Ενα κοριτσάκι με καστανά μάτια και μαλλιά με ιδιαίτερο χτένισμα, φορώντας ένα απλό, λινό ρούχο σε φυσικό γαιώδες χρώμα, σχεδιασμένο από τη Σοφία Κοκοσαλάκη, θα περιμένει την Πέμπτη 15 Απριλίου τους επισκέπτες στο Μουσείο Γουλανδρή Φυσικής Ιστορίας να τους «μιλήσει» για τον κόσμο του: την Αθήνα του 430-426 π.Χ., στα χρόνια του Πελοποννησιακού Πολέμου δηλαδή, όταν ο μεγάλος λοιμός οδήγησε στον θάνατο το ίδιο το κορίτσι και μεγάλο μέρος της οικογένειάς του.
Το όνομά του, Μύρτις. Είναι αυτό που του έδωσαν οι αρχαιολόγοι, οι οποίοι ανέσκαψαν το 1995 μία ομαδική ταφή στον Κεραμεικό με θύματα της επιδημίας. Ανάμεσά τους βρισκόταν και το παιδικό κρανίο της Μύρτιδος, που η καλή διατήρησή του έδωσε το έναυσμα στον επίκουρο καθηγητή Ορθοδοντικής του Πανεπιστημίου Αθηνών κ. Μανώλη Παπαγρηγοράκη να επιχειρήσει την ανασύνθεση του προσώπου της.
Πρόκειται για μια επιστημονική πρόταση για την οποία επιστρατεύθηκε όλη η σύγχρονη εμπειρία και τεχνολογία έτσι ώστε το αποτέλεσμα να τεκμηριώνεται διεξοδικά. Αυτό ακριβώς θα παρουσιάσει ο κ. Παπαγρηγοράκης την ερχόμενη Παρασκευή στις 7.30 το απόγευμα στο αμφιθέατρο του Μουσείου Ακρόπολης, όπου για πρώτη φορά θα γίνει η αποκάλυψη του προσώπου της Μύρτιδος.
Ηταν όμορφη η Μύρτις; «Ηταν όπως τα κορίτσια της ηλικίας της στην Αθήνα της Κλασικής εποχής» απαντά διπλωματικά ο κ. Παπαγρηγοράκης στην ερώτηση. Και πώς είναι βέβαιος ότι ήταν καστανή; «Δεν είμαι. Ακουσα τη γνώμη των αρχαιολόγων, οι οποίοι μου υπέδειξαν ότι οι άνθρωποι εκείνη τη εποχή ήταν στην πλειονότητά τους καστανοί. Αν μπορούσα όμως να συνεχίσω την έρευνα του DΝΑ, θα ήξερα ακριβώς το χρώμα των ματιών και των μαλλιών. Δυστυχώς δεν υπήρχε οικονομική δυνατότης γι΄ αυτό».
Το σημαντικότερο βέβαια ήταν η ανάπλαση του προσώπου της Μύρτιδος και το κρανίο έπαιξε βασικό ρόλο, αφού είχε διατηρηθεί ολόκληρη ως και η κάτω γνάθος- κάτι σπάνιο-, ενώ ευτύχημα ήταν η διάσωση όλων των δοντιών του κοριτσιού, ακόμη και μερικών από τα νεογιλά. Οπως λέει ο κ. Παπαγρηγοράκης, με βάση αυτά τα στοιχεία αποδόθηκε η κατατομή του προσώπου και τα χαρακτηριστικά του. Πιθανότητα λάθους ενδεχομένως υπάρχει, αφού ορισμένα μαλακά τμήματα του προσώπου, όπως η μύτη και τα αφτιά, δεν μπορούν να προσδιοριστούν μόνο από το κρανίο. Και πάλι όμως η κατάσταση της διατήρησής του επέτρεψε τη μεγαλύτερη δυνατή προσέγγιση.
«Η ιδέα για την ανάπλαση ξεκίνησε το 2007 και τα αποτελέσματά μου είναι ιατρικά, όχι ανθρωπολογικά» εξηγεί ο ίδιος. Το σκελετικό υλικό πάντως βρισκόταν στα χέρια του από την εποχή της αποκάλυψης του τάφου ύστερα από πρόταση της ανασκαφέως κυρίας Εφης Μπασγιωτοπούλου-Βαλαβάνη για να το μελετήσει. Καθ΄ οδόν εξάλλου η ιδέα ενθουσίασε πολλούς έλληνες επιστήμονες, οι οποίοι προσέφεραν αφιλοκερδώς την εργασία τους: ο ακτινολόγος κ. Παναγιώτης Τούντας το πέρασε από αξονικό τομογράφο και η ομάδα των κκ. Μαραβελάκη και Αντωνιάδη στο ΤΕΙ Κρήτης δημιούργησε ένα ακριβές μοντέλο.
Ηταν αυτό που παρέλαβε στη Σουηδία ο γλύπτης Οσκαρ Νίλσον , ο οποίος είχε αποδώσει και το πρόσωπο του Φιλίππου προκειμένου να καταλήξει έπειτα από οκτώ μήνες στη Μύρτιδα. Αν πάντως ο κ. Παπαγρηγοράκης κάνει μια καθαρά επιστημονική προσέγγιση στο θέμα κατά την ομιλία του την Παρασκευή, η έκθεση στο Μουσείο Γουλανδρή Φυσικής Ιστορίας φιλοδοξεί, χάρη στη σύγχρονη τεχνολογία, στον θεατρικό φωτισμό και στη μουσική, ειδικά γραμμένη από τον Κωνσταντίνο Βήτα, να γνωρίσει στο κοινό την αρχαία Αθήνα.
ΣΧΟΛΙΟ
Βρήκα και σας αποκαλύπτω το πρόσωπο της Μύρτιδος........
(κλικ στην εικόνα για μεγέθυνση)
Σας παραθέτω και λίγα λόγια από το άρθρο των Νέων για το ποιά ήταν η "Μύρτιδα".
.......Τι μαθαίνουμε λοιπόν για τον αρχαίο ελληνικό κόσμο βλέποντας την Μύρτιν; «Δεν έχουμε αλλάξει σχεδόν καθόλου εδώ και 4.000 χρόνια στην περιοχή του σπλαγχνικού κρανίου (σ.σ. πρόσωπο), έχει όμως αλλάξει ο προσανατολισμός της ανάπτυξης του εγκεφαλικού κρανίου. Οσο περνούν τα χρόνια δηλαδή το κρανίο μας έρχεται πιο μπροστά, ενώ το πρόσωπό μας μικραίνει. Πρέπει όμως να διευκρινίσουμε πως δεν γνωρίζουμε αν η Μύρτις ήταν Αθηναία, μπορεί να ήταν και δούλη από άλλη περιοχή, οπότε έχουμε μπροστά μας μια νεαρή κάτοικο της Αθήνας, όχι μία μετά βεβαιότητος Αθηναία».
Το κρανίο της Μύρτιδος δεν επελέγη τυχαία μεταξύ οκτώ παιδικών κρανίων. Ηταν το καλύτερα διατηρημένο, χωρίς oστικές απώλειες, και επιπλέον είχε ατόφια την κάτω γνάθο και όλα τα δόντια. Το φύλο της μαρτυράται από το πιγούνι της, που δεν είναι τόσο έντονο όσο των αγοριών, τα «μαλακά» τόξα στην περιοχή των φρυδιών και τη διάμετρο των κυνοδόντων της που είναι μικρότερος σε σχέση με τον αγοριών. Οσο για την ηλικία της; «Μίλησαν» η ανατολή των μόνιμων δοντιών και η μορφολογία των ακρορριζίων τους.
Ποια ήταν όμως πραγματικά η Μύρτις; «Ενα από τα χιλιάδες ανώνυμα θύματα του φοβερού λοιμού που έπληξε την Αθήνα στις αρχές του Πελοποννησιακού Πολέμου», επισημαίνει η αρχαιολόγος Εφη Μπαζιωτοπούλου Βαλαβάνη, η οποία και ανέσκαψε τον ομαδικό τάφο που βρέθηκε η Μύρτις. «Φαίνεται πως το παιδί αυτό υπήρξε ένα απλό, ανώνυμο παιδί, που γεννήθηκε γύρω στο 440 π.Χ., πρόλαβε να αντικρύσει τον Παρθενώνα που μόλις είχε τελειώσει αλλά έζησε και την αρχή του πολέμου. Ηταν ένα κορίτσι που έτρεχε ανέμελο και ξυπόλητο μαζί με τα άλλα παιδιά στους χωμάτινους, στενούς δρόμους της πόλης. Την ονομάσαμε Μύρτιν». Γιατί όμως επιλέχθηκε αυτό το όνομα για την 11χρονη μικρή; «Επιλέξαμε ένα όνομα δισύλλαβο και εύηχο, που επιπλέον υπάρχει ακόμα με διαφορετική κατάληξη», εξηγεί ο κ. Παπαγρηγοράκης.
ΣΥΓΧΑΡΗΤΗΡΙΑ ΣΤΟΥΣ ΕΠΙΣΤΗΜΟΝΕΣ ΓΙΑ ΤΗΝ ΕΡΓΑΣΙΑ ΤΟΥΣ
ΑπάντησηΔιαγραφή