Κινδυνεύουν οι Ελληνες από τα νοσήματα που κουβαλούν οι λαθρομετανάστες;

Παρατίθενται 2 αντικρουόμενες απόψεις.....

Του Τάκη Παναγιωτόπουλου
Καθηγητή στη Σχολή Δημόσιας Υγείας

Το επιχείρημα έχει κάπως έτσι: «Υπερμολυσματικά» νοσήματα, τα οποία εδώ και χρόνια βρίσκονταν σε ύφεση, επανακάμπτουν λόγω του κύματος των μεταναστών που έρχονται στη χώρα μας τα τελευταία χρόνια. Ο ελληνικός πληθυσμός απειλείται. Βρισκόμαστε μπροστά στον κίνδυνο να εκραγεί «υγειονομική βόμβα», με πρώτη και κύρια απειλή τη φυματίωση, η οποία έχει μεγάλη μεταδοτικότητα. Πράγματι, η φυματίωση είναι ένα από τα πιο μεταδοτικά νοσήματα.

Απέχουμε πολύ όμως από το να είμαστε στα πρόθυρα της έκρηξης. Τα επιδημιολογικά δεδομένα που υπάρχουν για την Ελλάδα δείχνουν ακριβώς το αντίθετο: η συχνότητα εμφάνισης της φυματίωσης στα άτομα ελληνικής καταγωγής όχι μόνο είναι χαμηλή, αλλά και η τάση της τα τελευταία 10 με 15 χρόνια είναι πτωτική ή σταθερή, παρά τη μεταναστευτική εισροή και παρά την υψηλότερη συχνότητα εμφάνισης αυτής της ασθένειας στους μετανάστες. Το νοσοκομείο «Σωτηρία» δέχεται ίσως τον μεγαλύτερο αριθμό ασθενών με φυματίωση στην Ελλάδα και έχει μεγάλη παράδοση στην αντιμετώπισή της. Το εξειδικευμένο εργαστήριό του για «μυκοβακτηριδιακές λοιμώξεις» (στις οποίες ανήκει η φυματίωση) ανακεφαλαίωσε πρόσφατα τα δεδομένα του: φυματίωση διαγνώστηκε σε 741 αλλοδαπούς ασθενείς την πενταετία 2000-2004 και σε 950 την πενταετία 2005-2009. Ωστόσο, για τους Ελληνες υπήρχε σαφώς πτωτική τάση: 2.057 το 2000-2004 και 1.339 το 2005-2009. Αλλη ενδιαφέρουσα μελέτη ανέλυσε τα διαχρονικά αποτελέσματα της εξέτασης Μantoux στα παιδιά περιοχής της Αττικής. (Η εξέταση αυτή ελέγχει προηγούμενη μόλυνση ή «επαφή» με το μικρόβιο της φυματίωσης - όχι νόσο- και γίνεται οργανωμένα σε πολλά σχολεία της Ελλάδας). Την περίοδο 1996-2000 ένδειξη προηγούμενης μόλυνσης βρέθηκε στο 2,3% των παιδιών ελληνικής καταγωγής, ενώ το 2001-2005 το ποσοστό αυτό είχε πέσει στο 1,2%. Πτώση του ποσοστού των θετικών Μantoux στους έλληνες μαθητές βρέθηκε και σε άλλη παρόμοια μελέτη στον Νομό Εβρου: από 3,3% το 1995-1999 σε 2,7% το 2000-2004. Ας σημειωθεί ότι και οι δύο παραπάνω μελέτες έγιναν σε μεγάλο αριθμό παιδιών, που κυμαινόταν από 1.800 ως 2.800 για κάθε πενταετία και περιοχή.

Τι γίνεται λοιπόν; Δεν μπορεί να μεταδοθεί η φυματίωση από τους μετανάστες στους Ελληνες; Ασφαλώς και μπορεί- όπως μπορεί να γίνει και το αντίστροφο. Τα δεδομένα όμως δείχνουν ότι αυτό γίνεται περιορισμένα, δηλαδή με ρυθμούς που δεν είναι καθόλου δραματικοί και δεν επηρεάζουν τη συνολικά χαμηλή συχνότητα και πτωτική τάση της φυματίωσης στα άτομα ελληνικής καταγωγής στη χώρα μας.

Οχι, δεν είμαστε στα πρόθυρα κάποιας «έκρηξης». Πώς είναι δυνατόν η φυματίωση να είναι σχετικά συχνή στους μετανάστες, να έχει μεγάλη μεταδοτικότητα, αλλά η μετάδοσή της στους Ελληνες να είναι περιορισμένη; Συχνά υπάρχει σοβαρή παρανόηση για το θέμα της μεταδοτικότητας. Πρέπει να γίνει κατανοητό: κατά κανόνα, η φυματίωση δεν μεταδίδεται με τη φευγαλέα και σποραδική επαφή, αλλά με τη στενή και με τη συνεχιζόμενη επαφή. Όλα αυτά βέβαια δεν σημαίνουν ότι πρέπει να υπάρχει εφησυχασμός για τη φυματίωση, πολύ περισσότερο που η αύξηση της φτώχειας και η συρρίκνωση του κοινωνικού κράτους ευνοούν τη διάδοσή της, ενώ έχουν αναδυθεί μορφές ανθεκτικές και πολυανθεκτικές στα αντιφυματικά φάρμακα.

Ο ακρογωνιαίος λίθος για τον περιορισμό της διασποράς της φυματίωσης είναι οι επαρκείς δομές διάγνωσης και θεραπείας, οι οποίες πρέπει να είναι κοντά σε εκείνους που τις έχουν ανάγκη τομέας με μεγάλα και χρόνια προβλήματα στη χώρα μας, που απαιτούν συστηματικές παρεμβάσεις. Οι κραυγές και τα αβάσιμα αναθέματα προς αυτούς που περισσότερο πλήττονται δεν έχουν καμία θέση.

πηγή Κάτοψη

ΣΧΟΛΙΟ
Είναι μια αξιόλογη και επιστημονική έρευνα του κυρίου καθηγητή και ξέρω ότι μπορεί κάποιοι από εμάς να βλέπουμε τα πράγματα διαφορετικά....
Και ο κύριος καθηγητης φαίνεται να αγνοεί το ότι οι περισσότεροι λαθρομετανάστες αρνούνται τις ιατρικές εξετάσεις!!!
Στο μεταξύ δεν μιλάει ο κ. καθηγητης καθόλου για τα υπόλοιπα νοσήματα που φέρνουν οι λαθρομετανάστες εκτός της φυματίωσης...
Ας πουμε για παράδειγμα η Ηπατίτιδα και τα αφροδίσια που κουβαλούν Αλβανές και Αφρικανές πόρνες...ή η λέπρα και η ελονοσία που έχουν εντοπιστεί σε λαθρομετανάστες από την Ασία που κυκλοφορούν ελεύθεροι ανάμεσά μας...

Εξάλλου υπάρχουν και οι ακριβώς αντίθετες επίσης επιστημονικές απόψεις...
Διαβάστε και κρίνετε μόνοι σας.

Του Θ.Κ. Κωνσταντινίδη
Ειδικού ιατρού εργασίας, αναπληρωτή καθηγητή στην Ιατρική σχολή του Δημοκρίτειου Πανεπιστημίου Θράκης, επιστημονικού υπευθύνου του Περιφερειακού Εργαστηρίου Δημόσιας Υγείας στην Αλεξανδρούπολη (ΠΕΔΥ ΑΜΘ) και προέδρου της Ελληνικής Εταιρείας Ιατρικής της Εργασίας και Περιβάλλοντος.

Πρωτίστως τίθεται η διάσταση της ανθρωπιστικής αντιμετώπισης των μεταναστών, αφού αφορά την κατάσταση της υγείας των ταλαιπωρημένων από καταπονήσεις υπό δυσχερείς συνθήκες κατά τη μετακίνηση ανθρώπινων υπάρξεων ποικίλων ηλικιών και εθνοτήτων αμφοτέρων των φύλων. Ιατρικές έρευνες κατά το παρελθόν έχουν τεκμηριώσει το επιρρεπές των μεταναστών για εμφάνιση νοσημάτων όπως η φυματίωση.

Οι γεωστρατηγικές μεταβολές στην επιτήρηση των συνόρων της Ευρωπαϊκής Ένωσης έχουν μετατρέψει τον Έβρο σε κύρια πύλη της λαθρομετανάστευσης προς την Ευρώπη, οδηγώντας σε μετασχηματισμό του προτύπου των χωρών προέλευσης των εισερχόμενων, που μέχρι πρόσφατα αφορούσε κυρίως Ασιάτες, ενώ πλέον προεξάρχουν αφρικανικές εθνότητες, συμπεριλαμβανομένης και της υποσαχάριας Αφρικής. (Το συμπέρασμα αυτό προκύπτει όχι μόνο από τις δημοσιογραφικές πληροφορίες, αλλά και από τη σύγκριση των δεδομένων ιατρικών επιδημιολογικών ερευνών που πραγματοποιήθηκαν στο παρελθόν από το Τμήμα Ιατρικής του Δημοκρίτειου Πανεπιστημίου Θράκης και τη Μονάδα Προληπτικής Ιατρικής του ΙΚΑ στην Αλεξανδρούπολη, με την πρόσφατη εικόνα που έχουν διαμορφώσει ιατρικές ομάδες που δραστηριοποιούνται για την υγεία των λαθρομεταναστών στην περιοχή, όπως οι Γιατροί Χωρίς Σύνορα).

Οι ασθένειες
Συνακόλουθη των επισημάνσεων αυτών είναι η μεταβολή του δημονοσολογικού προτύπου στους λαθρομετανάστες (δηλαδή των νοσημάτων που είναι αναμενόμενο να συναντώνται). Εκτός από τη φυματίωση, η οποία αναφέρεται στην επιστημονική βιβλιογραφία ως το κυριότερο ιατρικό πρόβλημα, προστίθεται η ελονοσία, όπως και οι ηπατίτιδες (Α, Β, C και D), αφού τα νοσήματα αυτά έχουν υψηλό επιπολασμό στις χώρες προέλευσης. (Μελέτες της Ιατρικής Σχολής ΔΠΘ έχουν τεκμηριώσει την παρουσία του πλασμωδίου της ελονοσίας σε περιβαλλοντικούς θύλακες, αλλά και σε πολίτες της περιοχής και βρίσκεται σε εξέλιξη νεότερη επιδημιολογική έρευνα σε συνέχεια των προηγουμένων, για την πλήρη διερεύνηση του θέματος της ελονοσίας). Από τα αιματογενώς μεταδιδόμενα νοσήματα, η ελονοσία είναι το πλέον επικίνδυνο από τη θεώρηση της δημόσιας υγείας.

Η όλη προσέγγιση έχει χαρακτήρα κυρίαρχα ανθρωπιστικό και διόλου ρατσιστικό, αφού το μέλημα πρέπει να είναι η αντιμετώπιση των προβλημάτων υγείας των λαθρομεταναστών τόσο σε σωματικό όσο και σε ψυχικό επίπεδο. Επιπροσθέτως, δεδομένου του νέου προτύπου χωρών προέλευσης των λαθρομεταναστών, πολλοί από τους οποίους προέρχονται από την υποσαχάρια Αφρική, είναι προσδοκώμενο να είναι συχνή η φυματίωση, αλλά και το AIDS. Βεβαίως υψηλή επικινδυνότητα από τη σκοπιά της δημόσιας υγείας έχει η φυματίωση και όχι το AIDS, που μόνο αιματογενώς μπορεί να μεταδοθεί.

Εντατικοποίηση των ιατρικών δράσεων
Όπως είναι γνωστό, οι λαθρομετανάστες συγκεντρώνονται από τις ελληνικές αρχές σε Κέντρα Υποδοχής και εκεί παραμένουν για ένα τριήμερο συνήθως (το πολύ τρεις μήνες). Υπηρεσίες φροντίδας υγείας προσφέρουν στα Κέντρα Υποδοχής ένας γιατρός και μία νοσηλεύτρια (που υπάγονται στην 4η Υγειονομική Περιφέρεια Μακεδονίας και Θράκης). Σε κάθε Κέντρο Υποδοχής συχνά δραστηριοποιούνται ομάδες των Γιατρών Χωρίς Σύνορα. Έτσι, η εντατικοποίηση των ιατρικών δράσεων, με τη συμβολή του ΚΕΕΛΠΝΟ και τη συμμετοχή του υγειονομικού προσωπικού των Κέντρων Υποδοχής Μεταναστών, μπορούν να είναι αποτελεσματική για την προάσπιση της υγείας σε τελική ανάλυση του γενικού πληθυσμού της περιοχής.

Στο πρόσφατο παρελθόν η διερεύνηση του ζητήματος από Ομάδα Εργασίας του Εργαστηρίου Υγιεινής και Προστασίας Περιβάλλοντος της Ιατρικής ΔΠΘ είχε καταλήξει στην αναγκαιότητα να οργανωθεί θεσμικά από την πολιτεία αρχική εξέταση (με την προϋπόθεση της συναίνεσης), ώστε μέσα στο τριήμερο της παρουσίας στα Κέντρα Υποδοχής να έχει διασαφηνισθεί η αναγκαιότητα χορήγησης θεραπείας, ειδικά για τα λοιμώδη νοσήματα, που λειτουργούν ως βόμβες διασποράς.

Τεχνικές Μοριακής Βιολογίας
Έχουν ήδη καταγραφεί οι τεχνικές Μοριακής Βιολογίας, που εφαρμόζονται στη δημόσια υγεία, ώστε με πολύ μικρές ποσότητες αίματος να δίνεται απάντηση τόσο για τη φυματίωση, όσο και για την ελονοσία σε διάστημα λίγων ωρών και με τον τρόπο αυτόν να γίνεται άμεσα η σχετική παραπομπή στη Εθνικό Σύστημα Υγείας για τα περαιτέρω. Αυτού του τύπου η παροχή φροντίδας υγείας προς τους μετανάστες ασφαλώς αποτελεί θωράκιση της υγείας τους, αλλά και μέριμνα δημόσιας υγείας για την Ευρωπαϊκή Ένωση συνολικά (και όχι μόνο για τον Έβρο και την Ελλάδα).

Μέριμνα επαγγελματικής υγείας
Το ευαίσθητο κομμάτι του AIDS (όπως και της ηπατίτιδας Β) έχει ισχνό ενδιαφέρον, αφού η μετάδοση είναι αιματογενής και επομένως δεν μπορεί να θεωρηθεί προτεραιότητα. Το επόμενο ζήτημα που πρέπει να απασχολήσει είναι οι εργαζόμενοι (συνοριοφύλακες και λοιπό προσωπικό) που υφίστανται επαγγελματική έκθεση και επομένως είναι απαραίτητο να υπάρχει μέριμνα επαγγελματικής υγείας με θεώρηση δημόσιας υγείας (κλινική εξέταση από την πλευρά της Ιατρικής της Εργασίας, εργαστηριακός έλεγχος και εμβολιασμοί).

Η υποχρέωση της πολιτείας
Εκτός από το γεγονός ότι πρόκειται για υποχρέωση της πολιτείας για παροχή υπηρεσιών υγείας στην εργασία προς τους συνοριοφύλακες, τα όποια εμπειρικά δεδομένα νοσηρότητας μπορούν να είναι τεκμηριωτικά για το σχεδιασμό και την οριοθέτηση των προτεραιοτήτων όσον αφορά την υγεία των λαθρομεταναστών. Ευχερής είναι η ανάπτυξη Ομάδας Επιδημιολογικής Επιτήρησης στη Θράκη (ιατροί, τεχνολόγοι εργαστηρίων, νοσηλευτές), ώστε να γίνει αξιοποίηση των ανθρώπινων πόρων των υπηρεσιών δημόσιας υγείας της περιοχής της Θράκης, αλλά και του εξοπλισμού μοριακής βιολογίας για εφαρμογές στη δημόσια υγεία, που έτσι κι αλλιώς ήδη υφίσταται.

Οι θύλακες νοσηρότητας
Η όλη στρατηγική μπορεί να περιλαμβάνει και τα αντίστοιχα θέματα δημόσιας υγείας για τους υφιστάμενους θύλακες νοσηρότητας της περιοχής. Από προηγούμενες έρευνες, που πραγματοποιήθηκαν στη Μονάδα Προληπτικής Ιατρικής του ΙΚΑ Αλεξανδρούπολης, στη Θράκη υφίστανται θύλακες υψηλού επιπολασμού ηπατίτιδας Β, C και Ε, αλλά και των υπόλοιπων τύπων ηπατίτιδας (A και D). Στη Θράκη, επιπλέον, υπάρχει υψηλός επιπολασμός χρόνιας ηπατίτιδας, λόγω της γειτνίασης με χώρες που έχουν μεγάλη διασπορά των νοσημάτων που προαναφέρθηκαν, της εγκατάστασης οικονομικών προσφύγων από τις ανεξάρτητες δημοκρατίες της πρώην ΕΣΣΔ, καθώς και της διέλευσης μεγάλου όγκου λαθρομεταναστών.

Δεδομένου ότι τα νοσήματα αυτά είναι προλήψιμα, είναι σκόπιμο να αναπτυχθεί (σε συναρμογή με τα προηγούμενα που αφορούν τους λαθρομετανάστες) πρόγραμμα για τον εργαστηριακό έλεγχο και τη μοριακή ταυτοποίηση των στελεχών μετά από επιτόπιες αιμοληψίες σε πληθυσμιακή βάση, με ταυτόχρονη ενημέρωση των πολιτών σε θέματα αγωγής και προαγωγής υγείας, πρωτίστως στις περιοχές όπου εντοπίσθηκε υψηλός επιπολασμός των προαναφερθέντων νοσημάτων, αλλά και σε ολόκληρη την Ανατολική Μακεδονία και Θράκη. Σε έρευνα που διεξήχθη σε δύο χρονικές περιόδους (1992-1994 και 1998-2006) στην Ανατολική Μακεδονία και Θράκη μεταξύ πληθυσμών αυτοχθόνων κατοίκων, μουσουλμάνων και μεταναστών, παρατηρήθηκε μείωση του επιπολασμού του αυστραλιανού αντιγόνου διαφορετική στις διάφορες ομάδες. Σημαντική ήταν η μείωση του HBsAg(+) μεταξύ των αυτοχθόνων κατοίκων: από 5,4% σε 3,4% μεταξύ ενηλίκων και από 1,9% σε 0,6% μεταξύ παιδιών και εφήβων.

Στον μουσουλμανικό πληθυσμό παρόλη τη μείωση ο επιπολασμός του HBsAg(+) παρέμεινε υψηλός 8,2% μεταξύ ενηλίκων και 2% μεταξύ παιδιών και εφήβων, ενώ στον πληθυσμό των μεταναστών από ανεξάρτητες δημοκρατίες της πρώην Σοβιετικής Ένωσης τα μεγέθη ήταν αισθητά υποδεέστερα με τιμές 4,3% μεταξύ ενηλίκων και 1,1% μεταξύ των παιδιών. Σε σύγκριση με τον πολύ καλά μελετημένο πληθυσμό των αιμοδοτών (οι οποίοι θεωρούνται δείγμα υγιούς πληθυσμού) η συχνότητα παρουσίας HBsAg(+) είναι αρκετά χαμηλή, της τάξης του 0,84%. Άλλες έρευνες, σε πληθυσμούς στρατιωτών (2004-2005) έδειξαν χαμηλό επιπολασμό του HBsAg(+) της τάξης του 0,32%. Ωστόσο, τα αναφερόμενα ποσοστά ανοσίας μετά από εμβολιασμό (62,17%), καταδεικνύουν την ανάγκη ενίσχυσης του υπάρχοντος συστήματος εμβολιασμού. Η μετανάστευση, όπως προαναφέρθηκε, έχει επηρεάσει σημαντικά την επιδημιολογία των δύο υπό μελέτη νοσημάτων. Σε έρευνες που έγιναν σχετικά με τον επιπολασμό του αυστραλιανού σε ομάδες μεταναστών τα νούμερα κυμαίνονται σε υψηλά επίπεδα: 15,4-22,2%. Yπάρχουν τεχνικές, χαμηλού σχετικά κόστους, που μπορούν ευχερώς να εφαρμοσθούν και να δίνουν αποτελέσματα άμεσα.

Ομάδα υγειονομικών
Για το σχεδιασμό της όλης δράσης προτείνεται να συγκροτηθεί ομάδα υγειονομικών του πεδίου της δημόσιας υγείας, που με επισκέψεις στα Κέντρα Υποδοχής να πραγματοποιεί εξετάσεις τύπου rapid tests σε όλους τους μετανάστες (σταγόνα αίματος) για φυματίωση και ελονοσία (πιθανόν και για ηπατίτιδα Β και ηπατίτιδα C). Ο έλεγχος αυτός μπορεί να πραγματοποιείται με τη βοήθεια των ιατρών και των νοσηλευτών του κάθε Κέντρου Υποδοχής, με συναίνεση των εξεταζόμενων. Τα αποτελέσματα θα γίνονται γνωστά σε πέντε λεπτά (για τα rapid tests όλων των νοσημάτων που προαναφέρθηκαν), θα δίνονται εγγράφως στους εξετασθέντες και στους γιατρούς των Κέντρων Υποδοχής και αμέσως μετά θα μπορούσαν να γίνονται αιμοληψίες στα θετικά, με συναίνεση των εξεταζόμενων. (Είναι συζητήσιμο αν πρέπει να γίνεται αιμοληψία σε όλους τους μετανάστες).

Αιμοληψίες στους συνοριοφύλακες
Ταυτόχρονα είναι σκόπιμο από τη σκοπιά της Ιατρικής της Εργασίας να γίνονται αιμοληψίες για ηπατίτιδα Β και ηπατίτιδα C στους συνοριοφύλακες. Όλα τα δείγματα θα πρέπει να μεταφέρονται σε ειδικά εργαστήρια, όπου με τεχνική PCR μετά από δύο ώρες έχουμε αποτελέσματα, τα οποία αποστέλλονται ως επιβεβαιωτικά και πάλι στους ιατρούς των Κέντρων Υποδοχής για να γίνουν οι αντίστοιχες παραπομπές στο Εθνικό Σύστημα Υγείας. (Μπορεί να διερευνηθεί αν είναι εφικτό να υπάρχει ELISA σε ειδικά διαμορφωμένο όχημα). Η ίδια ιατρική Μονάδα Δημόσιας Υγείας θα μπορούσε ταυτόχρονα να πραγματοποιεί δράσεις πρόληψης στους θύλακες ηπατιτίδων στη Θράκη.

πηγή εφημ. Μακεδονία