επάνω στην σαρκοφάγο του βασιλέως Άχιράμ, ο οποίος
έζησε ανάμεσα στα 975-950 π.Χ.
Σύμφωνα με τον J.-N.Coldstream, στο
τέλος του 8ου π.Χ. αι., οι Φοίνικες είχαν ήδη δημιουργήσει μόνιμες
εγκαταστάσεις στην Σαρδηνία.
Στην γειτονική νήσο Νόρα, ανεκαλύφθη μια
φοινικική επιγραφή σε λίθο, με τον χαρακτηριστικό τύπο των φοινικικών
(;) γραμμάτων του 9ου π.Χ. αιώνος. Επειδή ομως η επιγραφή έθεωρήθη
επαρχιακή, έχα-ρακτηρίσθη και ο τύπος των γραμμάτων μεταγενέστερος και
ξεπερασμένος. Στην επιγραφή της Νόρα, αναφέρεται το τοπωνύμιο Tarshish,
ένα μακρινό λιμάνι, από όπου ο βασιλεύς Άχιράμ επρομηθεύθη, σύμφωνα με
την Παλαιά Διαθήκη (Α΄ Βασιλειών, Χ, 22) κάποτε χρυσό, ασήμι,
ελεφαντοστό, πιθήκους και παγώνια. Η Tarshish έταυτίσθη από ωρισμένους
μελετητές με την Ταρτησσό, που αναφέρει σ Ηρόδοτος, καθώς και με το
λιμάνι των Γαδείρων. Βάσει αυτών των στοιχείων ο J.-N.Coldstream
θεωρεί οτι θα πρέπει κάποτε να αναζητήσουμε έναν πρωιμώτερο του 9ου π.Χ.
αι. εμπορικό σταθμό στην περιοχή.
Σε αυτήν την ιστορική-αρχαιολογική πλάνη, φαίνεται να μας οδηγή μια
σειρά συγκυριών. Ο Διόδωρος ο Σικελιώτης90 περιγράφοντας το ταξείδι του
Ηρακλέους στην χώρα του Γηρυόνη, αναφέρει ότι κατευθυνόμενος ο Ηρακλής
προς την νήσο Έρύθεια, αφού διέπλευσε πρώτα μεγάλο μέρος των
βορειοαφρικανικών ακτών, έφθασε κοντά στα Γάδειρα. Την γνώσι αυτή των
Ελλήνων εκαπηλεύθησαν αργότερα οι Φοίνικες, όπως τονίζει ο Στράβων: «τον
ίβηρικόν πλούτον, εφ’ ον Ηρακλής εστράτευσε και οι Φοίνικες ύστερον,
οιπερ και κατέσχον την πλείστην αρχήν».
Αργοτερα βάσει των αρχαίων
πηγών, oι Tύριοι ίδρυσαν εκεί έναν ναό αφιερωμένο στον Ηρακλή, τον
όποιον άπεκάλεσαν Μέλκαρτ. Η μετάλλαξις του ονόματος του θρυλικού
Έλληνας ήρωος, οφείλεται στην άγνοια της Ελληνικής γλώσσης από την
πλευρά των Φοινίκων. Εάν διαβάσουμε το όνομα του Μέλκαρτ από τα δεξιά
προς τα αριστερά, δηλαδή επί τα λαιά, βλέπουμε να σχηματίζεται το όνομα
του Ηρακλέους.
Σύμφωνα με τον αείμνηστο έπιγραφολόγο Α.-Σ.Άρβανιτόπουλο,
η γραφή επί τα λαιά, είναι ο αρχαιότερος τρόπος γραφής. Τον τρόπο αυτόν
της γραφής, συνεχίζει ο καθηγητής, είχαν ανέκαθεν και μονίμως οι
Έλληνες της Κύπρου στο έπιχώριο συλλαβικό αλφάβητο, καθώς και οι
Φοίνικες, που τον εκληροδότησαν στους διαδόχους και στους συγγενικούς
προς αυτούς λαούς. Γι’ αυτόν ίσως τον λόγο παρατηρείται και αυτή η
ομοιότης στην φορά των γραμμάτων στις αρχαιότερες Ελληνικές και
Φοινικικές επιγραφές.
Σύμφωνα με τον Αρβανιτόπουλο, οι Έλληνες
εγκατέλειψαν πολύ νωρίς αυτόν τον τρόπο γραφής, διότι παρετήρησαν οτι
ήταν δυσχερής και επίπονος τόσο για τα χέρια όσο και για την όρασι.
Σε αυτό τους καθωδήγησε ακόμη μία φορά η ατέρμονη παρατήρησις της
φύσεως. Βλέποντας τον τρόπο με τον οποίο ο αροτριών βους, μετά τον
σχηματισμό της πρώτης αύλακος στο χωράφι, εκτελούσε και τις υπόλοιπες
κάνοντας στροφή στο τέρμα καθεμιάς αύλακος, άρχισαν να γράφουν
βουστροφηδόν. Καθώς έγραφαν κατ’ αυτόν τον τρόπο οι Έλληνες, παρετήρησαν
οτι η εξ αριστερών προς τα δεξιά γραφή διευκόλυνε σε μεγάλο βαθμό και
την ορασι και το χέρι. Γι’ αυτό έμειναν σταθεροί σε αυτόν τον τρόπο
γραφής από τα 550 π.Χ. Αυτόν τον τρόπο έδιδάχθησαν από τους Έλληνες και
εξακολουθούν να χρησιμοποιούν μέχρι σήμερα, σύμφωνα με τον καθηγητή
Αρβανιτόπουλο, όλοι οι πολιτισμένοι λαοί. Αυτήν την νέα, αλλά τόσο
παλαιά μέθοδο με την οποία γράφουμε εμείς μέχρι σήμερα, οι αρχαίοι
Έλληνες την ωνόμαζαν «ες ευθύ».
Ένα από τα πλέον ισχυρά επιχειρήματα των Φοινικιστών περί προϋπάρξεως
της φοινικικής γραφής είναι η χρονολογησις των παλαιοτέρων επιγραφών
των Γεωμετρικών χρόνων, οι οποίες έχουν ευρεθή επί των Ελληνικών εδαφών.
Σύμφωνα με τον J.-N. Coldstream, πρέπει να φαντασθούμε οτι σε κάποιο
μέρος κάποιος αγράμματος, μέχρι τότε, Έλληνας απεστήθισε τα ονόματα των
φοινικικών γραμμάτων, επαναλαμβάνοντας τα με την σειρά, που τα άκουσε
και έμαθε να συνδέη το κάθε όνομα με ένα από τα σύμβολα, που έζωγράφισε ο
Φοίνιξ δάσκαλος του. Γρήγορα πρέπει να κατάλαβε την αρχή της
ακροφωνίας, σύμφωνα με την οποία κάθε σύμβολο εκπροσωπεί τον πρώτο ήχο
του ονόματος στο οποίο αναφέρεται: π.χ. β για το μπετ, γ για το γκίμελ, δ
για το dα-λετ…
Μας ενδιαφέρει, συνεχίζει σε άλλο σημείο, η συνεχής
γραφή των χαραγμάτων επάνω σε αγγεία και όχι η γραφή των μνημειακών
επιγραφών σε λίθο, γιατί εξ αρχής υποθέσαμε την παρουσία ενός Φοίνικα
δασκάλου.
Οι αρχαιότερες αποδείξεις περί υπάρξεως Ελληνικού αλφαβήτου
είναι Ευβοϊκού τύπου και τοποθετούνται γύρω στον 8ο π.Χ. αι., έπονται
δηλαδή κατά έναν αιώνα των φοινικικών. Ανάμεσα σε αυτά τα ευρήματα
περιλαμβάνονται η οινοχόη του Δίπυλου (740 π.Χ. περ.), η επιγραφή από
την αρχαϊκή Ελληνική αποικία στις Πιθηκούσες (Ισχία), η οποία
χρονολογείται ανάμεσα στα 740 και 730-720 π.Χ., το περίφημο κύπελλον του
Νέστορος, καθώς και κάποια όστρακα από το Λευκαντί, που χρονολογούνται
γύρω στα 750 π.Χ. η και ακόμη παλαιότερα, αν και αυτή η χρονολόγησις,
σύμφωνα με την Maria Giulia Amadasi Guzzo, είναι υποθετική.
Ανάμεσα σε αυτά τα ευρήματα περιλαμβάνεται μια παράξενη άνακάλυψις
των τελευταίων χρόνων στην νεκρόπολι της Osteria dell’Osa. Πρόκειται
για μια ελληνική επιγραφή γραμμένη με το ευβοϊκό αλφάβητο, η οποία
ευρέθη χαραγμένη επάνω σε ένα αγγείο μάλλον εντόπιας τεχνοτροπίας, το
όποιο χρονολογείται πριν από το 750 π.Χ.
Σύμφωνα με την Maria Giulia
Amadasi Guzzo, το εύρημα αυτό αποδεικνύει οτι πριν από τον Ελληνικό
αποικισμό στις Πιθηκούσες, γύρω στα 770 π.Χ., το ευβοϊκό αλφάβητο είχε
ήδη φθάσει στην περιοχή των Cabii, χάρις στο εμπόριο με την Κομπανία, με
την περιοχή οπού θα ιδρύετο η αποικία των Κυμαίων. Ένα εμπόριο που είχε
αναπτυχθή απ’ εύθείας ανάμεσα στους ντόπιους και τους κατοίκους της
Εύβοιας.
Η επιγραφή στο αγγείο έχει φορά από τα αριστερά προς τα δεξιά,
γεγονός που μας επιτρέπει να υποθέσουμε την υιοθέτησι μιας αλφαβητικής
γραφής το λιγώτερο στο πρώτο μισό του 8ου π.Χ. αι., εάν οχι ακόμη
παλαιότερα. Και εφ’ όσον πρόκειται για γραφή Ευβοϊκού τύπου, μπορούμε να
υποθέσουμε ότι το αλφάβητο είχε τότε υιοθετηθή από τους Ευβοείς.
Μάλιστα κάποιοι μελετητές αναζητούν την προέλευσι του Ελληνικού
αλφαβήτου στην Δύσι εξ αιτίας του ευρήματος από την Osteria dell’Osa.
Βάσει λοιπόν αυτού του στοιχείου, η Maria Giulia Amadasi Guzzo, θεωρεί
οτι οι Έλληνες έμαθαν να γράφουν στο πρώτο τέταρτο του 8ου π.Χ. αι., και
οτι οι Ευβοείς ήσαν οι πρώτοι που υιοθέτησαν το φοινικικό αλφάβητο. Η
παλαιότερη έρευνα, κυρίως βάσει των μελετών του Ρ. Κ. Me Carter, είχε
προτείνει ως χρονολογία διαδόσεως της φοινικικής γραφής το 1100 π.Χ.
Η παρατήρησις αυτή ώφείλετο στις ομοιότητες, που είχαν σημειωθή
ανάμεσα στο σχήμα των γραμμάτων των αρχαιοτέρων Ελληνικών επιγραφών και
κάποιων άλλων, οι οποίες ευρέθησαν στην Παλαιστίνη, των λεγομένων
χαναανιτικών η πρωτοχαναανιτικών, που χρονολογούνται γύρω στον 12ο -11ο
αι. π.Χ.
Πρόκειται για την επιγραφή στο όστρακο του Izbet Sartah, και
της φιάλης του Qubur el-Walaideh. Σε αυτές τις επιγραφές, η φορά των
γραμμάτων δεν είναι πλέον από τα δεξιά προς τα αριστερά και το σχήμα
τους δεν είναι σταθερό. Κι όμως η προσεκτική και συγκριτική μελέτη των
γραμμάτων επί των επιγραφών αποδεικνύει οτι πρόκειται για την αρχαία
προευκλείδειο γραφή. Άλλωστε και οι ίδιοι οι αρχαίοι Έλληνες,
αποκαλούσαν τα προευκλείδεια Ελληνικά «γράμματα αρχαία». Αναφέρεται στα
Σχόλια εις την Γραμματικήν Τέχνην του Διονυσίου του Θρακός οτι αυτήν την
διαίρεσι είχε εκτελέσει ο Απολλώνιος ο Μεσσηνίας.
Σχετικά μάλιστα με την τελειότητα αυτών των αρχαίων γραμμάτων,
ελέγετο οτι είχε επιμεληθή του κάλλους τους ο ίδιος ο Πυθαγόρας, «εκ της
κατά γεωμετρίαν γραμμής, ρυθμίσας αυτά γωνίας και περιφερείαις και
ευθείαις».
Η Maria Giulia Amadasi Guzzo, θεωρεί ότι η παλαιοτέρα
Ελληνική γραφή εμφανίζεται στην Ελλάδα περί τον 8ο αι. π.Χ., γεγονός που
επιβεβαιώνει, σύμφωνα με την άποψί της, και η φιλολογική παράδοσις.
Έτσι οι πρώτοι νικητές των Ολυμπιακών αγώνων εμφανίζονται στα 776 π.Χ.
Οι πρώτοι νόμοι συντάσσονται από τον Ζάλευκο και τον Δράκοντα τον 7ο
π.Χ. αι., και τα Ομηρικά έπη τοποθετούνται βάσει φιλολογικής αναλύσεως
στον 8ο π.Χ. αι.
Δυστυχώς τα δύο τουλάχιστον από τα τρία αυτά
επιχειρήματα, επάνω στα όποια έχει στηριχθή η επιστήμη του φοινικίζειν
είναι άπλα μυθεύματα. Ας τα εξετάσουμε προσεκτικά.
Οι πρώτοι νικητές των Ολυμπιακων αγώνων εμφανίζονται, σύμφωνα με την
παράδοσι, στα 776 π.Χ. Τόσο αυτή η χρονολόγησις, όσο και η έξέλιξις της
Ολυμπίας αυτήν την περίοδο σε πανελλήνιο ιερό, ωφείλετο σε μία συμφωνία,
που συνήψε ο βασιλεύς της Ηλείας Ίφιτος με τον Σπαρτιάτη νομοθέτη
Λυκούργο και τον Πισάτη βασιλέα Κλεισθένη. Με την συνθήκη αυτή, της
οποίας το κείμενο εγράφη σε έναν δίσκο και εφυλάσσετο στο Ηραίο,
συνεφωνήθη η εκεχειρία, η θεόσταλτη ειρήνη. Ο λόγος ήταν οι συχνές
συγκρούσεις ανάμεσα στους Ηλείους και τους Πισάτες για τον έλεγχο των
Ολυμπιακών αγώνων, που σαφώς απέφερε και οικονομικά οφέλη.
Σύμφωνα με
την παράδοσι, οι αγώνες αρχίζουν το έτος 776 π.Χ. με ένα μοναδικό
αγώνισμα, τον δρόμο του ενός σταδίου, στο όποιο εκέρδισε ο Ηλείος
Κόροιβος. Η γνησιότητα του καταλόγου των Ολυμπιονικών, που συνέταξε το
400 π.Χ. ο Ιππίας ο Ηλείος, αμφισβητήθηκε ήδη στην αρχαιότητα. Αν
σκεφθούμε το πλήθος των αγωνισμάτων, που περιγράφει ο Όμηρος στα έπη του
και συγκεκριμένα στα άθλα επί Πατρόκλω, μας παραξενεύει το γεγονός οτι
τον 8ο π.Χ. αι. διεξήγετο μόνον ένα αγώνισμα, αυτό του δρόμου.
Επίσης, είναι ακατανόητο το οτι στον κατάλογο του Ίππίου η ιπποδρομία
αρχίζει με το τέθριππο και όχι με την συνωρίδα, διότι το ευκίνητο αυτό
άρμα είναι σύνηθες όχημα της αρχούσης τάξεως και μόνο αυτό το είδος
υπήρχε βάσει των αρχαιοτέρων αναθημάτων, τα οποία ευρέθησαν στην
Ολυμπία. Αυτές λοιπόν καθώς και άλλες ανακολουθίες, ωδήγησαν στο να
αμφισβητηθή η χρονολογία ενάρξεως των Ολυμπιακων αγώνων ήδη από την
αρχαιότητα. Ο ίδιος δε ο Παυσανίας επιβεβαιώνει ότι όταν ο Ίφιτος
ανανέωσε τους αγώνες, ο κόσμος είχε ξεχάσει τι γινόταν παλαιότερα. Με
την πάροδο του χρόνου όμως άρχισαν να θυμούνται τα αγωνίσματα και κάθε
φορά που εθυμούντο κάτι έκαναν και μια προσθήκη στους αγώνες. Έτσι
φαίνονται να ξεκινούν οι αγώνες πρώτα με το αγώνισμα του δρόμου, στο
όποιο ανεδείχθη νικητής ο Ηλείος Κόροιβος. Εάν μελετήσουμε όμως
προσεκτικά τις πληροφορίες που μας παραδίδει ο Παυσανίας, διαπιστώνουμε
οτι τόσο ο βασιλεύς με τον όποιο ξεκινούν οι Ολυμπιακοι αγώνες (Ίφιτος),
όσο και ο πρώτος νικητής (Κόροιβος), καθώς και ο συντάκτης του
καταλόγου των Ολυμπιονικων (Ιππίας) κατάγονται από την Ηλεία. Εύλογα
θεωρούμε γίνεται αντιληπτή μία τοπικιστική προπαγάνδα (ως αποτέλεσμα της
προαιώνιας Ελληνικής διχόνοιας), τα ίχνη της οποίας αναζητούνται
τουλάχιστον στον 8ο π.Χ. αι., αλλά ταλαιπωρούν ακόμη τους Νεοέλληνες.
συνεχίζεται
Απόσπασμα από το άρθρο «ΕΛΛΗΝΙΚΗ ΓΡΑΦΗ 7000 έτη ιστορίας» που δημοσιεύθηκε στο www.ekivolos.gr
http://www.visaltis.net
από εδώ
Δεν υπάρχουν σχόλια:
Δημοσίευση σχολίου
Παρακαλούμε τα σχολιά σας να ειναι σχετικά με το θέμα, περιεκτικά και ευπρεπή. Για την καλύτερη επικοινωνία δώστε κάποιο όνομα ή ψευδώνυμο. Διαφημιστικά σχόλια δεν δημοσιεύονται.
Επειδή δεν υπάρχει η δυνατότητα διόρθωσης του σχολίου σας παρακαλούμε μετά την τελική σύνταξή του να ελέγχεται. Προτιμάτε την ελληνική γραφή κι όχι την λατινική (κοινώς greeklish).
Πολύ σημαντικό είναι να κρατάτε προσωρινό αντίγραφο του σχολίου σας ειδικά όταν είναι εκτενές διότι ενδέχεται να μην γίνει δεκτό από την Google (λόγω μεγέθους) και θα παραστεί η ανάγκη να το σπάσετε σε δύο ή περισσότερα.
Το σχόλιό σας θα δημοσιευθεί, το αργότερο, μέσα σε λίγες ώρες, μετά από έγκριση του διαχειριστή του ιστολογίου, ο οποίος είναι υποχρεωμένος να δημοσιεύει όλα τα σχόλια που δεν παραβαίνουν τους όρους που έχουμε θέσει στις παρούσες οδηγίες.
Υβριστικά, μη ευπρεπή και προπαγανδιστικά σχόλια θα διαγράφονται ή δεν θα δημοσιεύονται.