Άγνωστοι μύθοι και γεγονότα του Α’ Παγκοσμίου Πολέμου.

Ο Α’ Παγκόσμιος Πόλεμος (Α’ ΠΠ), ο οποίος ξέσπασε 100, σχεδόν, χρόνια πριν, έχει μείνει στη μνήμη των ανθρώπων λόγω της απίστευτης φρίκης των χαρακωμάτων. Υπάρχουν όμως πτυχές του που δεν έχουν γίνει γνωστές. 

Του Παντελή Καρύκα 

Ο Σίντεϊ Λιούις αποτελεί ίσως τον νεαρότερο στρατιώτη που πολέμησε στον πόλεμο αυτό. Κατετάγη στον Βρετανικό Στρατό, δηλώνοντας ψευδή ηλικία, όντας μόλις 12 ετών. Εντάχθηκε στο Σύνταγμα του East Surrey και πολέμησε στη μάχη του Σομ.

Παρασημοφορήθηκε με το ανώτατο βρετανικό παράσημο, τον Σταυρό της Βικτωρίας. Ο Λιούις αποστρατεύτηκε όταν η μητέρα του αποκάλυψε την πραγματική του ηλικία. Ωστόσο το 1918 ο ίδιος επανακατετάγη στον στρατό. Πέθανε το 1969.

Ωστόσο, ο νεότερος στρατιώτης του Α’ Παγκοσμίου Πολέμου ήταν ο Σέρβος Μομτσίλο Γκάβριτς, ένα 8χρονο αγόρι, που, όταν οι Αυστριακοί εξολόθρευσαν την οικογένειά του, υιοθετήθηκε από μια σερβική πυροβολαρχία, στις τάξεις της οποίας εντάχθηκε, τιμητικά. Προήχθη μάλιστα σε δεκανέα, γιατί κατέδειξε στους Σέρβους πυροβολητές τις θέσεις των Αυστριακών.

Όταν ο Σερβικός Στρατός ανασυντάχθηκε στη Θεσσαλονίκη, ο Μομτσίλο στάλθηκε σε σχολείο στο Αμύνταιο. Αργότερα επανήλθε στο στράτευμα και πολέμησε με τη μονάδα του.

Τραυματίστηκε στο Μακεδονικό Μέτωπο, παρασημοφορήθηκε και προήχθη σε λοχία, σε ηλικία 11, μόλις ετών. 

Μετά τον πόλεμο παρέμεινε στο στράτευμα. Κατά τη γερμανική κατοχή συνελήφθη δύο φορές από τους Γερμανούς και βασανίστηκε. Το 1947 συνελήφθη και βασανίστηκε από το καθεστώς Τίτο γιατί δεν αποδεχόταν ότι οι Αλβανοί ήταν «σοσιαλιστικά αδέρφια». Ο Γκάβριτς πέθανε στο Βελιγράδι το 1993.

Μια ακόμα κοινή πεποίθηση που καταρρίπτεται από τις σύγχρονες μελέτες, αναφορικά με τον Α’ ΠΠ, είναι ότι οι στρατιώτες υφίσταντο τρομακτικές απώλειες στα χαρακώματα. Κάτι τέτοιο δεν φαίνεται να ίσχυε, όμως, τουλάχιστον όσον αφορά τον Βρετανικό Στρατό, αφού στατιστικές μελέτες αποδεικνύουν ότι 9 στους 10 Βρετανούς που υπηρέτησαν στα χαρακώματα επέζησαν του πολέμου. Η ζωή στα χαρακώματα, όπως την περιγράφουν οι ίδιοι οι στρατιώτες, ήταν περισσότερο βαρετή και κουραστική, παρά επικίνδυνη, σε περιόδους που δεν εξελισσόταν κάποια μεγάλη επίθεση, φυσικά.

Η οπτική των περισσότερών επίσης σχετικά με τους στρατηγούς του Α’ ΠΠ θέλει τους περισσότερους να κάθονται στα γραφεία τους, πολλά χιλιόμετρα πίσω από τις γραμμές και να απολαμβάνουν το τσάι τους, την ώρα που οι στρατιώτες τους σφαγιάζονταν.

Στην πραγματικότητα σημαντικός αριθμός ανωτάτων αξιωματικών σκοτώθηκε, παρακολουθώντας, εκ του σύνεγγυς τις επιχειρήσεις σε βαθμό που, στον Βρετανικό Στρατό, εκδόθηκε διαταγή που απαγόρευε στους ανωτάτους να πηγαίνουν στα χαρακώματα, παρά μόνο για επιθεώρηση. 

Στον Βρετανικό Στρατό τουλάχιστον 232 αξιωματικοί, από τον βαθμό του ταξίαρχου και άνω σκοτώθηκαν, από τους συνολικά 1257 που υπηρέτησαν. Από αυτούς οι 78 ήταν υποστράτηγοι, αντιστράτηγοι και στρατηγοί. Από τους στρατηγούς, οι 22 σκοτώθηκαν από πυρά του γερμανικού πεζικού, γεγονός ενδεικτικό της παρουσίας τους στη γραμμή του μετώπου. 

Ένας από αυτούς, ο ταξίαρχος και μετέπειτα στρατηγός, Ντέιβιντ Κάμπελ, τραυματίστηκε βαριά, οδηγώντας έφιππος, την έφοδο του 9ου Συντάγματος Λογχοφόρων, το 1914. 

πηγή