Άριστοι - Αριστοκρατία και σύγχρονη πολιτική πραγματικότητα.

Γράφει ο Παναγιώτης Καρδαμίτσης

Τους γνησίως φιλομαθείς και φιλοσόφους ο Σωκράτης της πλατωνικής "Πολιτείας, 445.c" τους τοποθετεί άρχοντες στην άριστη πολιτεία και κρίνει σωστό να επιβλέπουν τα πάντα καθώς μόνο αυτοί αποβλέπουν στην έσχατη των όλων μάθηση που είναι το πλατωνικό Αγαθό ή Παρμενείδειο Ένα! ή ο Ορφικός Χρόνος. Κατ’ αυτήν την έννοια λέγει ότι όταν ένας άνθρωπος και δη άρχοντας στο αξίωμα είναι ανώτερος από τους άλλους – ως φιλόσοφος – τότε το πολίτευμα λέγεται Βασιλεία (σημερινή προεδρευομένη δημοκρατία), και άμα είναι πολλοί λέγεται  Αριστοκρατία (ουχί την  σημερινή ολιγαρχική πολιτική πλουτοκρατία).

Γιατί ούτε οι πολλοί ούτε ο ένας, αφού θα έχουν ανατραφεί και εκπαιδευτεί όπως εξηγεί  ο ίδιος ο Σωκράτης, δεν θα μεταβάλουν, άμα πάρουν την εξουσία, κανένα από τους αξιόλογους θεσμούς της πόλεως.

Ο ορισμός της φιλοσοφίας –φιλοσόφου είναι από μόνος του ένα φιλοσοφικό ερώτημα. Οι εκάστοτε φιλόσοφοι, σύμφωνα με το εννοιολογικό περιεχόμενο που προσάπτουν στη φιλοσοφία, δημιουργούν και το ανάλογο φιλοσοφικό ρεύμα. Γενικώς θα μπορούσε να διατυπώσει κανείς ότι φιλοσοφική σκέψη είναι η διανοητική διερεύνηση βαθέων ερωτημάτων για την σχέση του ανθρώπου με τον κόσμο και την θέση του σ’ αυτόν.

Η φιλοσοφία βέβαια δεν αρκείται στην ανάλυση της πραγματικότητας του εμπειρικού κόσμου, αλλά διατυπώνει προτάσεις για την αλλαγή του. Ένας φιλόσοφος δεν αρκείται στο να διατυπώσει πώς έχουν τα πράγματα, αλλά προχωρά και σε συγκεκριμένες προτάσεις για το πώς θα μπορούσαν να είναι. Εύστοχα ο Bertrand Russell διατυπώνει πως φιλοσοφία είναι μια δεξαμενή γνώσεων που ακόμα είναι ανέτοιμες προς εξειδικευμένη επιστημονική διαπραγμάτευση. Επομένως, όπως έχει ιστορικά αποδειχθεί άλλωστε, η φιλοσοφία είναι η επιστήμη των επιστημών, ο κορμός της διεπιστημονικής γνώσης, ο άσβεστος πόθος αναζήτησης του ανθρώπου. Πρέπει να ληφθεί υπόψη ότι οι σύγχρονες θετικές επιστήμες (Μαθηματικά, Φυσική, Χημεία, Ιατρική, Αστρονομία κ.α.) αλλά και μεταγενέστερες θεωρητικές (Ψυχολογία, Κοινωνιολογία κ.α.) ξεπήδησαν από το φιλοσοφικό στοχασμό, πόσον μάλλον η πολιτική.

Δυστυχώς στην Ελληνική πολιτική πραγματικότητα, στο πολιτικό λειτουργείν, εκλείπουν οι θεμελιώδεις αυτές αρχές τόσον σε ηγετικό επίπεδο όσον και σε κομματικό (συλλογικό) τοιούτο.

Οι κατά καιρούς  πολιτικοί μας ταγοί στερούνταν του προαπαιτούμενου φιλοσοφικού υποβάθρου τόσον αναγκαίου για την ταλαιπωρημένη Ελλάδα την οποία εν πολλοίς αυτοί δημιούργησαν  από την έλλειψη φιλοσοφικής παιδείας και σκέψης. Αναρριχώμενοι στην εξουσία με ιδιοτελείς  κενές και αρχομανείς  φιλοδοξίες  κυβέρνησαν αυτοϊκανοποιημένοι από τον τίτλο και όχι από  την βασική αρχή ότι ο ηγέτης, ο κυβερνήτης  πρέπει να διακατέχεται εν πρώτοις από το συνειδητοποιημένο κριτήριο του υπηρετείν το κοινωνικό σύνολο και την τεράστια ευθύνη η οποία απορρέει από αυτό. Και αυτό διότι εκτός ελαχίστων περιπτώσεων αναρριχήθηκαν στην εξουσία όχι λόγω των προσωπικών τους προσόντων αλλά διότι τοποθετήθηκαν από τους ξένους παράγοντες-τοποτηρητές.

Στην προσπάθειά τους αυτή διατήρησης αυτών και των ιδεολογικών τους περιχαρακωμάτων, χρησιμοποίησαν το εργαλείο του μίσους όπως πολύ εύστοχα περιγράφει ο Έρασμος στο έργο του «Ουμανισμός». Δηλαδή ότι είναι απίθανο να ξεσηκώσεις μια κοινωνική ομάδα με γενικά συνθήματα όπως αγάπη, φιλανθρωπία κ.λ.π. ενώ είναι πολύ εύκολο εάν χρησιμοποιηθούν ερείσματα τα οποία καταφέρονται ενάντια σε μια συγκεκριμένη απτή ομάδα π.χ. χριστιανοί - μουσουλμάνοι η κατά κάποιας αντίπαλης εθνικής οντότητας η πολιτικής κοινότητας.

Αυτό το εργαλείο χρησιμοποίησαν οι πολιτικοί μας, χρησιμοποιώντας το συστηματικά ως cause belli για την υφαρπαγή οπαδών προς παγιοποίηση της ηγεμονίας τους. Δημιούργησαν τις αγεφύρωτες διαφορές αριστεράς και δεξιάς εκμεταλλευόμενοι άλλοτε την αντιπαλότητα Βασιλικών – αντιβασιλικών, Βενιζελικών - αντιβενιζελικών, αριστερών-δεξιών κ.ο.κ. Πάντα βέβαια συνεπικουρούμενοι από τους φίλους μας (συμμάχους) προς επιδίωξη άλλοτε των γεωπολιτικών τους επιδιώξεων (μικρασιατική εκστρατεία) και άλλοτε για την οικονομική απομύζησή μας. Αυτό χρησιμοποιήθηκε κατά κόρον από την δεξιά παράταξη (κομμουνιστικός κίνδυνος)  και από την αριστερά (καταπίεση της εργατικής τάξης, αντικομμουνισμός). Ενώ ο αγνός πατριωτικός πόλος δεν εξέγειρε την λαϊκή μάζα διότι δεν είχε την προαπαιτούμενη συνειδητή και γενεσιουργό  ευαισθησία όντας αόριστη και στερούμενη απτού προσωπικού συμφέροντος λόγω της μη καλλιέργειας  του ακρογωνιαίου και συνδετικού λίθου της παιδείας η οποία εντέχνως απομονώθηκε.

Οι σημερινοί κομματικοί αρχηγοί δεν έχουν το απαιτούμενο φιλοσοφικό εφόδιο. Οι περισσότεροι εξ’αυτών κληρονόμησαν τις ηγεσίες των κομμάτων τους εξ αγχιστείας, με μοναδικό εφόδιο  ένα πτυχίο εξειδίκευσης και μόνον, η συγκυριακών συνθηκών και συμφερόντων. Το ίδιο συμβαίνει και με τα υπάρχοντα κόμματα τα οποία πέραν του καταστατικού τους στερούνται ουσιαστικής και συγκεκριμένης ιδεολογικής πλατφόρμας, θεμελιωμένη φιλοσοφική άποψη.

Παναγιώτης Καρδαμίτσης