Επικίνδυνες αποφάσεις.

Του Νίκου Λυγερού*

Η απόφαση του Διεθνούς Δικαστηρίου Δικαιοσύνης στις 24/02/1982 έχει ως εξής: 

«The Court enumerated the relevant circumstances to be taken into account in achieving an equitable delimitation, including: the fact that the area relevant to the delimitation in the present case was bounded by the Tunisian coast from Ras Ajdir to Ras Kaboudia and the Libyan coast from Ras Ajdir to Ras Tajoura and by the parallel of latitude passing through Ras Kaboudia and the meridian passing through Ras Tajoura; the general configuration of the coasts of the Parties; the existence and position of the Kerkennah Islands; the land frontier between the Parties and their conduct prior to 1974; and the element of a reasonable degree of proportionality». 

Δεν μεταφράσαμε το κείμενο που αφορά την επίλυση της διαφωνίας μεταξύ Τυνησίας και Λιβύης όσον αφορά στο θέμα της υφαλοκρηπίδας για να μην υπάρξει παρερμηνεία. Τα δύο κράτη συμφώνησαν στις 10 Ιουνίου 1977 να αποταθούν στο ΔΔΔ. Στο πνεύμα του ΔΔΔ μπορούμε να εισέλθουμε άμεσα αναλύοντας το εξής σκεπτικό.

«The Court did not accept the Libyan contention of ignoring the Kerkennah Islands nor did it consider right to give the islands ‘full effect’ by drawing a line parallel to them».

Με άλλα λόγια δεν ακολουθεί τις «ακραίες» θέσεις των δύο κρατών. Και αυτό θα έχει την επόμενη συνέπεια.

«What the Court did was to give them “half effect”, a boundary line parallel to a line midway between the “no effect” and “full effect” lines representing the Tunisian coast, which produced a boundary line of 52ο inclination in the second sector».

Τέτοιες αποφάσεις όσον αφορά στο θέμα της υφαλοκρηπίδας, θα ήταν καλό να μην τις ξεχνάμε διότι φαίνεται πως οι ειδικοί δεν μας τις υπενθυμίζουν. Κι όμως το αποτέλεσμα είναι απλό. Τα νησιά της Τυνησίας δεν έχουν πραγματικά την ιδιότητα της υφαλοκρηπίδας, ενώ δεν την έχουν χάσει εντελώς. Πρέπει λοιπόν να είμαστε πολύ προσεχτικοί στις κινήσεις και στις δηλώσεις μας όσον αφορά στην υφαλοκρηπίδα διότι η ιστορία του δικαίου δεν ξεχνά τις υποθέσεις. Επιπλέον αν αναλύσουμε διεξοδικά την όλη υπόθεση τότε βλέπουμε μια σειρά από επιχειρήματα τα οποία απορρίφθηκαν από το ΔΔΔ που προσπάθησε να βρει την υποτιθέμενη δίκαιη λύση. Δεν νομίζουμε ότι είναι ανάγκη να αναλύσουμε τις επιπτώσεις από μια τέτοια απόφαση σε μερικά μας νησιά για να καταλάβει ο καθένας το τεράστιο κόστος. Ας είμαστε λοιπόν πιο αποτελεσματικοί κι ας ασχοληθούμε εντατικά με το θέμα της ΑΟΖ για να μην έχουμε να αντιμετωπίσουμε τέτοιες καταστάσεις. 

Η απόφαση του Διεθνούς Δικαστηρίου Δικαιοσύνης στις 03/06/1985 έχει ως εξής:

«In consequence, an equitable result may be arrived at by drawing, as a first stage in the process, a median line every point of which is equidistant from the low-water mark of the relevant coast of Malta (excluding the islet of Filfla), and the low-water mark of the relevant coast of Libya, that initial line being then subject to adjustment in the light of the above-mentioned circumstances and factors».

Έως αυτό το σημείο μπορούμε ακόμα να έχουμε την εντύπωση ότι επιλύθηκε η διαφωνία μεταξύ Μάλτας και Λιβύης όσον αφορά στο θέμα της υφαλοκρηπίδας όμως η πραγματικότητα είναι διαφορετική αφού ο αλγόριθμος που πρότεινε το ΔΔΔ δεν έχει τελειώσει ακόμα, όπως μας το αποδεικνύει η επόμενη παράγραφος της τελικής απόφασης:

«The adjustment of the median line referred to in subparagraph above is to be effected by transposing that line northwards through 18΄ of latitude (so that it intersects the meridian 15ο 10΄ Ε at approximately latitude 34ο 30΄ Ν) such transposed line then constituting the delimitation line between the areas of continental shelf appertaining to the Socialist People’s [Libyan] Arab Jamahiriya and to the Republic of Malta respectively».

Αυτό είναι ένα χαριστικό χτύπημα για την υφαλοκρηπίδα της Μάλτας. Και τα δύο μέρη είχαν υπογράψει το Δίκαιο της Θάλασσας το 1982 μόνο που η σύμβαση δεν ήταν ακόμα σε ισχύ εκείνη την εποχή, όπως το επισημαίνει το κείμενο του ΔΔΔ:

«Both Parties had signed the 1982 Convention on the Law of the Sea, but that Convention had not entered into force, and it was therefore not operative as treaty law».

Σε αυτό το σημείο φαίνεται ότι η Μάλτα δεν έπρεπε να σπεύσει για να πετύχει μια συμφωνία για την υφαλοκρηπίδα. Έπρεπε να περιμένει το πλαίσιο της ΑΟΖ για να προχωρήσει. Μάλιστα προσπάθησε μάταια βέβαια να το χρησιμοποιήσει δίχως να είναι ενεργοποιημένο, για να δικαιολογήσει τη θέση της όσον αφορά στο επιχείρημα της απόστασης.

«Malta relied on the genesis of the exclusive economic zone concept and its inclusion in the 1982 Convention as confirming the importance of the “distance principle” in the law of the continental shelf and the detachment of the concept of the shelf from any criterion of physical prolongation. For Malta, the reference to distance in article 76 of the 182 United Nations Convention on the Law of the Sea represented a consecration of the “distance principle”».

Έχουμε λοιπόν ένα απτό παράδειγμα όπου η έλλειψη της ΑΟΖ, ως έννοιας σε ισχύ, περιόρισε την υφαλοκρηπίδα της Μάλτας. Ας μην το ξεχάσουμε και αυτό το παράδειγμα.

πηγη 1

πηγή 2

* Ο Νίκος Λυγερός είναι Στρατηγικός Σύμβουλος και καθηγητής γεωστρατηγικής.