Συντροφικός Επικήδειος.

Γράφει ο Χρίστος Γούδης 

Η αμφιλεγόμενη μορφή του Άρη Βελουχιώτη

«Ο Βελουχιώτης (Κλάρας) εκτός από τα άλλα ήταν και δηλωσίας. Ο Κλάρας που είχε στρατιωτικές ικανότητες κατσαπλιαδισμού, ίσως κάτι παραπάνω, σαν κομματική φυσιογνωμία ήταν ένας άνθρωπος που μόνο να χαντακώνει το κόμμα μπορούσε. Καθόταν κι έτρεφε ψείρες, μεθούσε, έκανε όργια, δούλευε διαλυτικά και χαντάκωνε το κίνημα και τον ΕΛΑΣ. Παρ’ όλο ότι και αυτός σε ορισμένα σημεία μπορεί να είχε δίκιο, στη βάση τάχτηκε ενάντια στο κόμμα. Ήταν ένας μικροαστός-τυχοδιώκτης. Όταν σφίχτηκε λιγάκι στην Κέρκυρα, ούτε ένα μπάτσο δεν έφαγε και λύγισε. Και έπειτα είχε και αξιώσεις ηγέτη και καθοδηγητή. Το κόμμα, και όταν σήκωσε δική του παντιέρα, του έδωσε τη δυνατότητα και τον βοήθησε να σκεφθεί και να διορθώσει το στραβοπάτημά του. Δεν το έκανε όμως αυτό το πράγμα και πήγε και έφαγε το κεφάλι του. Ο Τίτο τον έβαλε και έφαγε το κεφάλι του». 

Νίκος Ζαχαριάδης 
Περιοδικό «Νέος Κόσμος» 
11 Δεκεμβρίου 1952 

Θύμα ζηλοφθονίας του ΚΚΕ; 

Το «ξέσπασμα» του Νίκου Ζαχαριάδη κατά του Άρη Βελουχιώτη επιδέχεται πολλών ερμηνειών. Αναμφισβήτητα ο Άρης Βελουχιώτης βαρύνεται για μία σειρά εγκληματικών πράξεων, μεταξύ των οποίων και η αποτρόπαια σεξουαλική κακοποίηση και στυγερή δολοφονία του ανήλικου γιου του μεγαλοκτηματία του χωριού Τσόμπα Δομοκού, Νίκου Μαραθέα, του δεκατριάχρονου Γιώργου Μαραθέα. Το βράδυ της 11ης προς 12ην Ιουλίου 1942, αντάρτες του Άρη Βελουχιώτη δολοφόνησαν τον μεγαλοκτηματία και απήγαγαν το παιδί του. Ο Άρης για να το απελευθερώσει ζήτησε από την μητέρα του λύτρα 100 εκατομμύρια δραχμές, τα οποία και έλαβε. Το παιδί όμως βρέθηκε, μετά από ένα τρίμηνο, σε μια χαράδρα στο χωριό Κολοκυθιά, δολοφονημένο με 36 μαχαιριές, μετά από απάνθρωπα βασανιστήρια και κτηνώδη σεξουαλική κακοποίηση. 

Σε κάθε περίπτωση πάντως, πολλοί και διακεκριμένοι καπετάνιοι του ΕΛΑΣ είχαν διαφορετική γνώμη για τον Άρη και τις συνθήκες θανάτου του, από αυτήν που είχε ο Νίκος Ζαχαριάδης. Ένα τυπικό παράδειγμα, ο καπετάνιος του ΕΛΑΣ Υψηλάντης (Αλέξης Ρόσιος) ο οποίος γράφει σχετικά, στο βιβλίο του «Στα φτερά του οράματος» που εκδόθηκε το 1997: «Αυτό δεν ήταν λάθος της ηγεσίας του ΚΚΕ και ιδίως του Ζαχαριάδη∙ ήταν ένα στυγερό έγκλημα, που ο Ζαχαριάδης το διέπραξε, κατά τη γνώμη μου, από μικρόψυχη ζήλεια και μίσος για τον Άρη που είχε γίνει θρύλος, γιατί ξεχώριζε από όλους της ηγεσίας του ΚΚΕ για την πολιτική του διορατικότητα, αλλά κυρίως γιατί τόλμησε να τα βάλει με το διατεταγμένο κομματικό ιερατείο του οποίου ο Ζαχαριάδης ήταν αρχιερέας∙ ουσιαστικά αυτός εκτέλεσε τον Άρη. Η πολιτική φιλοσοφία του και γενικά η νοοτροπία του Άρη δεν είχε τίποτε το κοινό με την αποστεωμένη δογματική γραφειοκρατική τριτοδιεθνιστική στρατηγική ούτε με την εξαρτημένη απ’ αυτήν πολιτική και δράση της ηγεσίας του ΚΚΕ, η οποία εμφορείτο από το σχήμα: ένοπλη εξέγερση, κατάληψη της εξουσίας, δικτατορία του προλεταριάτου (κι ας το έκρυβε με επιμέλεια) με αφεντικό την KGB (Κα-Γκε- Μπε)». 

Την θετική όψη του Άρη Βελουχιώτη αναδεικνύει και ο αριστερός ιστοριογράφος Γρηγόρης Κριμπάς, στο έργο του «Η εθνική αντίσταση στη Μεσσηνία και τους γύρω νομούς», με την δημοσιοποίηση άρθρου της εφημερίδας «Άποψη των νέων της Γορτυνίας» (αριθμός φύλλου 20, Νοέμβρης 1990) στο οποίο εμπεριέχεται και η ιστορική ανοικτή επιστολή του Βελουχιώτη προς τον λαό της Πελοποννήσου: 

«Στις είκοσι δύο Απρίλη 1944, Ο Άρης Βελουχιώτης, αρχηγός του Ε.Λ.Α.Σ. πέρασε από τη Ρούμελη στο Μοριά κοντά στον Ψαθόπυργο Αχαΐας μαζί με τριάντα αντάρτες και στις οκτώ του Μάη έφτασε στη Βάχλια Γορτυνίας και εγκαταστάθηκε στο σπίτι του Βαχλιώτη. Απ’ τους αντάρτες που είχε μαζί του οι περισσότεροι ήσαν οι θρυλικοί μαυροσκούφηδες, που αποτελούσαν τη μόνιμη ακολουθία του. Από τη Βάχλια έκανε αναδιοργάνωση της τρίτης μεραρχίας του Ε.Λ.Α.Σ. και του ενδέκατου συντάγματος του ΕΛΑΣ (περιοχής Αρκαδίας) από τμήματα άλλων συνταγμάτων και όλα πήραν φωτιά με τον ερχομό του στην Πελοπόννησο. Στη Βάχλια ο Άρης έμεινε τον Μάϊο, Ιούνιο και Ιούλιο του 1944. Ήταν ο πιο μεγάλος του αγώνα, γενναίος στρατηγός, άνθρωπος ευγενικός και με μεγάλη καρδιά, αληθινός εκπρόσωπος των Ελλήνων επαναστατών, ο ιδανικός εκφραστής του κόσμου της ανταρτοσύνης. Από τη Βάχλια απηύθυνε στις 16 Μαΐου 1944 το ιστορικό γράμμα του στο λαό του Μοριά, που έκανε μεγάλη εντύπωση και το παραθέτουμε»: 

Ε.Λ.Α.Σ. 
ΓΕΝΙΚΟΝ ΣΤΡΑΤΗΓΕΙΟΝ 
ΚΛΙΜΑΚΙΟΝ ΠΕΛΟΠΟΝΝΗΣΟΥ 
ΑΝΟΙΧΤΟ ΓΡΑΜΜΑ ΠΡΟΣ ΤΟ ΛΑΟ ΤΗΣ ΠΕΛΟΠΟΝΝΗΣΟΥ 

Πολίτες αδέρφια. 

Δεν το κρύβω. Απ’ την περσινή ακόμη άνοιξη, τότε που ’χε στεριωθεί πια τ’ αντάρτικό μας στη Ρούμελη και στη Θεσσαλία, την Ήπειρο και τη Μακεδονία, τόχα μεγάλο καημό να περάσω στο Μοριά. Τ’ αντάρτικό σας εδώ είχε τότε κάμει τα πρώτα μα γερά βήματα. Θέλαμε να του δώσουμε χέρι βοηθείας και να πάρουμε την ευκαιρίαν ν’ ανταλλάξουμε την πείρα του δικού μας και του δικού σας – του Ελληνικού Έθνους και του Λαού του, δηλαδή – αντάρτικου, και γι’ αυτό ρίξαμε δώθε καμιά εκατοστή αντάρτες με τον Πελοπίδα, τον Ωρίωνα και τον Παπούα επικεφαλής. Ήθελα να ριχτώ κι εγώ μαζί τους τότες. Όμως πολλές δουλειές και σκοτούρες της στιγμής δεν το επέτρεψαν. 

Μα, να τώρα, βρίσκουμαι ανάμεσά σας. Πατάω στα χώματα του Μοριά! Και χαίρουμαι και συγκινούμαι κι ενθουσιάζομαι και περηφανεύομαι κάπως γιατ’ είχα τη μεγάλη τούτη τιμή κι ευτυχία να πατήσω τούτα τα ιερά χώματα, όπου οι Παπαφλέσηδες και οι Κολοκοτρωναίοι απ’ την αρχή κι οι Ντεληγιάννηδες και Μαυρομιχαλαίοι υστερότερα κι αφού πείστηκαν, πάλαιψαν για το τσάκισμα του σπαθιού του τυράννου και τη λευτεριά της Πατρίδος μας. Φέρνω τον πιο φλογερό πατριωτικό χαιρετισμό απ’ όλα τα σημερινά κλεφτόπουλα – τους αντάρτες του ΕΛΑΣ – της Ρούμελης, της Θεσσαλίας, της Ηπείρου, της Μακεδονίας και της Θράκης, στα κλεφτόπουλα του Μοριά. Και θα στείλω, πέρα από στεριές και θάλασσες, με το δικό μου τρόπο, τον αντιχαιρετισμό τους. 

Φέρνω για σένα Λαέ του Μοριά ΤΗΝ ΚΡΑΥΓΗ ΤΗΣ ΧΑΡΑΣ ΚΑΙ ΤΗΣ ΠΕΠΟΙΘΗΣΗΣ ΓΙΑ ΤΗ ΝΙΚΗ ΑΠ’ ΤΙΣ ΛΕΥΤΕΡΕΣ ΠΕΡΙΟΧΕΣ, ΤΗΝ ΟΙΜΩΓΗ ΤΟΥ ΠΟΝΟΥ ΚΑΙ ΤΩΝ ΒΑΣΑΝΩΝ ΜΑ ΚΑΙ ΤΗ ΣΤΕΡΙΑ ΕΛΠΙΔΑ ΓΙΑ ΤΟ ΣΥΝΤΟΜΟ ΚΑΙ ΣΙΓΟΥΡΟ ΛΥΤΡΩΜΟ, ΑΠ’ ΤΙΣ ΚΑΤΕΧΟΜΕΝΕΣ ΑΚΟΜΑ ΠΕΡΙΟΧΕΣ ΤΗΣ ΥΠΟΛΟΙΠΗΣ ΕΛΛΑΔΑΣ. Και σου υπόσχομαι πως πολύ σύντομα θα σμίξει ο πολεμικός αντίλαλος των δοξασμένων και χιλιοτραγουδισμένων βουνών του Μοριά και της άλλης Ελλάδας, η νίκη, η τιμημένη και ποτισμένη με τ’ άλικο αίμα των παιδιών της, θα φτερουγίζει περίχαρα, και θ’ απλώσει στη γλυκειά μας πατρίδα, την ολόφωτη, σαν υπέρκοσμο μετέωρο, λευτεριά! 

ΚΛΗΡΙΚΟΙ ΚΑΙ ΔΙΑΝΟΟΥΜΕΝΟΙ 

Ταχθείτε στο πλευρό του Λαού. Εκεί είναι η θέση σας. Ακολουθήστε το εθνικότατο και εντιμότατο παράδειγμα των Σεβασμιοτάτων Ηλείας Αντωνίου και Κοζάνης Ιωακείμ και τόσων άλλων ιερέων. Ακολουθήστε το παράδειγμα των καθηγητών του Πανεπιστημίου Σβώλου, Κόκκαλη, Γεωργαλά και τόσων άλλων διανοουμένων. Βοηθήστε να διαλυθούν τα σύννεφα της συκοφαντίας. Γενείτε πραγματικοί αρχηγοί του λαού μας και του αναγεννωμένου Έθνους μας. Θυμάστε εκείνο το στίχο: “Τον κάλαμόν σου σύντριψον και γίνου στρατιώτης!” Ακολουθήστε τον. Ήρθε η ώρα. 

ΠΟΛΙΤΕΣ, ΑΔΕΡΦΙΑ, ΛΑΕ ΤΟΥ ΜΟΡΙΑ, 

Η ιστορία δεν πάει ποτέ πίσω. Η Ελλάδα μας θα λευτερωθεί σύντομα διπλά. Τούτο το θέλουν Θεοί και άνθρωποι. Δεν υπάρχει δύναμη που θα μπορέσει να σταματήσει το απόλυτα Εθνικό και Λαϊκό έργο μας. Κι αν υπάρχει θα την συντρίψουμε! Εμπρός, όσοι πιστοί προσέλθετε! Όσοι θ’ αργήσετε ή δεν θα πάρετε καθόλου μέρος στον Τιτάνιο Αγώνα μας, θα σας καίει αύριο, η συνείδησή σας, κάτι σαν αναμμένο σίδερο. Όσοι θ’ αντιδράσετε θα μετανοιώσετε τραγικά! Εμπρός, όλοι στο πόδι, στ’ άρματα. Ο δοξασμένος Μοριάς πρέπει και πάλι ν’ ακουστεί στα πέρατα της οικουμένης! 

- Ζήτω ο ηρωϊκός Λαός του Μοριά! 
- Ζήτωσαν τα ηρωϊκά ανταρτόπουλά του!
- Ζήτω ο Πανελλήνιος Πανεθνικός αγώνας για τη λευτεριά και τη λαοκρατία! 

Στα βουνά 16 Μαΐου 1944 

ΑΡΗΣ ΒΕΛΟΥΧΙΩΤΗΣ

Τον τρόπο με τον οποίο αντιμετώπισε το ΚΚΕ όχι μόνον τον Άρη Βελουχιώτη αλλά και στη συνέχεια τον υπασπιστή του, Κωστούλα (Κώστα Καβρετζή), ο οποίος στον επακολουθήσαντα εμφύλιο του 1946-1949 υπηρέτησε τον «Δημοκρατικό Στρατό» των κομμουνιστών, περιγράφει ο επίσης κομμουνιστής μαχητής και διοικητής τάγματος της Νεολαίας του Δημοκρατικού Στρατού Λάμπρος Σαμπάνης στο βιβλίο του «Αναμνήσεις από την εθνική αντίσταση και τον εμφύλιο» που εκδόθηκε το 2007: «Τον Μάϊο του 1945 προς τα Γραμμοχώρια εμφανίστηκε ο Άρης Βελουχιώτης με τα παλικάρια του… Εκεί που ήμασταν στα αμπέλια, μας ανακοίνωσαν ότι στην περιοχή μας εμφανίστηκε ο Βελουχιώτης και δεν πρέπει να τον ακολουθήσει κανείς, ούτε να του δώσουμε βοήθεια. Είναι εντολή του Νίκου του Ζαχαριάδη… Προπαντός με τον Κωστούλα όταν ξεκουραζόμασταν τα κρυφολέγαμε για τη δράση του Άρη… Εάν η ηγεσία μας άκουγε τον Άρη δεν θα είχαμε τη σημερινή ταλαιπωρία… Αυτά λέγαμε στα κρυφά γιατί το κόμμα τον είχε καταδικάσει. Τον αποκαλούσε και Μιζέρια… 

»Ο σύντροφος Κωστούλας δεν είχε καλό τέλος στον Δημοκρατικό Στρατό της Ελλάδας. Τον έστειλαν στη Σερβία στο γνωστό Μπούλκες, όπου ήταν η κομματική σφηκοφωλιά του κόμματος και εξαφάνιζε τον κάθε διαφωνούντα. Εκεί στο Μπούλκες σκότωσαν τον υπασπιστή του Άρη Βελουχιώτη, το σύντροφο Κωστούλα. Τον βρήκαν νεκρό στο κρεβάτι του με το πιστόλι δίπλα στο χέρι του, τάχα αυτοκτόνησε. Έτσι σκότωσαν το παλικάρι αυτό και τόσους άλλους με διάφορους τρόπους». 

Την αντίδραση του Άρη στη συμφωνία της Βάρκιζας και τον άμεσο τρόπο αντιμετώπισής του από το ΕΑΜ-ΕΛΑΣ-ΚΚΕ περιγράφει ο Σπύρος Κωτσάκης (Νέστορας), καπετάνιος του Α΄ Σώματος Στρατού του ΕΛΑΣ, στο βιβλίο του «Δεκέμβρης του 1944 στην Αθήνα», που εκδόθηκε το 1986: 

«Τέλος Φλεβάρη (1945), λίγο πριν αρχίσει η παράδοση των όπλων και η διάλυση του ΕΛΑΣ, έφτασε στην περιοχή Λαμίας-Σπερχειάδας ο Άρης. Δεν ήρθε καθόλου σ’ επαφή μ’ εμάς, το κλιμάκιο του Σώματος, ούτε με την ΚΟΠΣ (Κομματική Οργάνωση Περιοχής Στερεάς). Ένα βράδυ πήρα σημείωμα από το Φώτη Βερμαίο (Φοίβο Γρηγοριάδη), με το οποίο με ειδοποιούσε ότι ο Άρης, μη συμφωνώντας με τη Συμφωνία της Βάρκιζας, προσπαθεί να ξεσηκώσει τις δύο μονάδες να μη συμμορφωθούν. Να μην παραδόσουν τα όπλα και να πάνε για νέο αντάρτικο…. 

Αποφασίσαμε άμεση επέμβαση μας στις γύρω μονάδες, τα 42 και 52 Συντάγματα και τη ΧΙΙΙ Μεραρχία, για τη ματαίωση κάθε απόπειρα ανταρσίας… Η προσπάθεια του Άρη εξουδετερώθηκε. Κανένας προσωπικός ή άλλος δεσμός δεν μπορούσε ν’ αντιπαρατεθεί και να σπάσει την κομματική πειθαρχία (!!!). Ο Άρης έμεινε με καμιά δεκαπενταριά μαυροσκούφηδες»… 

Επιλογή από το υπό έκδοση έργο του Χρίστου Γούδη «Τοτέμ και Ταμπού της Νεώτερης Ιστορίας μας