ΑΝΑΖΗΤΗΣΗ ΠΕΣΟΝΤΩΝ ΤΟΥ 1940. ΟΔΟΙΠΟΡΙΚΟ.

Γράφει η Θωμαϊδα Παριανού

Ο Σύνδεσμος Ιστορικών Συγγραφέων και η Ένωση Ελλήνων Λογοτεχνών συνδιοργάνωσαν Πανηγυρική Εκδήλωση στην αίθουσα «ΜΙΧΑΗΛΑΣ ΑΒΕΡΩΦ» Ακαδημίας και Γενναδίου 8 (7ος όροφος) την Τετάρτη 19 Δεκεμβρίου 2012 και ώρα 6:30 μμ., με θέμα «ΑΝΑΦΟΡΑ ΣΤΟ ΕΠΟΣ ΤΟΥ 1940  –  ΟΔΟΙΠΟΡΙΚΟ ΣΤΗ ΒΟΡΕΙΟ ΗΠΕΙΡΟ»
Κεντρικός Ομιλητής και  Συντονιστής της Εκδήλωσης ήταν ο κ. Αγαθοκλής Παναγούλιας, Μέλος και των δύο προαναφερθέντων σωματείων.

Την έναρξη της εκδήλωσης έκανε ο κ. ΑΓΑΘΟΚΛΗΣ  ΠΑΝΑΓΟΥΛΙΑΣ, ο οποίος ευχαρίστησε τους παρισταμένους για την προσέλευσή τους στην εκδήλωση, και τα ανωτέρω σωματεία για την εμπιστοσύνη που του έδειξαν, αναθέτοντάς του την οργάνωση και την πραγματοποίηση της προσκυνηματικής εκδρομής στην Βόρειο Ηπειρο, [26 – 27 – 28 Οκτ.], στους τόπους όπου επολέμησαν οι γενναίοι Έλληνες μαχητές το 1940 – 41 (από Αγίους Σαράντα, Χειμάρρα, Δέλβινο, Δρόπολη, Τεπελένι, Κλεισούρα, μέχρι Πρεμετή). Από τους 14.000 μαχητές που χάθηκαν σε αυτόν τον πόλεμο, μέχρι τον Απρίλιο του 1941, 8.000 έμειναν για πάντα στην Αλβανία. Από αυτούς έχουν βρεθεί, μέχρι σήμερα, περίπου 3.000, και οι υπόλοιποι 5.000 αναζητούνται. Εκτός από τους ανθρώπους, χάθηκαν και χιλιάδες μεταγωγικά, άλογα ή μουλάρια. Αυτά τα τετράποδα, οι αφανείς ήρωες, σήκωσαν στις πλάτες τους ένα μεγάλο μέρος του πολέμου. Πολλά από τα ζώα αυτά, γκρεμίστηκαν στις χαράδρες φορτωμένα, άλλα σκοτώθηκαν από τα εχθρικά πυρά, και άλλα δεν άντεξαν το κρύο, την πείνα και τις κακουχίες και έμειναν και αυτά για πάντα στην Αλβανία.

Ο  επόμενος ομιλητής ήταν ο κ. ΛΕΥΤΕΡΗΣ ΤΖΟΚΑΣ, Πρόεδρος της Ένωσης Ελλήνων Λογοτεχνών, ο οποίος συμμετείχε στο Οδοιπορικό, και προανήγγειλε ότι υπήρχε στο πρόγραμμα βράβευση για τους: Γιώργο Χαροκόπο, Γιώργο Αναστασόπουλο, Γιώργο Καλυβόπουλο, Δημήτρη Μπάκο και Ερμιόνη Πρίγκου, για τους οποίους θα αναφερθούμε εκτενέστερα, παρακάτω. Μετά, τον λόγο πήρε ο κ. ΣΤΑΘΗΣ  ΠΑΡΑΣΚΕΥΟΠΟΥΛΟΣ, Πρόεδρος του Συνδέσμου Ιστορικών Συγγραφέων, ο οποίος ευχαρίστησε την Εταιρεία Ελλήνων Λογοτεχνών, για την προσφορά της αίθουσας για την φιλοξενία της εκδήλωσης και την συνεργασία της με τον Σύνδεσμο, συνεχάρη δε τον Αγ. Παν. για την ιστορική του έρευνα και αναφέρθηκε στην προγραμματισμένη εκδήλωση βράβευσης.

Ακολούθησε η προβολή της ταινίας με τίτλο, ‘ΤΟ ΗΡΩΙΚΟ ΕΠΟΣ ΤΟΥ ΣΑΡΑΝΤΑ’, στην Βόρειο Ήπειρο, όπου είχε κινηματογραφηθεί το προαναφερθέν οδοιπορικό της ομάδας του κ.Αγ.Παν.. Στην ταινία αυτή, ο κ. Αγ.Παν. μας λέει ότι το έναυσμα για να ερευνήσει για τους άγνωστους πεσόντες που έμειναν για πάντα στο Β.Η.κό έδαφος, του το έδωσε η λέξη ‘ΑΓΝΩΣΤΟΣ’, που υπήρχε σε πολλούς τάφους, αλλά και το γεγονός ότι υπήρχαν συγγενείς που αγνοούσαν ότι οι άνθρωποί τους ήταν θαμμένοι εκεί. Άρχισε τότε έναν διπλό τιτάνιο αγώνα, αυτός και η ομάδα του, για να βρεί τα ονόματα, τις φωτογραφίες και τους συγγενείς των πεσόντων, με πάρα πολύ ικανοποιητικά μέχρι τώρα αποτελέσματα, και συνεχίζει. Μέχρι τώρα βρήκε 150 πεσόντες στην Αλβανία και τους συγγενείς τους.
Σε αυτό βοηθήθηκε  πάρα πολύ από κάποιες ήδη υπάρχουσες λίστες και μαρτυρίες των Β.Ηπειρωτών Γιώργου Καλυβόπουλου, Δημήτρη Μπάκου και Ερμιόνης Πρίγκου, για τους οποίους κάνουμε ιδιαίτερη μνεία στην στήλη μας «ΕΔΩ ΒΟΡΕΙΟΣ ΗΠΕΙΡΟΣ». Στα ανωτέρω προστίθενται και οι μαρτυρίες ενός 95χρονου επιζώντος μαχητή, του Γιώργου Αναστασόπουλου, ο οποίος πολέμησε και αυτός στην Β.Ηπειρο.

Η ταινία, εκτός από  τα ζωντανά της ρεπορτάζ και τα ιστορικά της στοιχεία, είχε υπέροχη μουσική και φωτογραφική επένδυση από το ανεπανάληπτο Β.Η.κό τοπίο. Ακούστηκαν, μεταξύ άλλων, τα «Παιδιά, της Ελλάδος παιδιά» με την Σοφία Βέμπο, οι «Γυναίκες Ηπειρώτισσες» με την Μαρινέλλα και η «Πορεία προς το Μέτωπο» του Οδυσσέα Ελύτη, ενώ οι θρησκευτικές τελετές έδιναν έναν αέρα μυστικισμού, τονίζοντας παράλληλα και την Ελληνορθόδοξη Θρησκευτική Παράδοση των Β.Ηπειρωτων.

Μετά το τέλος της προβολής  της ταινίας, ακολούθησαν οι τιμητικές εκδηλώσεις και οι βραβεύσεις από την Ένωση Ελλήνων Λογοτεχνών, με το Χρυσό Μετάλλιο Πνευματικής Αξίας Α’ Τάξεως, και Τιμητικό Δίπλωμα, με την εξής σειρά:

ΔΙΟΡΓΑΝΩΤΕΣ ΚΑΙ ΒΡΑΒΕΥΘΕΝΤΕΣ (από αριστερά προς τα δεξιά)

   1) Αγαθοκλής Παναγούλιας, 2) Τάκης Παπαδημητρίου, Γραμματέας της   .

        Ένωσης Ελλήνων Λογοτεχνών,  3) Γεώργιος Χαροκόπος,.

    4) Γιώργος Αναστασόπουλος, 5) Λευτέρης Τζόκας, 6) Γεώργιος.

        Καλυβόπουλος,7) Ελευθερία Μπάκου, 8) Στάθης Παρασκευόπουλος

1] ΓΙΩΡΓΟΣ ΑΝΑΣΤΑΣΟΠΟΥΛΟΣ: Έφεδρος ανθυπολοχαγός, παλαίμαχος του 1940. 
Η κήρυξη του πολέμου τον βρήκε υπηρετούντα στο Φρουραρχείο Αθηνών. Προήχθη σε ανθυπολοχαγό και ανεχώρησε για το μέτωπο τον Φεβρουάριο 1941. Υπηρέτησε στο Πυροβολικό και πολέμησε στην περιοχή από Αγ. Σαράντα μέχρι Χειμάρρα. Κατά την διάρκεια των επιχειρήσεων τραυματίστηκε και μεταφέρθηκε στο χωριό Βουλιαράτι Αργυροκάστρου για νοσηλεία. Εκεί παρέμεινε επί 20ημερο, επέστρεψε στην μονάδα του και στις 16 Απριλίου 1941, η 5η Πυροβολαρχία που υπηρετούσε διατάχθηκε να υποχωρήσει, δεδομένου ότι είχε γίνει συνθηκολόγηση με τους Γερμανούς. Μέσα από τα χωριά Κούδεσι, Λούκοβο, Κονίσπολη, επέστρεψε στην Ελλάδα. Ασχολήθηκε με την νομική επιστήμη μέχρι πρόσφατα. 

2] ΓΕΩΡΓΙΟΣ  ΕΥΘΥΜΙΟΥ ΧΑΡΟΚΟΠΟΣ: Γεννήθηκε το 1919, στα περίχωρα του Ρεθύμνου Κρήτης. Το 1940 απεφοίτησε από την Παιδαγωγική Ακαδημία Ηρακλείου και εργάστηκε ως δημοσιογράφος. Έλαβε μέρος στην Μάχη της Κρήτης και την Αντίσταση. Ήταν από τους πρώτους στον κατάλογο καταζητουμένων από τους Γερμανούς κατακτητές. Ο Γ.Χ. έλαβε μέρος στην απαγωγή του Γερμανού Στρατηγού Κράιπε και θεωρήθηκε ως ένας από τους πιο επικίνδυνους πράκτορες των συμμάχων. Ερχόταν σε επαφή με τους αντάρτες και με τους ‘Άγγλους. Διέφυγε στην Αίγυπτο με την ομάδα απαγωγής του στρατηγού Κράιπε και βοήθησε αποτελεσματικά στην μεταφορά του αιχμαλώτου στρατηγού στην Αίγυπτο. Του απονεμήθηκαν πολλές τιμητικές διακρίσεις από Έλληνες και συμμάχους. ‘Έχει δημοσιεύσει πολλά άρθρα και βιβλία, που μεταφράστηκαν στα Αγγλικά και Γερμανικά. Είναι παντρεμένος με την Δωροθέα Ζορμπά και απέκτησε 5 παιδιά. Είναι ο τελευταίος επιζών από την ομάδα απαγωγής
[Για τους ανωτέρω παλαίμαχους πολεμιστές απήγγειλε  ποιήματά του ο ποιητής ΓΙΑΝΝΗΣ ΤΣΩΛΗΣ. Χαιρετισμό απηύθυνε ο κ. ΓΙΩΡΓΟΣ ΜΑΡΙΔΑΚΗΣ, Πρόεδρος της Παγκρήτιας ‘Ενωσης και τέλος μιλησε και ο ίδιος ο τιμώμενος]

*3] ΓΕΩΡΓΙΟΣ  ΚΑΛΥΒΟΠΟΥΛΟΣ; Ήταν δάσκαλος και διευθυντής του σχολείου Βουλιαρατίου την περίοδο του 1940. Κατείχε πολύτιμο κατάλογο με τα ονόματα των πεσόντων ή καταληξάντων στο νοσοκομείο της περιοχής του μαχητών, τον οποίον διαφύλαξε και, πριν τον θάνατό του, απέστειλε στο γιο του Χρήστο, επίσης δάσκαλο, που είχε διαφύγει στην Αθήνα. Το βραβείο του παρέλαβε ο εγγονός του, που φέρει το όνομα του, ο οποίος εξέφρασε την ικανοποίησή του για την τιμή αυτή που έγινε στον παππού του.

*4] ΔΗΜΗΤΡΙΟΣ  ΙΩΑΝΝΟΥ ΜΠΑΚΟΣ: Oι κάτοικοι του Βουλιαρατίου έθαψαν τους πεσόντες αλλά και τους καταλήξαντες στο νοσοκομείο της περιοχής μαχητές και ο Δημ. Μπάκος φρόντιζε μυστικά τους τάφους τους, μέχρι το 1972, όταν έφυγε από την ζωή.  Τα οστά του βρίσκονται θαμμένα στον ίδιο χώρο. Το βραβείο του παράλαβε η εγγονή του ΕΛΕΥΘΕΡΙΑ ΜΠΑΚΟΥ.

*5] ΕΡΜΙΟΝΗ  ΠΡΙΓΚΟΥ, που την ονόμασαν ‘Κυρά της Σκουτάρας» για την εθνική προσφορά της επί σειρά ετών διαφυλάσσοντας τα οστά των πεσόντων 1940 -41 στην θέση Βάνοβα Χειμάρρας της Β. Ηπείρου. Το βραβείο της παρέλαβε ο συγγενής της ΔΙΟΝΥΣΙΟΣ ΚΟΚΚΑΒΕΣΗΣ.

[* Για τους ανωτέρω,  υπάρχει εκτενής αναφορά στην στήλη μας «ΕΔΩ ΒΟΡΕΙΟΣ ΗΠΕΙΡΟΣ»]

6] ΑΓΑΘΟΚΛΗΣ   ΠΑΝΑΓΟΥΛΙΑΣ. Και τέλος, τιμήθηκε ο ίδιος ο κ. Αγαθοκλής Παναγούλιας, ΟΜΟΦΩΝΑ ΚΑΙ ΠΑΜΨΕΙΦΙ ως ακάματος ερευνητής της Ιστορίας, για τα βιβλία του«ΟΣΟΙ ΔΕΝ ΓΥΡΙΣΑΝ ΑΠΟ ΤΟ ΜΕΤΩΠΟ» και «ΟΙ ΟΛΥΜΠΙΟΙ ΠΟΥ ΔΕΝ ΓΥΡΙΣΑΝ ΑΠΌ ΤΟ ΜΕΤΩΠΟ», το πατριωτικό του έργο,  την προσφορά του στα Ελλ. Γράμματα, στην Ιστορική Έρευνα και την Λογοτεχνία, καθώς και την προσφορά του στο Δ.Σ. της Ένωσης Ελλήνων Λογοτεχνών.

Μέσα  στην αίθουσα επικρατούσε το  αδιαχώρητο από τον κόσμο, όπου εμείς ξεχωρίσαμε την τ. βουλευτή της Ν.Δ. ΣΟΦΙΑ ΒΟΥΛΤΕΨΗ, την Πρόεδρο της Ομοσπονδίας Άνω Δρόπολης ΗΛΕΚΤΡΑ ΚΙΚΗ  και τον μεγάλο βάρδο του Ηπειρώτικου μας τραγουδιού ΣΑΒΒΑ  ΣΙΑΤΡΑ. 

ΘΩΜΑ’Ι’Σ   ΠΑΡΙΑΝΟΥ