Επιχειρήσεις υποβρυχίων στην Ανατολική Μεσόγειο. Η παράμετρος του ανορθόδοξου πολέμου.

Ιωάννης Σ. Θεοδωράτος

Δημοσιογράφος – Αμυντικός Αναλυτής

Κάτω από την επιφάνεια της θάλασσας στα βάθη της Ανατολικής Μεσογείου εκτείνεται το σκοτεινό και σιωπηλό πεδίο στο οποίο θα δράσουν τα υποβρύχια Ελλάδας, Τουρκίας και Ισραήλ, όταν έλθει η «ώρα 0» και αφού λάβουν συγκεκριμένες διαταγές, οι οποίες θα ανοίξουν τον ασκό του Αιόλου. Οι επιχειρήσεις υποβρυχίων αποκτούν ιδιαίτερη σημασία, καθώς από την επιτυχία τους θα εξαρτηθεί ή ακόμη και θα κριθεί το πέρας μιας αεροναυτικής σύγκρουσης, η οποία θα εξελιχθεί πέριξ των ζωτικής σημασίας εξεδρών άντλησης ενεργειακών πόρων. Αξίζει να επισημανθεί ότι και οι τρεις εμπλεκόμενες χώρες διαθέτουν υποβρύχια διαφόρων τύπων με ένα κοινό χαρακτηριστικό: όλα αποτελούν προϊόντα γερμανικής σχεδίασης και συγκεκριμένα των Ναυπηγείων HDW του Κιέλου. Επειδή το επίκεντρο της κρίσης, καθώς και της όποιας ενδεχόμενης σύγκρουσης θα είναι η εξέδρα-ες ερευνών/άντλησης ενεργειακών πόρων, αποκτά ιδιαίτερο ενδιαφέρον η παράμετρος του ανορθοδόξου πολέμου και συγκεκριμένα των ειδικών επιχειρήσεων. Υπό αυτό το πρίσμα αξίζει να εξετασθούν οι παρούσες επιχειρησιακές δυνατότητες των υποβρυχίων των τριών ναυτικών δυνάμεων (Ελλάς, Ισραήλ, Τουρκία), οι οποίες θα καθορίσουν το εάν και κατά πόσο είναι εφικτή η υλοποίησή τους, είτε αποτελούν αποτέλεσμα επιθετικής ή αμυντικής σχεδίασης. Ωστόσο σε αυτόν τον αθόρυβο αγώνα για προώθηση των εθνικών συμφερόντων των κρατών δρώντων στην περιοχή, θα μετέχουν επίσης σε ρόλο «ουδέτερου-παρατηρητή» (;) και υποβρύχια άλλων χωρών που έχουν εκφράσει ήδη το έντονο ενδιαφέρον τους για τις εξελίξεις…

Υ/Β Type 209 "ΑΜΦΙΤΡΙΤΗ" (S117).
ΦΩΤΟ: Κρίστυ Εμίλιο Ιωαννίδου

Περισσότερο από ποτέ τα χαρακτηριστικά μιας μελλοντικής κρίσης στην Ανατολική Μεσόγειο θα ταιριάζουν με την εκτέλεση αεροναυτικών και ειδικότερα υποθαλάσσιων επιχειρήσεων. Γύρω από τη «Ζώνη Χ», η οποία θα είναι το οικόπεδο 12 νοτίως της Κύπρου με την εξέδρα ερευνών, ή στο προσεχές μέλλον μια εξέδρα γεώτρησης (ή περισσότερες από μια) εντός της κυπριακής ΑΟΖ, θα στηθεί ένα «πολεμικό παίγνιο» στο οποίο πρωταγωνιστικό ρόλο θα έχει το Ναυτικό με αιχμή τον στόλο των υποβρυχίων των της Ελλάδας, της Τουρκίας και του Ισραήλ. Ένα από τα πλέον επίφοβα και παράλληλα δημοφιλή σχέδια, που συγκεντρώνουν σοβαρές πιθανότητας εφαρμογής, είναι αυτά που σχετίζονται με τον ανορθόδοξο πόλεμο και ιδιαίτερα με την εκτέλεση ειδικών επιχειρήσεων. Όπως θα αναλύσουμε στη συνέχεια, η επιλογή μιας τέτοιας ενέργειας εκπληρώνει όχι μόνο στρατιωτικούς αλλά κυρίως πολιτικούς σχεδιασμούς και συνεπώς προβάλλει από μόνη της ως αρκετά πιθανή, καθώς από την επιτυχία της απορρέουν σειρά πλεονεκτημάτων σε επίπεδο διαπραγμάτευσης.

Το Πολεμικό Ναυτικό (ΠΝ) αποτελεί έναν από τους τρεις δρώντες στην όλη σχεδίαση, καθώς διαθέτει έναν αξιόλογο αριθμό υποβρυχίων συν το νεότευκτο Type 214. Σήμερα – παρά τα υφιστάμενα προβλήματα – η Διοίκηση Υποβρυχίων μπορεί να παρατάξει επτά σκάφη, τρία Type 209/1100 τύπου «Γλαύκος», τρία Type 209/120 τύπου «Ποσειδών» και ένα Type 214. Τα υποβρύχια Τype 209/1100 τύπου «Γλαύκος» είχαν υποστεί πρόγραμμα εκσυγχρονισμού και επιχειρησιακής αναβάθμισης που την περίοδο 1991-2000. Στο πλαίσιο του «Neptune I» ξεκίνησαν στο Κίελο του 1991 οι εργασίες στο υποβρύχιο «Τρίτων» (S112) οι οποίες ολοκληρώθηκαν δύο χρόνια και το υποβρύχιο εντάχθηκε ξανά στη δύναμη του Στόλου. Μεταξύ των σημαντικών αλλαγών περιλαμβάνεται η αλλαγή στου Συστήματος Διεύθυνσης Βολής Τορπιλών (ΣΔΒΤ). Με το νέο σύστημα «Κανάρης» το σκάφος μπορεί να βάλλει και βλήματα UGM-84 Sub Harpoon. Τα υποβρύχια διαθέτουν επίσης νέο Sonar ενεργητικής/παθητικής έρευνας και επίθεσης μεσαίων συχνοτήτων.

Προστέθηκε συσκευή παθητικής μέτρησης απόστασης, καθώς και Sonar πλευρικής διάταξης, χαμηλών συχνοτήτων. Επίσης φέρουν νέο ραντάρ και συσκευές ηλεκτρονικών αντιμέτρων. Το ΠΝ απώλεσε στις 9 Ιουνίου 2011 το υποβρύχιο Type 209/110 «Γλαύκος» (S110) το οποίο παροπλίστηκε λόγω της εισόδου σε υπηρεσία του νεότευκτου Type 214 «Παπανικολής» (S120). Ωστόσο ο πραγματικός λόγος ήταν η αδυναμία αντικατάσταση των συσσωρευτών του σκάφους και η έλλειψη ανταλλακτικών, απόρροια των σημαντικών περικοπών που οδήγησε σε κάθετη μείωση δαπανών τον λειτουργικό προϋπολογισμό του ΠΝ. Κατά συνέπεια το όπλο απέμεινε με μόλις επτά υποβρύχια, καθώς το Type 209/1200 «Ωκεανός» (S118) κλάσης «Ποσειδών» που έχει εκσυγχρονιστεί στο πλαίσιο του προγράμματος «Poseidon ΙΙ» δεν έχει παραληφθεί από το ΓΕΝ και είναι άγνωστο το πότε θα ολοκληρωθούν οι δοκιμές του. Ένα βασικό επιχειρησιακό ζήτημα που θα έπρεπε να έχει επιλυθεί από καιρό αφορά την προμήθεια νέων τορπιλών βαρέως τύπου, οι οποίες θα εξόπλιζαν όχι μόνο τα Type 214, αλλά και τα υπόλοιπα σκάφη. Αυτό είναι και το μοναδικό πλεονέκτημα από πλευράς όπλων που διαθέτει το Τουρκικό Ναυτικό.

Στον τομέα της μεταφοράς βατραχανθρώπων/ομάδας ειδικών επιχειρήσεων, πρέπει να τονιστεί ότι όλα τα Type 209/1100 και 1200 (αλλά και πιθανότατα τα Type 209/1400), μπορούν να υποστηρίξουν με περιορισμούς την μεταφορά και αποβίβαση τέτοιας δύναμης. Συγκριτικά αναφέρουμε ότι θα πρέπει να δεσμευτεί ένας τορπιλοσωλήνας για το υλικό και να χρησιμοποιηθεί ο θάλαμος διαφυγής για την έξοδο το πολύ δύο με τριών ανδρών. Σε περίοδο επιχειρήσεων ισχύει το «ανάγκα και οι Θεοί πείθονται» οπότε κανείς δεν μπορεί να αποκλείσει ευρεσιτεχνίες, οι οποίες και πάλι δεν μεταβάλλουν θεαματικά τα αποτελέσματα.

Υ/Β Κλάσεως DOLFIN του Ισραηλινού Ναυτικού. ΦΩΤΟ: Wikipedia

Το Ισραηλινό Ναυτικό διαθέτει την κλάση «Dolphin» η οποία περιβάλλεται με αρκετό «μυστήριο», καθώς είναι γνωστή η μυστικοπάθεια των Ισραηλινών για οτιδήποτε έχει σχέση με τα οπλικά τους συστήματα. Παραμένει ωστόσο γεγονός ότι ορισμένα στοιχεία που αφορούν βασικές δυνατότητες έχουν αποδεσμευτεί. Σήμερα το Ισραήλ διαθέτει τρία υποβρύχια (Dolphin, Leviathan, Tekuma) τα οποία φέρουν έξι τορπιλοσωλήνες των 533 χλστ και τέσσερις τορπιλοσωλήνες των 650 χλστ. Ιδιαίτερα οι τέσσερις αυτοί εκτός από την εκτόξευση πυραύλων τύπου cruise, μπορούν να χρησιμοποιηθούν για την μεταφορά και άφεση υποβρύχιων οχημάτων με δύτες, κατάλληλα για την εκτέλεση ειδικών αποστολών και επιχειρήσεων.

Υ/Β Type 209/1400 "GUR" ΦΩΤΟ: Turkishnavy.net

Το Τουρκικό Ναυτικό (Turk Deniz Kuvvetleri - TDK) διαθέτει σήμερα έναν ευμεγέθη στόλο αποτελούμενο από 14 υποβρύχια Type 209 σχεδίασης HDW γεγονός που το κατατάσσει στον μεγαλύτερο χρήστη γερμανικών υποβρυχίων στον κόσμο. Σήμερα οι Τούρκοι παρατάσσουν περισσότερα υποβρύχια από ότι το ΠΝ και το Ισραηλινό Ναυτικό μαζί [14 κατά 10 (7+3)]. Το TDK επέλεξε το Type 209 μετά από το ΠΝ, το οποίο στον τομέα των υποβρυχίων πάντοτε διατηρούσε την πρωτοπορία και την πρωτοβουλία των κινήσεων. Συγκεκριμένα έξι Type 209/1200 (τα οποία τέθηκαν σε υπηρεσία μεταξύ 1976 και 1989) και οκτώ Type 209/1400 (τα οποία τέθηκαν σε υπηρεσία μεταξύ 1994 και 2007) των κλάσεων «Preveze» και «Gur» συγκροτούν σήμερα την ισχυρότερη δύναμη συμβατικών υποβρυχίων στην Μεσόγειο.

Τα Type 209 όλων των εκδόσεων που υπηρετούν σήμερα με το ΠΝ και το TDK φέρουν οκτώ τορπιλοσωλήνες των 533 χλστ και φόρτο 14 τορπιλών. Επίσης τα τουρκικά Type 209/1400 καθώς και τα τύπου Type 209/1100 και 1200 καθώς και το Type 214 μπορούν να βάλουν το βλήμα UGM-84 Sub-Harpoon. Τα ελληνικά υποβρύχια βάλλουν τορπίλες SST-4 και SUT. Tα τουρκικά Type 209/1200 (κλάση «Atilay») τις παλαιές SST4, Mk 37, Mk 23, γεγονός που τα κατάσσει υποδεέστερα των ελληνικών. Όμως οι ισορροπίες μεταβάλλονται στα οκτώ τύπου 209/1400 τα οποία μπορεί να βάλλουν τορπίλες τύπου Mk 24 Mod 2 Tigerfish και DM2A4. Αυτό είναι πολύ σημαντικό στον σχεδιασμό καθώς η μεγαλύτερη ταχύτητα και εμβέλεια των τορπιλών, δίνει ορισμένα πλεονεκτήματα σε παραμέτρους βολής, καθώς και στην ικανότητα ανάληψης πρωτοβουλίας όταν ο κυβερνήτης βρει ότι το σκάφος έχει λάβει κατάλληλη θέση επίθεσης. Στο παρόν άρθρο θα επικεντρώσουμε το ενδιαφέρον μας στο πως αυτά τα στοιχεία θα επιτρέψουν την εκπλήρωση μιας αποστολής μεταφοράς ομάδας ειδικών επιχειρήσεων.

Ειδικές επιχειρήσεις με τη συμμετοχή υποβρυχίων

Το επιχειρησιακό περιβάλλον στην Ανατολική Μεσόγειο έχει ακόμη μια παράμετρο, η οποία κατά τη γνώμη μας θα αποκτήσει υψηλή προτεραιότητα, που αφορά τη σχεδίαση και εκτέλεση ειδικών αποστολών. Αναφερόμαστε στις ειδικές επιχειρήσεις οι οποίες θα στοχεύουν ή εναλλακτικά θα αποτρέπουν την κατάληψη της κρίσιμης εξέδρας ερευνών (μία ή περισσότερες εξέδρες), στα σημεία όπου θα πραγματοποιούνται οι σχετικές εργασίες και μεταγενέστερα γεωτρήσεις. Η σημασία αυτού του είδους αποστολών έχει επισημανθεί σε ειδικό άρθρο του περιοδικού «Στρατιωτική Ισορροπία και Γεωπολιτική» (Διεύθυνση Ειδικών Επιχειρήσεων ΓΕΕΘΑ, Τεύχος 7, Σεπτέμβριος 2010), όπου γινόταν μνεία σε μια τέτοια δυνατότητα ανάληψης δράσης. Είναι σαφές λόγω της τεράστιας σημασίας που θα έχει στο πλαίσιο της εθνικής στρατηγικής των τεσσάρων ενδιαφερομένων παράκτιων κρατών (Ελλάδα, Τουρκία, Κύπρος, Ισραήλ) η προβολή ισχύος με τρόπο άμεσο και αποτελεσματικό, ότι η εξέδρα ή οι εξέδρες ερευνών/γεώτρησεις θα αποτελέσουν στόχους για τις αντίπαλες δυνάμεις. Όμως αυτού του είδους οι στόχοι εμπίπτουν στην κατηγορία των πολιτικο-στρατηγικών και επειδή δεν είναι στρατιωτικοί απαιτείται η εμπλοκή Ειδικών Δυνάμεων. Ουδείς σώφρων επιτελής θα διέτασσε την καταστροφή τους με βλήματα π.χ. αέρος-επιφανείας εκτοξευόμενα από μαχητικά, ή από ναυτικά πυροβόλα, ή κατευθυνόμενα βλήματα επιφανείας-επιφανείας. Μια τέτοια ενέργεια θα μπορούσε να προκαλέσει ανυπολόγιστη περιβαλλοντική καταστροφή, με συνέπεια την πλήρη καταδίκη του επιτιθέμενου, καθώς θα άνοιγε διάπλατα τον δρόμο για την υπονόμευση των συμφερόντων του και πιθανότατα θα οδηγούσε στη λήψη διαφόρων μέτρων εναντίον του, περιλαμβανομένων και των στρατιωτικών. Ο μόνος τρόπος εμπλοκής στρατιωτικών μονάδων σε μια τέτοια επιχείρηση διέρχεται μόνο μέσω της σχεδίασης ειδικής επιχείρησης και μάλιστα υπό διακλαδική διεύθυνση. Στο σημείο αυτό θα εξετάσουμε πως είναι δυνατή η εκτέλεσή τους καθώς ο μόνος τρόπος προσέγγισης, που συγκεντρώνει τις μεγαλύτερες πιθανότητες αφανούς διείσδυσης βαθιά μέσα στην «θερμή περιοχή», είναι μέσω υποβρυχίου. Κάθε άλλη περίπτωση, δηλαδή μεταφορά μέσω σκάφους επιφανείας (πολιτικού ή στρατιωτικού) ή αεροσκάφους (μεταφορικό ή ελικόπτερο) είναι βέβαιο ότι θα παρεμποδιστεί, καθώς θα έχει οριστεί μια ζώνη απαγόρευσης προσέγγισης για πλοία και αεροσκάφη. Επίσης θα μπορεί να επισημανθεί εγκαίρως από τα διάφορα μέσα/αισθητήρες επιτήρησης με συνέπεια την προσβολή των πλατφορμών μεταφοράς από ικανή απόσταση. Μοναδική εξαίρεση υπάρχει στην περίπτωση που ο επιτιθέμενος πραγματοποιήσει αιφνιδιαστική επιχείρηση προ της έναρξης της κρίσης και καταλάβει την εξέδρα, γεγονός που αυτόματα θα οδηγήσει στην κλιμάκωση και την πρόκληση αντιμέτρων.

Η εκτέλεση μιας ειδικής επιχείρησης κατά της εξέδρας στόχου έχει δύο όψεις: α) από την πλευρά του επιτιθέμενου και β) από την πλευρά του αμυνόμενου. Επίσης και στις δύο περιπτώσεις οφείλουμε να λαμβάνουμε υπόψη τον αιφνιδιασμό. Εμείς στην παρούσα ανάλυση δεν θα ασχοληθούμε με τις ιδιαιτερότητες μιας τέτοιας ενέργειας, παρά μόνον στον τομέα που εμπλέκονται υποβρύχια, καθώς και πόσο κρίσιμη είναι η συμμετοχή τους για τους επιτιθέμενους και τους αμυνόμενους. Το υποβρύχιο και οι δυνάμεις ειδικών επιχειρήσεων έχουν ένα κοινό επιχειρησιακό χαρακτηριστικό: Όταν διατάσσεται η αποστολή τους, συνιστάται αυτόματα κλιμάκωση καθώς η φύση της δεν μπορεί να είναι αμυντική παρά μόνον επιθετική. Είναι επίσης ιδιαίτερα σημαντικό να τονισθεί ότι είναι δυνατή η χρήση μιας συγκεκριμένης μονάδας από ένα μόνον κλάδο ή και περισσότερες από τους άλλους κλάδους, ανάλογα με το πώς ο επιτελής θα σχεδιάσει την επιχείρηση. Στη συνέχεια θα εξετάσουμε δύο σενάρια εμπλοκής υποβρυχίων και από τις δύο αντιμαχόμενες πλευρές.

Α) Επιθετική επιχείρηση. Σε αυτήν οι Τούρκοι αποφασίζουν να προωθήσουν ομάδα ειδικών επιχειρήσεων με σκοπό την κατάληψη μιας εξέδρας ή την εκτέλεση δολιοφθοράς επί αυτής. Λόγω της φύσης του εγχειρήματος και την απαίτηση να μη γίνει αντιληπτή η προσέγγιση του τμήματος, επιλέγεται η χρήση ομάδας βατραχανθρώπων, η οποία θα πρέπει να προωθηθεί αθόρυβα προς τον στόχο. Η Διοίκηση Νότιας Θαλάσσιας Περιοχής με έδρα τη Σμύρνη πιθανότατα θα αναλάβει την υποστήριξη της επιχείρησης, η οποία θα διευθύνεται από το Αρχηγείο Ενόπλων Δυνάμεων. Η Διοίκηση υποβρυχίων θα διαθέσει υποβρύχια, ενώ η Διοίκηση Διάσωσης και Βατραχανθρώπων το προσωπικό που θα εκτελέσει την ειδική επιχείρηση. Η επίλεκτη Διοίκηση Βατραχανθρώπων Επιθετικών Αποστολών – SAT θα είναι η αιχμή του βέλους αυτής της ριψοκίνδυνης πολιτικο-στρατιωτικής ενέργειας. Είναι βέβαιο ότι θα συμμετάσχουν επίσης μέλη της Διοίκησης Βατραχανθρώπων Αμυντικών Αποστολών – SAS και πιθανότατα αξιωματικοί και υπαξιωματικοί των Ειδικών Δυνάμεων του Στρατού που θα έχουν λάβει ειδική εκπαίδευση προκειμένου να συμμετάσχουν σε αποστολές αυτού του είδους.

Η επιχείρηση θα ξεκινήσει πιθανότατα από την έδρα της Διοίκησης Περιοχής Μεσογείου (υπάγεται στη Διοίκηση Νότιας Θαλάσσιας Περιοχής) με έδρα τη Μερσίνα και από τη ναυτική Βάση στο Ακσάζ. Για την πολύπλοκη αυτή επιχείρηση θα απαιτηθεί η συνεργασία τεσσάρων τουλάχιστον υποβρυχίων, δηλαδή του συνόλου της κλάσης «Gur» (S357, S358, S359, S360) τα οποία μπορούν να μεταφέρουν μια ομάδα της τάξης των 16 ανδρών μαζί με τα απαιτούμενα υλικά και εφόδια προς την περιοχή του στόχου. Ολόκληρη η επιχείρηση θα πρέπει να υλοποιηθεί κάτω από συνθήκες απόλυτης μυστικότητας και είναι πιθανό να χρησιμοποιηθούν διαφορετικά σημεία για τον απόπλου των υποβρυχίων με τους άνδρες της ειδικής επιχείρησης, προκειμένου να μη γίνει δυνατός ο έγκαιρός εντοπισμός τους. Όπως φαίνεται η χρήση τεσσάρων υποβρυχίων, ή τριών σε περίπτωση που κάτι δεν εξελιχθεί σύμφωνα με το σχέδιο, ανταποκρίνεται τουλάχιστον στο ελάχιστο των μέσων που πρέπει να εμπλακούν στη συγκεκριμένη επιχείρηση. Εννοείται ότι στην ευρύτερη περιοχή θα πλέουν τα συνήθη σκάφη επιτήρησης του TDK, χωρίς να προκαλέσουν υποψίες. Ο απόπλους των σκαφών θα πραγματοποιηθεί σε συγκεκριμένο τόπο και χρόνο, ενώ από τον σχεδιασμό θα έχει οριστεί το σημείο άφεσης των ανδρών και του υλικού τους. Σύμφωνα με το γερμανικό δόγμα που διέπει όλα τα Type 209, τα υποβρύχια πρέπει να καταδυθούν αμέσως μετά τον απόπλου από τις βάσεις τους και στη συνέχεια να παραμείνουν υπό την θάλασσα μέχρι να φθάσουν στην περιοχή του στόχου. Συνεπώς είναι βέβαιο ότι δεν θα διακινδυνεύσουν την αποστολή επιλέγοντας να αναδυθούν για να αποβιβάσουν την ομάδα ειδικών επιχειρήσεων και να εντοπιστούν από τα πανταχού παρόντα επιτηρούντα «όμματα» των Ισραηλινών. Η άφεση των βατραχανθρώπων (όλοι θα φέρουν εξοπλισμό κατάδυσης) θα γίνει βάσει χρονομέτρου και σιγής ασυρμάτου, σε προσδιορισμένο στίγμα και με δεδομένο ότι όλα τα σκάφη θα έχουν φθάσει στο σημείο συνάντησης υποβρυχίως στην προκαθορισμένη ώρα. Λογικά το σχέδιο θα πρέπει να έχει και μια δικλείδα ασφαλείας – απόρριψης εάν μετά την άφιξη διαπιστωθεί ότι κάποιο, ή κάποια σκάφη δεν έχουν εκπληρώσει την αποστολή τους. Δηλαδή εάν για τεχνικούς (βλάβη) ή λόγω απώλειας των μέρους ή του συνόλου των υποβρυχίων, η δύναμη των βατραχανθρώπων που θα απομείνει δεν θα επαρκεί για την επιτυχή εκτέλεση της αποστολής, αυτή θα ακυρωθεί.

Τα τέσσερα υποβρύχια θα έχουν να εκτελέσουν ένα προδιαγεγραμμένο δρομολόγιο προς την «Ζώνη Χ», με κυριότερο μέλημα την αποφυγή εντοπισμού τους από τους αισθητήρες του αντιπάλου. Στο σημείο αυτό αρχίζει το ουσιαστικό πρόβλημα για τους επιτιθέμενους, καθώς οι Ισραηλινοί διαθέτουν δορυφόρους επιτήρησης, οι οποίοι σε αρχική φάση θα εντοπίσουν και θα ενημερώσουν τα αρμόδια επιτελεία για τον απόπλου των υποβρυχίων. Άρα σε καμία περίπτωση δεν θα υποστούν τακτικό αιφνιδιασμό και φυσικά στρατηγικό. Τα τέσσερα υποβρύχια θα καταδυθούν ξεκινώντας το παιγνίδι με τη γάτα και το ποντίκι, όπου ναι μεν θα έχει προσδιορισθεί το σημείο κατάδυσης, αλλά δεν θα είναι γνωστό αν μεταφέρουν ειδικές δυνάμεις, ή ποια είναι η αποστολή τους. Σε αυτό το στάδιο η πρωτοβουλία των κινήσεων ξαναπερνά στους Τούρκους και συγκεκριμένα στους κυβερνήτες των υποβρυχίων, οι οποίοι επωμίζονται 100% την ευθύνη για την επιτυχία ή όχι της επιχείρησης.

Οι Ισραηλινοί μαζί με τους Ελλαδίτες/Κύπριους επιτελείς θα αρχίσουν να σκέφτονται τις πιθανές κινήσεις των υποβρυχίων, ενώ η αντιμετώπιση θα ήταν αποτελεσματικότερη εάν είχε δημιουργηθεί από τον καιρό της ειρήνης ένα είδους μικτού επιτελείου, ή εναλλακτικά η τοποθέτηση αξιωματικών συνδέσμων σε Ελλάδα και Ισραήλ. Σε κάθε περίπτωση η συνεργασία θα έχει ένα επίπεδο αμοιβαιότητας στην ανταλλαγή πληροφοριών, καθώς η γεωγραφία δίνει το πλεονέκτημα στην Ελλάδα να ελέγχει τους πλόες των σκαφών εντός του Θεάτρου Επιχειρήσεων Αιγαίου. Πρέπει επίσης να επισημανθεί ότι ο ταυτόχρονος απόπλους τεσσάρων υποβρυχίων από το Ακσάζ ή από την Μερσίνα και το Ακσάζ αποτελεί τον μόνο τρόπο μερικού απεγκλωβισμού των σκαφών από την περιοχή του Αιγαίου. Εάν το σχέδιο προβλέπει ότι τα υποβρύχια θα πρέπει να ξεκινήσουν και από άλλα λιμάνια (π.χ. Σμύρνη, Κων/πολη), τότε αναγκαστικά θα πρέπει να πραγματοποιηθεί μαζικός απόπλους του συνόλου της δύναμης των 14 σκαφών, μια ενέργεια που από μόνη της δημιουργεί συναγερμό, εξέλιξη που δεν ευνοεί τον αιφνιδιαστικό χαρακτήρα της ειδικής αυτής επιχείρησης, επιτρέποντας την άμεση εμπλοκή αντίστοιχα των δυνάμεων του αντιπάλου. Όμως ακόμη και αν συμβεί κάτι τέτοιο (με 10 ή περισσότερα σκάφη σε κίνηση) το Ακσάζ θα κατέχει κεντρικό ρόλο, καθώς η Μερσίνα είναι μακριά από την «Ζώνη Χ» και εναλλακτικά μπορεί να χρησιμοποιηθεί ως «δόλωμα» για την παραπλάνηση.

Τα τουρκικά υποβρύχια με τους βατραχανθρώπους θα επιχειρήσουν να «κρυφτούν» μέσα στα υπόλοιπα σκάφη και να προωθηθούν ταχύτατα προς το σημείο συνάντησης. Επίσης είναι βέβαιο ότι θα υπάρξει διαφορά φάσης στους χρόνους απόπλου, ώστε να μη δοθούν επιπλέον στοιχεία, τα οποία όταν συνεκτιμηθούν θα φανεί ότι αποτελούν σαφή δείγματα οργανωμένης επιχείρησης. Όταν τα υποβρύχια Type 209/1400 κλάσης «Gur» αποπλεύσουν αυτόματα θα τεθούν με προτεραιότητα ως στόχος από τα ελληνικά και ισραηλινά μέσα. Επειδή δεν θα μπορούν να προσβληθούν πριν από την εκδήλωση επιθετικής δράσης, στο πρώτο στάδιο θα γίνει κάθε προσπάθεια ώστε να εντοπισθούν. Οι κυβερνήτες των «Gur» θα επιχειρήσουν αρχικά να «μπερδευτούν» με τα άλλα σκάφη και στη συνέχεια να εκμεταλλευτούν την κάλυψη που τους παρέχει ο βυθός της Ανατολικής Μεσογείου και να κατευθυνθούν προς την ζώνη αποβίβασης των βατραχανθρώπων. Όταν προσεγγίσουν την περιοχή, θα ξεκινήσει το τρίτο στάδιο της σχεδίασης καθώς όπως αναμένεται οι Ισραηλινοί θα έχουν επεκτείνει τη ζώνη απαγόρευσης εισόδου γύρω από την εξέδρα, γεγονός που θα αναγκάσει τα σκάφη να εισέλθουν εντός αυτής. Όμως οποιασδήποτε μορφής εισόδου στην κόκκινη περιοχή αυτόματα καθιστά το μέσο που θα την παραβιάσει «νόμιμο» στόχο των αντιπάλων δυνάμεων. Η κλάση «Gur» διαθέτει όπως αναφέραμε ορισμένα προηγμένα – σε σχέση με τα υπόλοιπα Type 209/1400 – χαρακτηριστικά, τα οποία της επιτρέπουν να θεωρείται η καταλληλότερη για επιχειρήσεις τέτοιου τύπου. Επίσης τα υποβρύχια φέρουν μείγμα τορπιλών DM2A4 και Tigerfish με συνέπεια να μπορούν να αντιμετωπίσουν τους υποβρύχιους αντιπάλους τους. Λόγω της έκτασης της περιοχής θεωρείται ότι η είσοδος εντός της θερμής ζώνης θα πραγματοποιηθεί χωρίς ιδιαίτερη δυσκολία, καθώς εκτός αυτής δεν θα επιχειρούν σκάφη επιφανείας με δυνατότητα ελικοπτέρων και χρήση διατάξεων τύπου HELRAS. Εννοείται ότι το ΠΝ θα έχει διαθέσει ένα τουλάχιστον σκάφος επιπέδου φρεγάτας με το οργανικό του ελικόπτερο που θα φέρει τη συγκεκριμένη συσκευή ηχο-εντοπισμού και θα επιχειρεί πλησίον της εξέδρας. Μόλις τα τουρκικά σκάφη εισέλθουν εντός της «Ζώνης Χ» θα έχουν να αντιμετωπίσουν τα υποβρύχια Type 209/1200 και πιθανόν το μοναδικό Type 214 του ΠΝ, μαζί με τα υποβρύχια κλάσης Dolphin των Ισραηλινών. Σε αυτό το σημείο ξεκινούν οι αμυντικές επιχειρήσεις που θα αναλύσουμε στη συνέχεια.

Β) Αμυντική Επιχείρηση. Παρουσιάσει το μεγαλύτερο ενδιαφέρον καθώς σε αυτή προβλέπεται η εμπλοκή υποβρυχίων με σκοπό την εξουδετέρωση της εισβολής των τουρκικών, που θα επιχειρήσουν να αποβιβάσουν δυνάμεις ειδικών επιχειρήσεων. Πρέπει να σημειωθεί ότι τα τουρκικά υποβρύχια δεν διαθέτουν – σύμφωνα με όσα έχουν αποδεσμευτεί – τρόπο μεταφοράς ειδικευμένων υποβρύχιων μέσων (οχήματα) για την χρήση τους από βατραχανθρώπους. Επιπλέον ενδεχόμενη «πατέντα» εξωτερικής μεταφοράς τους, θα σήμαινε αύξηση του κινδύνου εντοπισμού τους από τον εχθρό, τόσο κατά την φάση απόπλου, όσο και κατά τη διάρκεια του πλου. Συνεπώς οι Τούρκοι βατραχάνθρωποι θα πρέπει να χρησιμοποιήσουν το μέγιστο της δύναμής τους και να κατευθυνθούν σε συνθήκες νύκτας (ασχέτως καιρικών συνθηκών) προς τον στόχο τους. Το ζήτημα είναι να φθάσουν…

Μόλις τα τέσσερα «Gur» περάσουν την κόκκινη γραμμή θα γνωρίζουν πού σύντομα αν θα έχουν εντοπιστεί. Εάν οι δύο πλευρές (Ελλάδα-Ισραήλ) έχουν λάβει εγκαίρως μέτρα όπως για παράδειγμα θέσπιση τακτικών περιπολιών ΑΦΝΣ με ρίψη ηχοσημαντήρων, πόντιση sonar (HELRAS) από ελικόπτερα και πυκνή περιπολία υποβρυχίων, οι τουρκικοί στόχοι θα επισημανθούν σχετικά σύντομα. Αυτό θα γίνει περισσότερο εφικτό όσο τα σκάφη συγκλίνουν εγγύτερα προς το σημείο συγκέντρωσης/αποβίβασης των βατραχανθρώπων, που μεταφράζεται σε μικρότερους τομείς έρευνας των αμυνομένων. Σε αυτή την φάση τα υποβρύχια που θα πρέπει αν διατεθούν – το τονίζουμε εγκαίρως – από Ελλάδα και Ισραήλ πρέπει να είναι της ίδιας δύναμης, δηλαδή δύο Type 209/1200 (ή ένα Type 214 συν ένα Type 209) και ένα με δύο Dolphin. Οι Ισραηλινοί θα βασιστούν στην ανωτερότητα του ηλεκτρονικού τους εξοπλισμού, ωστόσο έχουν ελάχιστη πείρα από τέτοιες επιχειρήσεις, καθώς τα σκάφη τους έχουν προσανατολιστεί να έχουν στρατηγικό ρόλο.

Άρα το βάρος θα πέσει στα δύο ελληνικά υποβρύχια και δεδομένων των συνθηκών εικάζουμε ότι ένα από τα δύο θα πρέπει να είναι Type 214. Τα ελληνικά υποβρύχια θα πρέπει για να έχουν ενεργό αποτρεπτικό ρόλο να έχουν λάβει συγκεκριμένους, διαυγείς και απόλυτα σαφείς κανόνες εμπλοκής από την ελληνική κυβέρνηση σε συνεργασία με την Ισραηλινή. Χωρίς αυτούς δεν εννοείται παρουσία τους ούτε καν η αποστολή τους εντός της κυπριακής ΑΟΖ. Εμείς θεωρούμε δεδομένη την ύπαρξή τους, οπότε το ζήτημα που απομένει είναι το πώς, το που και από ποιον θα γίνει η πρώτη προσβολή. Κατά την άποψή μας θα πρόκειται για έναν αγώνα μεταξύ ικανοτήτων των κυβερνητών που μετέχουν στην όλη επιχείρηση. Οι δύο Έλληνες, ο Ισραηλινός και οι τέσσερις Τούρκοι δεν θα έχουν επαφή μαζί τους, οπότε θα πρέπει να υπάρξει ένας τρόπος επισήμανσης και διάκρισης (IFF) μεταξύ των ελληνικών και των τουρκικών υποβρυχίων αντίστοιχα. Εφόσον αυτό λυθεί, τότε οι επιχειρήσεις ξεπερνούν ένα σοβαρό εμπόδιο. Τα τουρκικά υποβρύχια καθώς θα συγκλίνουν προς την περιοχή, θα εντοπιστούν από τα φίλια sonar, οπότε θα ξεκινήσει το κυνήγι. Το Type 214 εκμεταλλευόμενο τις αναβαθμισμένες δυνατότητες που του παρέχουν τα συστήματα που ολοκληρώνει, θεωρητικά και χάρη στην εκπαίδευση του πληρώματος θα βρεθεί πρώτο σε θέση εκτέλεση βολής κατά υποβρυχίου χωρίς να εντοπιστεί. Η απώλεια ενός «Gur» θα αποτελέσει το έναυσμα γενίκευσης της σύγκρουσης, καθώς μέσα στο σκότος και το βάθος της Μεσογείου, το Type Dolphin θα εισέλθει στον υποβρύχιο αγώνα επιχειρώντας να αναχαιτίσει τους στόχους που ο αριθμός τους δεν έχει ακόμη αποκαλυφθεί. Θεωρούμε ότι οι κυβερνήτες από τα λοιπά τουρκικά σκάφη, έχοντας διαπιστώσει την επιθετική δράση, θα πρέπει να λάβουν απόφαση ακύρωσης της επιχείρησης, διαφυγής, ή εμπλοκής τους με τα εχθρικά. Εάν η απόφαση είναι εμπλοκή τότε τα Gur θα αποτελέσουν δύσκολο αντίπαλο, καθώς το Type 214 και προφανώς το Type Dolphin εκμεταλλευόμενα τις συσκευές αντιμέτρων που διαθέτουν, θα κατορθώσουν τελικά να επικρατήσουν. Στην περίπτωση κατά την οποία τα τουρκικά σκάφη νικήσουν, τότε θα έχουν εγκαταλείψει το χρονοδιάγραμμα, δίνοντας επαρκή χρόνο στην ανάληψη δράσης από τα επιτελεία που θα έχουν ενημερωθεί για τον κίνδυνο πέριξ της εξέδρας, ενεργοποιώντας την Αεροπορία.

Επίλογος

Μια εκτέλεση ειδικής επιχείρησης μπορεί να πραγματοποιηθεί επιτυγχάνοντας τακτικό αιφνιδιασμό, αν Ελλάδα και ειδικά το Ισραήλ δεν εξακριβώσει νωρίς τις δυνητικές προθέσεις των υποβρυχίων που θα αποπλέουν. Όμως εκτός της ύπαρξης ή μη σχεδίων αντιμετώπισης τέτοιας κρίσης, υπάρχει και η «αθέατη» παράμετρος των τρίτων «παρατηρητών». Σε αυτήν την περίπτωση δεν θα πρέπει να αποκλεισθεί η έμμεση ή άμεση εμπλοκή ενός πυρηνικού υποβρυχίου του Αμερικανικού Ναυτικού, το οποίο χάρη στην πολύ πιο προηγμένη τεχνολογία που ενσωματώνει, θα μπορεί να δράσει αποτελεσματικά και αποτρεπτικά την κρίσιμη στιγμή. Εκτίμησή μας είναι ότι λόγω του τεράστιου γεωπολιτικού ενδιαφέροντος για την ζώνη εκμετάλλευση υδρογονανθράκων νότια της Κύπρου, καμία υπόθεση ή σενάριο δεν θα πρέπει να αποκλειστεί…

Δημοσιεύτηκε στο περιοδικό « Στρατιωτική Ισορροπία

και Γεωπολιτική» τεύχος 21, Νοέμβριος 2011, Αιγίς Εκδοτική.

πηγή Περί Αλός