Διεύθυνση Ειδικών Επιχειρήσεων. Το εργαλείο υψηλής στρατηγικής του ΓΕΕΘΑ. (μέρος 2ο)

συνέχεια από το 1ο μέρος

Οι ειδικές επιχειρήσεις είναι και πρέπει να αντιμετωπίζονται ως εργαλείο υψηλής στρατηγικής, αφού μπορούν να επιφέρουν αποφασιστικό αποτέλεσμα σε περιπτώσεις που οι συμβατικές δυνάμεις αδυνατούν ή δεν συμφέρει η χρησιμοποίησή τους. Πώς ορίζονται σήμερα οι ειδικές επιχειρήσεις; Πρόκειται για στρατιωτικές δραστηριότητες που εκτελούνται από ειδικά επιλεγμένες, οργανωμένες και εξοπλισμένες δυνάμεις, οι οποίες χρησιμοποιούν επιχειρησιακές τεχνικές και μεθόδους ανάπτυξης –που δεν είναι συνηθισμένες σε συμβατικές δυνάμεις– για να δράσουν σε εχθρικές, απαγορευμένες ή ευαίσθητες περιοχές, με σκοπό την επίτευξη πολιτικών, στρατιωτικών, ψυχολογικών και οικονομικών σκοπών. Πολλές φορές απαιτείται η χρήση μυστικών, συγκαλυμμένων ή διακριτικών τεχνικών για την εκτέλεση τέτοιου είδους επιχειρήσεων και την ανάληψη του αντίστοιχου φυσικού και πολιτικού ρίσκου. Οι ειδικές επιχειρήσεις διεξάγονται πριν, κατά, ακόμη και μετά το τέλος των πολεμικών επιχειρήσεων. Τα χαρακτηριστικά τους είναι μοναδικά και διαφέρουν από τις συνηθισμένες συμβατικές επιχειρήσεις. Οι αντικειμενικοί σκοποί τους είναι υψηλής στρατηγικής αξίας. Το στοιχείο που τις διαφοροποιεί έντονα και καθοριστικά είναι ότι συχνά είναι πολιτικοστρατιωτικής φύσης και εν προκειμένω απαιτούν ιδιαίτερες γνώσεις σχεδίασης, λεπτούς συντονισμούς με άλλες διοικήσεις και κρατικούς φορείς. Οι ειδικές επιχειρήσεις αναλαμβάνονται να εκτελεστούν ή συνεχίζονται ακόμη και όταν η χρήση συμβατικών δυνάμεων είναι απαγορευτική ή πρέπει να τερματιστεί. Πρέπει να υπογραμμιστεί δε ότι στηρίζονται στην τόλμη και στον αιφνιδιασμό.

Για την εκτέλεσή τους απαιτείται περιορισμένος αριθμός δυνάμεων, καθώς και μονάδες ειδικά εκπαιδευμένες σε ειδικές μεθόδους και τακτικές. Στις Ελληνικές Ένοπλες Δυνάμεις μπορούν να λάβουν μέρος σε αποστολές ειδικών επιχειρήσεων: α) από τον Ελληνικό Στρατό η 13η Διοίκηση Ειδικών Επιχειρήσεων, β) από το Πολεμικό Ναυτικό η ΔΥΚ και γ) από την Πολεμική Αεροπορία η 31η ΜΕΕ. Η πλέον καθαρόαιμη μονάδα των Ενόπλων Δυνάμεων, η οποία μπορεί να θεωρηθεί ως η κατεξοχήν μονάδα ειδικών επιχειρήσεων είναι χωρίς αμφιβολία το Ειδικό Τμήμα Αλεξιπτωτιστών (ΕΤΑ). Οι άνδρες που μετέχουν στις ειδικές επιχειρήσεις χρησιμοποιούν ειδικά υλικά και εξοπλισμό, ή ακόμη και την πολιτική ενδυμασία. Λόγω της ιδιαίτερης λεπτής επιχειρησιακής τους φύσης, απαιτείται η βαθιά γνώση του περιβάλλοντος όπου θα δράσουν, όπως για παράδειγμα να γνωρίζουν τα ήθη και τα έθιμα, τη γλώσσα, τις καθημερινές συνήθειες της περιοχής και άλλα συναφή, ώστε να μην προσελκύουν την προσοχή. Για παράδειγμα, οι τουρκικές δυνάμεις ειδικών επιχειρήσεων διαθέτουν άτομα τα οποία μοιάζουν με Έλληνες, Βούλγαρους, Αλβανούς, Σκοπιανούς, Κούρδους, Σύρους, Ιρακινούς, Ιρανούς, Γεωργιανούς, Ρώσους και Αρμένιους, ακόμη και με Γερμανούς, Γάλλους, Αμερικανούς, Ισραηλινούς, και που γνωρίζουν άριστα τη γλώσσα τα ήθη και έθιμα και μπορούν κάλλιστα να περνούν απαρατήρητα μέσα στο πλήθος. Λόγω της στρατηγικής τους σημασίας που συνεπάγεται η φύση της αποστολής τους, οι δυνάμεις ειδικών επιχειρήσεων υπάγονται απευθείας στο ανώτατο δυνατό επίπεδο διοίκησης. Όπως προαναφέραμε, επειδή οι ειδικές επιχειρήσεις είναι εργαλείο υψηλής στρατηγικής, ο εκάστοτε διευθυντής της ΔΕΕ κατέχει ιδιαίτερο ρόλο ως σύμβουλος του Α/ΓΕΕΘΑ και της ιεραρχίας.

Επίλογος

Οι ειδικές επιχειρήσεις απολαμβάνουν προσεκτικού ενδιαφέροντος από τα διάφορα κράτη ανά την υφήλιο. Η επίθεση κατά της νοτιοκορεατικής κορβέτας «Τσεονάν» στις 26 Μαρτίου αποδίδεται στην εκτέλεση ειδικής επιχείρησης που φέρει τη σφραγίδα της βορειοκορεατικής Γενικής Διεύθυνσης Αναγνώρισης, η οποία φέρεται να έχει αποστείλει άνθρωπο-τορπίλη ή ένα μίνι υποβρύχιο που εκτόξευσε τορπίλη, επιτυγχάνοντας τη βύθιση του σκάφους. Η Τουρκία ικανοποιεί τις απαιτήσεις σε επίπεδο ειδικών επιχειρήσεων μέσω της Διοίκησης Ειδικών Δυνάμεων (OKK) γνωστές και ως Bordo Bereli, που υπάγεται απευθείας στο Αρχηγείο Ενόπλων Δυνάμεων. Ιδρύθηκε το 1952 και μεταγενέστερα ονομάστηκε Τμήμα Ειδικού Πολέμου με υπαγωγή στον υπαρχηγό Ενόπλων Δυνάμεων. Η ύπαρξή της ήταν μυστική και σημειώνουμε ότι την αγνοούσε ακόμη και η τουρκική Εθνοσυνέλευση! Το 1994 αναδιοργανώθηκε σε επίπεδο μεραρχίας και ονομάστηκε Διοίκηση Ειδικών Δυνάμεων, ενώ ανακοινώθηκε ότι δεν υφίσταται πλέον ο κλάδος που είχε σχέση με τους πολίτες. Το 2006 ο δυναμικότητας 10.000 ανδρών σχηματισμός, αναδιοργανώθηκε σε επίπεδο σώματος στρατού με επικεφαλής αντιστράτηγο. Ένα χρόνο αργότερα τα μόνιμα στελέχη ανήλθαν σε 7.000, ενώ ενισχύθηκε με επιθετικά και μεταφορικά ελικόπτερα. Όσοι υπηρετούν σε αυτή είναι δίγλωσσοι, κατέχουν δίπλωμα αλεξιπτωτιστή, βατραχανθρώπου και είναι εξαιρετικά εκπαιδευμένοι και καταρτισμένοι. Ένας εκ των μετεχόντων στην επιχείρηση σύλληψης του Α. Οτσαλάν αποκαλύφθηκε ότι προερχόταν από τα Bordo Bereli.

Στην Ελλάδα οι πολιτικές ηγεσίες και ορισμένοι μικρόνοες στρατιωτικοί φαίνεται ότι δεν αναγνωρίζουν την ανάγκη αξιοποίησης των ειδικών επιχειρήσεων. Ωστόσο, παρότι κάποιοι πολιτικοί σε συζητήσεις ανασύρουν το φάντασμα της χούντας, καλό θα ήταν να γνωρίζουν τι μπορεί να υποστεί η χώρα μας από άλλες δυνάμεις, οι οποίες σέβονται και αξιοποιούν αυτό που εμείς ηθελημένα υποβιβάζουμε ή αγνοούμε. Λυπούμαστε ιδιαίτερα διότι το ελληνικό κράτος, ως δυνατότητα, δεν φαίνεται να έχει αντιληφθεί τη σημασία που έχουν οι ειδικές επιχειρήσεις. Η πρόσφατη απόφαση της κυβέρνησης να επιτρέψει την είσοδο χωρίς βίζα στους περί τους 55.000 Τούρκους κατόχους πράσινων διαβατηρίων, οι οποίοι πλέον θα εισέρχονται στη χώρα μας, αποτελεί μια εντελώς λανθασμένη ενέργεια που πρέπει να ανακληθεί. Το συγκεκριμένο γεγονός αποδεικνύει ότι η πολιτική αρχή, που θα πρέπει να δώσει την έγκριση εκτέλεσης –αν απαιτηθεί– ειδικών επιχειρήσεων, δεν διαθέτει την ορθή ενημέρωση και πληροφόρηση για αυτές. Διότι αν γνώριζε ολόκληρη τη διάσταση της υπόθεσης των πράσινων διαβατηρίων, καταρχήν θα συμβουλευόταν τον Α/ΓΕΕΘΑ μέσω του υπουργού Εθνικής Άμυνας και θα υλοποιούσε τη συγκεκριμένη απόφαση-ατόπημα.

Το δυστύχημα που συνέβη στην πετρελαιοπηγή, στον Κόλπο του Τέξας, αποτελεί αφορμή για ένα ακόμη παράδειγμα με περιβαλλοντολογικές ευαισθησίες αυτήν τη φορά, προκειμένου να καταδειχθεί η αναγκαιότητα εκτέλεσης από μια χώρα ειδικών επιχειρήσεων. Έστω ότι στο προσεχές μέλλον η Ελλάδα προχωρεί σε θαλάσσια γεώτρηση εντός της ΑΟΖ (Αποκλειστική Οικονομική Ζώνη).

Στο σενάριο-τρόμου μια τρομοκρατική οργάνωση καταλαμβάνει την εξέδρα και απειλεί με την ανατίναξή της με κίνδυνο ολόκληρη η Μεσόγειος (πρόκειται για κλειστή θάλασσα) να μολυνθεί από πετρέλαιο. Το ελληνικό κράτος οφείλει να διαθέτει εκτός από επιτελείο και την κατάλληλη δύναμη ειδικών επιχειρήσεων για να επέμβει. Αν δεν υφίσταται η αποστολή, θα αναληφθεί και θα εκτελεστεί από άλλη χώρα (π.χ. Τουρκία, ΗΠΑ) με ό,τι αυτό συνεπάγεται σε πολιτικό-διπλωματικό αλλά και σε επικοινωνιακό επίπεδο.

Σήμερα το ΓΕΕΘΑ έχει στη διάθεσή του ένα επιτελείο που σχεδιάζει, ελέγχει συντονίζει και συμβουλεύει, αλλά αυτό δεν είναι επαρκές. Επειδή δεν μπορείς να γνωρίζεις πότε θα παρουσιαστεί ανάγκη, θεωρούμε σημαντική την περαιτέρω ενίσχυση του τομέα με την προσθήκη της Διακλαδικής Διοίκησης Ειδικών Επιχειρήσεων, κατά τα πρότυπα των ΗΠΑ και του ΝΑΤΟ. Σημειώνουμε πως ήδη στη συμμαχία υφίσταται στρατηγείο NATO Special Operation Headquarters (NSHQ) στο οποίο υπηρετούν τρεις Έλληνες, επί συνόλου 132 αξιωματικών. Το στρατηγείο συντονίζει και κατευθύνει όλες τις ειδικές επιχειρήσεις της συμμαχίας, ενώ αναφέρει απευθείας στον ανώτατο διοικητή SACEUR (Supreme Allied Command Europe).

Τι θα σημάνει πρακτικά η προσθήκη μιας νέας διοίκησης ειδικών επιχειρήσεων; Πολλά και σημαντικά καθότι οι ελληνικές Ένοπλες Δυνάμεις διαθέτουν καλά εκπαιδευμένο έμψυχο υλικό και μέσα. Στα επόμενα χρόνια, με την ολοκλήρωση των παραδόσεων των ΝΗ-90, θα προστεθούν και ελικόπτερα ειδικών επιχειρήσεων. Η συγκρότηση διακλαδικής διοίκησης θα αποτελέσει το πιο αποφασιστικό βήμα προς την ουσιαστική αναβάθμιση των δυνατοτήτων, καθότι θα διαθέτει μέσα, που δεν θα δανείζεται, όπως συμβαίνει τώρα από διάφορες μονάδες, προσωπικό και θα μπορεί να δρα άμεσα, καθετοποιημένα και αυτόνομα σε συνεργασία με το επιτελικό της όργανο που θα είναι η ΔΕΕ.

Το μέλλον για τη ΓΕΕΘΑ/ΔΕΕ προδιαγράφεται υπό τις παρούσες συνθήκες δύσκολο, καθότι οι οικονομικές δυσκολίες επιφέρουν προβλήματα σε όλο το στράτευμα. Άποψή μας είναι ότι ο τομέας των ειδικών επιχειρήσεων χρήζει εξαίρεσης, όπως και κάθε ζωτικός για την εθνική ασφάλεια χώρος. Ελπίζουμε ότι στο προσεχές μέλλον και εφόσον αρθεί μέρος του πέπλου μυστικότητας που την περιβάλλει, θα πληροφορηθούμε –αρμοδίως– για καλές εξελίξεις. Ακόμη και αν προβλέπεται η περικοπή μονάδων, η συγκρότηση Διακλαδικής Διοίκησης Ειδικών Επιχειρήσεων αποτελεί για τη χώρα μας μονόδρομο και, χωρίς να θέλουμε να γίνουμε μάντεις κακών, πιστεύουμε ότι οι εξελίξεις και τα γεγονότα που θα συμβούν στο μέλλον θα καταστήσουν άκρως απαραίτητη την ανάγκη δημιουργίας της.

Ιωάννης Σ. Θεοδωράτος

Δημοσιογράφος – Αμυντικός Αναλυτής

Δημοσιεύτηκε στο περιοδικό Στρατιωτική Ισορροπία και Γεωπολιτική,

τεύχος 7, σελ.28, Σεπτέμβριος 2010, Αιγίς Εκδοτική.