Οι «μνήμες της δόξας» αλλά και του ξεριζωμού.

Γράφει ο Κωνσταντίνος Χολέβας

Πολιτικός Επιστήμων

Δύο επέτειοι συγκινούν την εθνική μνήμη αυτές τις ημέρες. Στις 17 Μαΐου συμπληρώθηκαν 100 ακριβώς χρόνια από τη Συνθήκη του Λονδίνου της 17ης Μαΐου 1913 (30 Μαΐου με το νέο ημερολόγιο). Με τη Συνθήκη αυτή έληγε ο Α' Βαλκανικός Πόλεμος υπέρ των ορθοδόξων χριστιανικών χωρών και με σημαντική ήττα των οθωμανών Τούρκων. Η δεύτερη επέτειος είναι της 19ης Μαΐου 1919, όταν ο Κεμάλ Ατατούρκ αποβιβάστηκε στη Σαμψούντα και κήρυξε τη Γενοκτονία του Ποντιακού Ελληνισμού. Ηταν ένας κακός οιωνός για το μέλλον του Μικρασιατικού Ελληνισμού, που ξεριζώθηκε ολοκληρωτικά μετά τη Μικρασιατική Καταστροφή του 1922.

Η Συνθήκη του Λονδίνου δικαίωνε σε μεγάλο βαθμό τις θυσίες των Μακεδονομάχων του 1903-1908 και των στρατιωτών μας κατά τον Α' Βαλκανικό Πόλεμου που ξεκίνησε στις 5/10/1912. Οι εύζωνοι, οι ιππείς, οι πυροβολητές και οι ναύτες μας είχαν μετά από σκληρές μάχες απελευθερώσει τη Μακεδονία, την Ηπειρο, τα νησιά του Βορείου Αιγαίου. Οι Κρήτες βουλευτές εισήλθαν από τον Οκτώβριο στο ελληνικό Κοινοβούλιο καταργώντας στην πράξη την αυτονομία που είχε η Μεγαλόνησος. Με τη Συνθήκη αυτή η οθωμανική Πύλη παραχωρούσε στις συμμαχικές χώρες Ελλάδα, Βουλγαρία, Σερβία και Μαυροβούνιο όλα τα εδάφη δυτικά της γραμμής Αίνου - Μηδείας (στη Θράκη) με εξαίρεση την Αλβανία, η οποία ανακηρυσσόταν αυτόνομη μετά από πιέσεις της Ιταλίας και της Αυστροουγγαρίας.

Οι Μεγάλες Δυνάμεις ανελάμβαναν να διακανονίσουν το καθεστώς της Χερσονήσου του Αθω (ενσωματώθηκε στην Ελλάδα ύστερα από απαίτηση των 19 από τις 20 μονές -πλην της ρωσικής), των νησιών του Αιγαίου, πλην Δωδεκανήσου, και τα σύνορα του ιδρυομένου νέου κράτους της Αλβανίας. Ως προς την Κρήτη αναγνωρίστηκε η επικυριαρχία της Ελλάδος και με το άρθρο 4 της Συνθήκης η Τουρκία «παραιτείται υπέρ των συμμάχων ηγεμόνων πάντων των επί της νήσου κυριαρχικών δικαιωμάτων της». Η Συνθήκη του Λονδίνου άφησε αρκετές ασάφειες και δεν καθόριζε επακριβώς τα εδάφη που κέρδιζε κάθε ένας από τους νικητές. Ολα αυτά ρυθμίστηκαν με τη Συνθήκη του Βουκουρεστίου, στις 28 Ιουλίου 1913. Προηγήθηκε ο Β' Βαλκανικός Πόλεμος, κατά τον οποίο Ελληνες, Σέρβοι και Ρουμάνοι νίκησαν την παράσπονδη Βουλγαρία.

Η επέτειος αυτής της Συνθήκης αφενός μεν μας γεμίζει με υπερηφάνεια για τη νίκη μας στον Α' Βαλκανικό Πόλεμο, αφετέρου μας θλίβει διότι μας θυμίζει την ατυχή μοίρα της Βορείου Ηπείρου. Ενώ ο Στρατός μας απελευθέρωσε ολόκληρη την τουρκοκρατούμενη Ηπειρο, η Ιταλία και η Αυστριακή Αυτοκρατορία ήθελαν να δημιουργήσουν ένα τεχνητό κράτος για να ελέγχουν την είσοδο της Αδριατικής. Ετσι μάζεψαν διάφορες ετερόκλητες φυλές με αμφίβολη αλβανική συνείδηση και στα εδάφη τους προσάρτησαν την ελληνικότατη Βόρειο Ηπειρο. Ο Ελ. Βενιζέλος εκβιάστηκε: Ή τη Χίο και Μυτιλήνη ή τη Βόρειο Ηπειρο. Τελικά απέσυρε τον Στρατό μας. Οι Βορειοηπειρώτες μετά από έναν χρόνο πήραν τα όπλα και κέρδισαν την αυτονομία τους εντός Αλβανίας με το Πρωτόκολλο της Κέρκυρας της 17ης Μαΐου 1914. Αλλη μία σημαντική επέτειος του Μαΐου, της οποίας η εκατονταετηρίδα συμπληρώνεται του χρόνου.

Η Γενοκτονία των Ποντίων αδελφών μας και το ποντιακό αντάρτικο, το οποίο δεν είναι τόσο γνωστό στις νεότερες γενιές, μας θυμίζουν τη Μεγάλη Ιδέα, τη Ρωμηοσύνη της Ανατολής, τον ποντιακό θρήνο για την Αλωση του 1453 που κατέληγε με την ελπίδα: «Η Ρωμανία κι αν πέρασεν, ανθεί και φέρει κι άλλο»! Η Βυζαντινή Αυτοκρατορία (Ρωμανία από τη Νέα Ρώμη - Κωνσταντινούπολη) θα αναγεννηθεί. Ερχόμενοι ως πρόσφυγες στον ελλαδικό κορμό οι Πόντιοι έφεραν την ορθόδοξη ευλάβειά τους, την επιχειρηματικότητά τους, τον μαχητικό πατριωτισμό τους, τα πανάρχαια έθιμά τους.

Αραγε ποιες εκδηλώσεις γίνονται στα σχολεία για τη Γενοκτονία των Ποντίων;
 
Κωνσταντίνος Χολέβας

Δημοκρατία
το είδαμε στο Ινφογνώμων