Περί Ηγέτη και Στρατηγιστή.

K. Αφεντούλης, Ν. Λυγερός

Κ.Α: Ο Στρατηγός de Gaulle είχε πει νομίζω ότι πίσω από κάθε Μεγαλέξανδρο κρύβεται ένας Αριστοτέλης. Εννοούσε κατά την γνώμη μου ότι ο ηγέτης που σχεδιάζει και υλοποιεί επιτυχώς μια στρατηγική, πρέπει να έχει οπωσδήποτε μια ευρεία παιδεία. Στην σύγχρονη εποχή, ποια θα έπρεπε να είναι κατά την γνώμη σας η σχέση Ηγέτη και Στρατηγιστή; Πόση σημασία έχει ο ηγέτης σήμερα στην σύλληψη και την υλοποίηση της Στρατηγικής;

Ν.Λ: Ο αφορισμός του Charles de Gaulle είναι απόλυτα κατανοητός, δίχως αυτό να σημαίνει ότι η γενίκευση του παραδείγματος αποτελεί έναν εκφυλισμό της πραγματικής δομής, δηλαδή της ιδιομορφίας Σωκράτης – Πλάτωνας – Αριστοτέλης – Αλέξανδρος. Η επιλογή του τελευταίου ζευγαριού έχει νόημα σ' ένα πολεμικό πεδίο, αλλά δεν πρέπει να απορρίψουμε το φιλοσοφικό πλαίσιο, το οποίο είναι καθοριστικό σε αυτήν την σπάνια αλυσίδα. Τώρα όσον αφορά την ανάλυσή σας, νομίζω πως τα πράγματα είναι ακόμα πιο περίπλοκα. Στην περίπτωση του de Gaulle, η οποία είναι ιδιάζουσα έχουμε την ταύτιση του στρατηγιστή με το στρατηγό. Ο de Gaulle είναι ο πρώτος που είχε επινοήσει την ανεξαρτησία δράσης των τεθωρακισμένων σε σχέση με το πεζικό. Το Υπουργείο Εθνικής Άμυνας της Γαλλίας απέρριψε το σχέδιο του κάνοντας ένα τεράστιο στρατηγικό λάθος, αφού η γερμανική κατασκοπία το υπέκλεψε και το εφάρμοσε πρακτικά Γερμανός αξιωματικός για την υλοποίηση του Blitzkrieg. Σε γενικότερο πλαίσιο, σπάνια έχουμε στρατηγούς, οι οποίοι είναι στρατηγιστές και βέβαια ισχύει και το αντίστροφο. Έτσι καταλήξαμε στον διαχωρισμό των εννοιών του Ηγέτη και του Στρατηγιστή, δίχως αυτό να σημαίνει απαραίτητα ότι δεν έχουν κοινή τομή. Πάντως η προσπάθεια του χαρακτηρισμού αυτών των εννοιών επικεντρώνεται στον διαχωρισμό και χρησιμοποιεί μία αναλυτική προσέγγιση. Θεωρούμε εμείς ότι πρέπει να λειτουργήσουν συμπληρωματικά, έτσι ώστε το ζευγάρι που αποτελούν να είναι πιο ανθεκτικό δομικά και πιο αποτελεσματικό στην πράξη. Η σύγχρονη εποχή δεν έχει αλλοιώσει ουσιαστικά αυτή τη σχέση, αν τη γενικεύσουμε για να εντάξουμε τα επιτελεία. Η μεγάλη διαφοροποίηση σε αυτό το επίπεδο προήλθε από τη γενίκευση της θεωρίας αποφάσεων σε θεωρία παιγνίων. Βέβαια, σε στρατιωτικό επίπεδο ελάχιστοι είναι οι στρατηγοί που ξέρουν και μπορούν να λειτουργήσουν με την τελευταία και αυτό φαίνεται στα αποτελέσματα των πράξεων τους, ειδικά όταν το παίγνιο δεν είναι μηδενικού αθροίσματος. Ας επανέλθουμε όμως στο συμπληρωματικό σας ερώτημα. Με τα τωρινά δεδομένα, το μεγάλο πρόβλημα προέρχεται από το διπλωματικό επίπεδο, το οποίο λειτουργεί αρχικά ως ενδιάμεσος χώρος, ο οποίος τελικά θεωρεί ότι είναι αυτόβουλος, λόγω εμπειρίας, διότι ξεχνά ότι η τελευταία είναι ένα συνονθύλευμα λαθών και γι' αυτό το λόγο ο στρατηγιστής Sun Tsu προτρέπει τη χρήση της εμπειρίας του αντιπάλου κι όχι τη δική μας. Μάλλον όμως οι σκέψεις του σε αυτό το χώρο παρέμειναν κινέζικες για τους περισσότερους. Συνοπτικά θα λέγαμε ότι ο Ηγέτης που λειτουργεί αποκλειστικά διπλωματικά δεν μπορεί να εκμεταλλευτεί τον Στρατηγιστή. Αν η σκέψη του τελευταίου δεν συνδυαστεί με τα κότσια του πρώτου, τότε έχουμε έναν εκφυλισμό της δράσης τους, η οποία είναι ανίκανη να παράγει ένα έργο.

πηγή

* Ο Νίκος Λυγερός είναι Στρατηγικός Σύμβουλος και καθηγητής γεωστρατηγικής.