Ο εκκωφαντικός «ήχος» της σιωπής.

«Οι τρόποι που προκαλούν και οδηγούν στη θεοδώρητη ταπείνωση είναι επτά διαφορετικοί, και όμως ο καθένας περιέχει και γεννά τους άλλους·(είναι δε οι εξής:) η σιωπή, η ταπεινοφροσύνη, η ταπεινολογία, η ταπεινή ενδυμασία, η αυτομεμψία, η συντριβή και η εσχατιά. Η με επίγνωση σιωπή γεννά την ταπεινοφροσύνη».

Ευαγγέλου Γ. Καρακοβούνη, «Μικρή Φιλοκαλία 2», εκδόσεις Αποστολικής Διακονίας της Εκκλησίας της Ελλάδος, σελ. 136

Η περικοπή που παρατέθηκε προηγουμένως είναι έργο του Αγίου Γρηγορίου του Σιναΐτη, το οποίο τιτλοφορείται «137 Ωφέλιμα Κεφάλαια για την Πνευματική Ζωή». Όποιος τα διαβάσει και αποδεχθεί την... πρόκληση να εφαρμόσει κάποιες από τις νουθεσίες του Αγίου που έζησε στα χρόνια της βασιλείας του Ανδρονίκου Παλαιολόγου, στις αρχές του 14ου αιώνα, θα διαπιστώσει έκπληκτος ότι... λειτουργούν. Τα «τεχνάσματα» της αρετής «πιάνουν» - σε τέτοιο βαθμό ώστε να τρομάξουν εκείνον που θα τα εφαρμόσει. Είναι αλήθεια πως η εγκατάλειψη του φθαρτού, λερού εαυτού και η ένδυση με το φως της αλήθειας του Χριστού τρομάζει τους ανθρώπους διότι πρέπει να εγκαταλείψουν συνολικά τον πρότερο αγχώδη βίο τους. Η ανθρωποφάγος μέριμνα, τα ασίγαστα πάθη, το εωσφορικό εγώ και ο φόβος του θανάτου έχουν εντυπωθεί μέσα μας, σε απίστευτα μεγάλα υπαρξιακά και συνειδησιακά βάθη. Λες και τα φέρουμε εκ γενετής. Η θλίψη, η κατήφεια, η οργή, η παραζάλη, το άγχος και το αδιάκοπο τάισμα του εγωισμού μάς έχουν γίνει συνήθειες. Αν ευτυχήσουμε και γαληνεύσουμε εκπλησσόμεθα – σχεδόν δυσάρεστα.

Είναι ακριβές πως η παραίτηση από συνήθειες και έξεις είναι μια από τις δυσκολότερες υποθέσεις – τόσο σε προσωπικό όσο και σε συλλογικό επίπεδο. Είναι τόσο απλή η αλλαγή αλλά φαντάζει ακατόρθωτη επειδή σχεδόν κανείς δεν αναλαμβάνει την πρωτοβουλία να οδηγήσει τη ζωή του προς τα εκεί.

Εκρηκτική υστερία

Στα «137 Ωφέλιμα Κεφάλαια για την Πνευματική Ζωή» ο Άγιος Γρηγόριος ο Σιναΐτης πραγματεύεται, όπως αναφέρθηκε και προηγουμένως, την οδό στη θεοδώρητη ταπείνωση – τον μόνο αγωγό που μπορεί να φέρει τα ύδατα της αρετής και της θείας χάρης στις ανειρήνευτες ψυχές των ανθρώπων. Αυτή η έννοια έχει ως αφετηρία τη σιωπή. Η αξία της μπορεί να υπολογιστεί μόνο από την επίδραση του θορύβου, της πολυλογίας, της αθυροστομίας και των περισπασμών στον έσω εαυτό μας. Η αξία της σιωπής μπορεί να εκτιμηθεί και από την σπανιότητά της. Ειδικά στην πολύβουη εποχή μας με την ένταση και τον όγκο των ΜΜΕ, τις τιτανικές πόλεις με τα εκατομμύρια των εγκλωβισμένων σωμάτων και ψυχών, τα υλικά συμφέροντα που εκδηλώνονται με εκρηκτική υστερία σ' όλα τα πλάτη και τα μήκη του παγκόσμιου χάρτη και την ανάγκη των προσώπων να αποκτήσουν αυτοεκτίμηση μέσω της προσοχής των άλλων, η σιωπή εντοπίζεται δυσκολότερα και από το χρυσάφι.

Αυτογνωσία 

Κι όμως, στο σημείο της σίγασης βρίσκεται το πεδίο της αυτογνωσίας. Εκεί που παύουν οι φωνές, οι θόρυβοι, οι αντίλαλοι από τις άσκοπες μάχες επικράτησης των αλαλαζόντων κυμβάλων της εξουσίας, της οικονομίας, της «διασκέδασης». Στο πεδίο της αδιατάρακτης γαλήνης μπορεί να δρομολογηθεί το σωτήριο και μακρινό ταξίδι της αυτογνωσίας και της προσέγγισης με τον Θεό.

Σε αυτό το περιβάλλον δεν υπάρχει λόγος ή αφορμή «ανταγωνισμού», «νίκης» και «κέρδους». Μόνο στη σιωπή εκείνος που πασχίζει να φαίνεται μπορεί να καταλάβει ότι τελικά αξίζει μόνο να είσαι.

Αν κάτι έχει βλάψει πολύ το ανθρώπινο είδος είναι η εμμονή στην υπερπαραγωγή θορύβου. Οι προσωπικότητες που φωνασκούν, προσπαθώντας να έλξουν το ενδιαφέρον των υπολοίπων, δημιουργώντας εστίες αναβρασμού γύρω τους. Οι μεγαλομανείς, οι οποίοι κραυγάζοντας και κομψευόμενοι αποπειρώνται να κυριαρχήσουν. Οι καταστάσεις που μετατρέπονται από απλά ανήσυχες σε ανθρωποβόρες και πολυαίμακτες. Η εκτόνωση του ψυχικού φόρτου με... ακόμα μεγαλύτερο φόρτο.

Ειδικά σε στροφές του χρόνου όπου αναδιανέμονται συμφέροντα και ύλη, οι ευκαιρίες για γαλήνη και σιωπή λιγοστεύουν δραματικά. Οι πολίτες που απομακρύνονται από τις εστίες της έντασης και στρέφονται έσω και άνω είναι οι πιο επικίνδυνοι όλων για τις παλαιές και νέες τάξεις πραγμάτων. Οι άοπλοι που εξοπλίζονται με ταπείνωση, αυτογνωσία και προσευχή μπορούν να φέρουν πραγματικές αλλαγές μεγάλης πνοής και διάρκειας. Οι υπόλοιποι, όσο καλές προθέσεις κι αν δηλώνουν πως έχουν, θα καταλήξουν να ανοίγουν τάφους. Ο θάνατος είναι η ειδικότητά τους και η απώλεια μέρος της φύσης τους.

πηγή