Ο Αυξεντίου και οι ασήμαντοι Φειδίες

Μη δώτε τα άγια τοις κυσί», δηλαδή «μη δώσετε τα άγια πράγματα στους σκύλους». Αυτήν την εντολή του Ιησού, από την επί του Όρους ομιλία του, θα πρέπει να την εξηγήσει δεόντως και επειγόντως στον ευρωβουλευτή Φειδία Παναγιώτου ο ιερέας πατέρας του. Να του εξηγήσει ότι, για τον Ελληνισμό της Κύπρου, ανάμεσα στα «άγιά του», βρίσκονται και τα αγιασμένα καμένα λείψανα της θυσίας του Γρηγόρη Αυξεντίου μέσα στο κρησφύγετό του. Και κανένας δεν έχει το δικαίωμα να τα ρίχνει «τοις κυσί» των μέσων κοινωνικής δικτύωσης και των podcasts και των TikTok και των άλλων σύγχρονων μέσων προβολής και προώθησης των σκουπιδιών του κάθε ανόητου και του κάθε δήθεν ιστορικού.

 

Εδώ και καιρό ο Φειδίας έχει ξεπεράσει κάθε ανεκτό όριο με την προκλητική του συμπεριφορά, που επιφέρει ζημιά στην ίδια τη χώρα του. Αλλά αυτήν τη φορά έχει «πατήσει και πάνω στην αγία τράπεζα» των ιερών και των οσίων του Απελευθερωτικού Αγώνα του κυπριακού Ελληνισμού. Στο νέο του «κατόρθωμα», αυτό το μικρόνουν κοπελλούιν, αποφάσισε να ασχοληθεί και με τον Υπαρχηγό της ΕΟΚΑ, Γρηγόρη Αυξεντίου, συζητώντας στο περιβόητο podcast του με κάποιον «δημοσιογράφο-ιστορικό», Μιχάλη Μιχαήλ. Για να ρίξουν σκιές αμφισβήτησης στην αξεπέραστη θυσία του Αυξεντίου, προβάλλοντας κάποιες αγγλογενείς ψευδείς εκδοχές, σύμφωνα με τις οποίες ο Υπαρχηγός της ΕΟΚΑ είτε αυτοκτόνησε είτε πυροβολήθηκε από συναγωνιστή του, προτού γίνει ολοκαύτωμα μέσα στο κρησφύγετό του από βενζίνη και εκρηκτικά που έριξαν οι Βρετανοί κατακτητές, με δειλό και άνανδρο τρόπο. Στηριγμένοι, ο Φειδίας και ο φιλοξενούμενός του, πάνω σ’ ένα πόρισμα κάποιου Βρετανού ιατροδικαστή λοχαγού Ίσραελ (68 χρόνια πριν), ότι υπήρχε διαμπερές τραύμα στο κεφάλι του ήρωα. 

 

Ποιοι είσαστε εσείς, βρε ανθρωπάκια, που τολμήσατε να πιάσετε στο στόμα σας, καν, τη θυσία του Αυξεντίου, για να μας πουλήσετε ιστορικές, δήθεν, αλήθειες; Ποιοι είσαστε εσείς, βρε ασήμαντοι, που είχατε το θράσος να ασχοληθείτε, καν, με το πυρίκαυστο σώμα του Γρηγόρη, αιώνιο σύμβολο ηρωισμού και αυταπάρνησης; Ένα πυρίκαυστο σώμα, που παραμένει άφθαρτο και ανέγγιχτο από τις «σφαίρες» που του ρίξατε από το podcast σας. Ντροπή σας, βρε μηδαμινοί!

 

ΚΥΠΡΟΦΡΕΝΗΣ

 

πηγή 

Τι είναι το Φένγκ Σούι;

Από το νεανικό περιοδικό «ΕΣΥ» Νοεμ. – Δεκ. 2008, Νο 55

 

Τι είναι το Φένγκ Σούι;

…Σε καμμία περίπτωση δεν μπορούμε να δεχθούμε ότι πρόκειται για επιστήμη, αφού προϋποθέτει πίστη σε μη επιστημονικά δεδομένα και έχει σαφώς ένα θρησκευτικό (ταοϊστικό) υπόβαθρο…

Το Feng Shυί ισχυρίζεται ότι βοηθά στην υγεία, ευημερία, στον γάμο, στην οικογένεια, στην καριέρα αυτών που το εξασκούν. Για όλα υπάρχει η λύση από τους “ειδικούς”. Και όλες οι συμβουλές βέβαια χρεώνονται οπό συμβούλους του Feng Shυί. Παραμένει όμως αμέτρητα βασανιστικό το ερώτημα: Με τόσες ιδιότητες που του προσδίδουν οι Κινέζοι πώς και εκατομμύρια των Κινέζων γνωρίζουν μόνο μιζέρια στη χώρα τους;

– Αν θέλεις να έχεις μια επαγγελματική επιτυχία, θα πρέπει να τοποθετήσεις έτσι όπως σου έδειξα τα έπι­πλα σου.

– Για να βελτιώσεις την σχέση σου με τον σύντροφο σου, αγόρασε μερικούς κρυστάλλους και τοποθέτησε τους σε μια γωνία της κρεβατοκάμαρας».

– Ωωωωωωχχχχχχ!!! Έβαλες τον καναπέ πίσω από την πόρτα; Αυτό είναι αντίθετο στο τσι!! Φράσεις σαν κι αυτές ακούμε πλέον όλο και πιο συχνά δεξιά και αριστερά από ανθρώπους «ειδι­κούς», οι οποίοι ορίζουν τη σωστή θέση για να τοπο­θετήσουμε το τραπέζι μας, το παράθυρο κλπ. προκει­μένου, όπως λένε, να μην εμποδίζουμε την ροή της ευεργετικής ενέργειας chi. Ακολουθώντας τις συμ­βουλές τους θα μπορούμε να κοιμόμαστε ήσυχοι ότι η τύχη μας δουλεύει! Όλα αυτά δεν είναι κάτι άλλο απ’ αυτό που μας είναι γνωστό ως Feng Shυί (φενγκ σουι). Ας δούμε λοιπόν περί τίνος πρόκειται.

Γενικά ” Feng Shυί ” σημαίνει “άνεμος και νερό”. Αποτελεί ένα ζωτικό και παρακινητι­κό συστατικό της σοφίας της αρχαίας Κίνας. Είναι ένα κράμα αρχαίας σοφίας, μυστικιστικών πεποιθήσεων, κουλτούρας και γνώσης του σώμα­τος βασισμένο στη συμπαντική ενέργεια, που περι­γράφεται μέσα από πολύχρωμους συμβολισμούς… Θα μπούμε στον άθικτο κόσμο των δράκων, των τίγρεων, του ανέμου, του νερού, των θετικών και αρνητικών ενεργειών, του Γιν και του Γιανγκ, στη ροή της ενέργειας, στις συμπαντικές αναπνοές και τις επιδράσεις των στοιχείων της φύσεως…

Για την Ορθοδοξία το νερό και ο άνεμος και γενικότερα όλα τα στοιχεία της φύσεως είναι αγαθά που παρέχονται από τον Θεό στους ανθρώπους. Όμως όλα αυτά είναι στην υπηρεσία του ανθρώπου και ανάλογα με το πώς θα τα χρησι­μοποιήσει (προς ωφέλεια ή βλάβη του) θα έχει και το ανάλογο αποτέλεσμα. Ο κόσμος των δράκων, των τίγρεων, του ανέμου, του νερού, των θετικών και αρνητικών ενεργειών, κ.λπ. δεν είναι τίποτε άλλο παρά ένας έμμεσος τρόπος για την είσοδο μας στον μυστικισμό, δηλ. στον χώρο του αποκρυ­φισμού και της μαγείας και γιατί όχι και του σατανισμού.

Γιν και Γιανγκ.  

Το Feng Shυί είναι μια παλιά κινεζική επιστήμη, που γίνεται πιο εύκολα κατανοητή αν ειδωθεί μέσα από την προοπτι­κή της κινέζικης άποψης για το σύμπαν, τον ουρα­νό και την γη. Οι Κινέζοι πιστεύουν ότι υπάρχουν δύο συμπαντικές δυνάμεις, δύο αντίθετες μεν αλλά συμπληρωματικές ενέργειες που σχηματίζουν το σύμπαν και οτιδήποτε μέσα σ’αυτό. Αναφέρονται στις δύο αυτές ενέργειες ως “Γιν” και “Γιανγκ”. Μαζί το Γιν και το Γιανγκ απαρτίζουν μια ισορροπη­μένη ολότητα, γνωστή ως ΤΑΟ – ή “η Οδός”- η αιώνια αρχή της αρμονίας του ουρανού και της γης. Το καλό ευοίωνο Feng Shυί μπορεί να δημιουργη­θεί μόνο όταν υπάρχει ισορροπία στην αρμονία μεταξύ Γιν και Γιανγκ.

Για την Ορθοδοξία υπάρχει ένας Θεός, Τριαδικός (ένας Θεός, τρία πρόσωπα) που είναι η αρχή των όντων δηλαδή η αιτία που δημιούργησε τον ουρανό και την γη, όλο τον υλικό και τον πνευματικό, τον ορατό και τον αόρατο κόσμο. Τελευταίο και κορυφαίο δημιούργημα του υλικού κόσμου είναι ο άνθρωπος. Ο Θεός γίνεται αντιληπτός μόνο από τις ενέργειες του και όχι από την ουσία του. Δεν υπάρχουν δύο δυνάμεις, αλλά ο άνθρωπος ελεύθερος να καθορίσει τις επιλογές του, καλείται να φθάσει στην αγιότητα, χρησιμοποι­ώντας τη βοήθεια του Θεού για να ενωθεί μαζί Του.

Το Πα Κουά (Ρa Kua) είναι το σύμβολο στην αναφορά της αρχής για την πρακτική του Feng Shυί. Είναι ένα σύμβολο σε σχήμα οκταγώνου. Στο κέντρο του σχήματος αυτού τοποθετείται το Γιν και το Γιανγκ. Το σχήμα αυτό από μόνο του παίζει ένα δυνατό και κεντρικό ρόλο στην πρακτική του Feng Shυί, αφού θεωρείται ως ένα από τα πιο σημαντικά σύμβολα για την προστασία από τα δηλητηριώδη τόξα ή άλλες επιζήμιες κατασκευές. Έχει επίσης την δύναμη να διώχνει τα κακό­βουλα πνεύματα.

Για την Ορθοδοξία το σύμβολο προστασίας των χριστιανών είναι ο Σταυρός πάνω στον οποίο ο μονογενής Υιός του Θεού, ο Ιησούς Χριστός, αφού πρώτα έγινε άνθρωπος με την βοή­θεια του Αγίου Πνεύματος και από την παρθένο Μαρία (Παναγία μας) κατόπιν για τις δικές μας αμαρτίες σταυρώθηκε, θυσιάστηκε και αναστήθηκε νικώντας τον θάνατο. Αυτό το σύμβολο της θυσίας του θεανθρώπου Ιησού, υπήρξε και υπάρχει σαν σύμβολο θυσίας για όλους τους χριστιανούς, και αποτελεί όπλο κατά των αντίθεων δυνάμεων.

Γραμμές ενέργειας. 

Το Feng Shυί υποστηρίζει ότι περιβάλλον είναι γεμάτο από αόρατες αλλά ισχυρές γραμμές ενέργειας -μερικές ευνοϊκές και μερικές ολέθριες- και ότι οι γραμμές αυτές κουβαλούν είτε αρμονία είτε δυσαρμονία, υγεία ή αρρώστεια, ευη­μερία ή φτώχεια. Σύμφωνα με το Feng Shυί, οι ευνοϊκές γραμμές αποτελούν αυτό που οι Κινέζοι αποκαλούν ως την “κοσμική (συμπαντική) αναπνοή του Δράκοντα”, αλλοιώς Sheng Chi. Οι μη ευνοϊκές γραμμές αναφέρο­νται ως η “αναπνοή που σκοτώνει”, αλλιώς Shar Chi. Η αναπνοή αυτή δημιουργείται από την παρουσία κοφτε­ρών, μυτερών αντικειμένων ή γραμμών μέσω των οποίων διοχετεύεται κακό Feng Shυί. Στη σελίδα 72 του βιβλίου What is Feng Shυί, αναφέρεται ότι ο σταυρός πάνω σε ταφόπετρες θεωρείται ότι δημιουργεί εξαιρετικά άτυχο Feng Shυί.

Για την Ορθοδοξία οι αντίθεες δυνάμεις που υπάρχουν είναι πνεύματα πονηρά και ακούν στο όνομα δαίμονες. Είναι το 10° τάγμα των πρώην αγγέλων το οποίο με αρχηγό τον Εωσφόρο επαναστάτησε εναντίον του θεού, εξέπεσε από την αρχική του αγγελική κατάσταση, και πλέον ανήκει στις δυνάμεις του σκότους. Οι δαίμονες σκοπό έχουν να πληγώσουν τον θεό, και προσπαθούν να βλάψουν με οποιοδήποτε τρόπο τους ανθρώπους έχοντας απώτερο σκοπό να κολάσουν την ψυχή του ανθρώπου και κατά συνέπεια να λυπήσουν τον Θεό που αγαπά τους ανθρώπους. Οι υπόλοιπες ουράνιες δυνάμεις ακούνε στο όνομα άγγελοι και παρέμειναν κοντά στο Θεό μετά την επανάσταση του Εωσφόρου. Έργο τους εκτός από την δοξολο­γία του Θεού είναι να βοηθούν τους ανθρώπους να εκτελούν το θέλημα του Θεού.

Δηλητηριώδη τόξα. 

Τα τόξα αυτά μπορεί να είναι ίσιοι δρόμοι, οι κοφτερές γωνίες της στέγης ενός κτιρίου, ένα δένδρο, οι πύργοι ή πυλώνες της ηλε­κτρικής, οι άκριες ενός ψηλού κτιρίου, ένας σταυρός, μια προεξέχουσα γωνία ή οποιοδήποτε αντικείμενο έχει απειλητικό παρουσιαστικό. Η ενέργεια από ένα δηλητη­ριώδες τόξο ταξιδεύει σε ίσιες γραμμές μεταφέροντας κακή τύχη και άλλες απεχθείς συνέπειες. Όσο πιο μυτε­ρά και πιο απειλητικά είναι αυτά τα τόξα τόσο πιο μεγά­λες είναι οι συνέπειες (αρρώστειες, χαμένες ευκαιρίες, νομικές διαμάχες, καβγάδες, οικονομικές ζημιές και πολλά άλλα). Όταν δημόσια κτίρια βρίσκονται εκτεθει­μένα σε τέτοια δηλητηριώδη τόξα, τότε οι συνέπειες είναι αρκετά μεγάλες. Επίσης, το Feng Shυί κάνει αναφο­ρά σε διάφορα ζώα και το συμβολισμό τους, και συστή­νει να έχουν στα σπίτια τους οι άνθρωποι αντικείμενα με τέτοιες παραστάσεις (στολίδια, πίνακες κ.ά.).

Για την Ορθοδοξία ούτε τα τόξα, ούτε οι κοφτερές γωνίες, ούτε η κορυφή ενός δένδρου που μπορεί να έχει ένα αιχμηρό άκρο, δεν μπορεί να επηρεάσει και να καθορίσει την ζωή των ανθρώπων. Βέβαια πολλές φορές χρησιμοποι­ούνται αντικείμενα για να εξυπηρετήσουν αποκρυφιστικά, μαγικά (δαιμονικά δηλαδή) σχέδια. Οι άνθρωποι πλασμένοι ελεύθεροι από τον Θεό έχουν τη δυνατότητα να επιλέγουν την πορεία τους, θετι­κή ή αρνητική. Ο Θεός δεν παραβιάζει το αυτεξού­σιο του ανθρώπου έστω και προς το καλό του ανθρώπου. Ο άνθρωπος με τη συμμετοχή του στα Μυστήρια της Εκκλησίας αγιάζεται και προστατεύε­ται από κάθε δαιμονική επιρροή.

Κινέζικη Αστρολογία και Feng Shυί υπόσχονται όχι μόνο ευημερία, πλούτη, υγεία, επιτυχή καριέρα, επιτυχημένο γάμο, έξυπνα παιδιά κ.τ.λ. αλλά έχουν και κοινές βάσεις και αρχές. Θα μπορούσε να ειπωθεί ότι το ένα συμπληρώνει το άλλο, αφού η κινέζικη αστρολογία αποκαλύπτει τον προορισμό κάποιου σύμφωνα με την τύχη του ουρανού, ενώ το Feng Shυί συνδέεται με την γήινη τύχη. Αυτό το λαμβάνουν πολύ καλά υπόψιν τους όσοι θα δώσουν συμβουλές για το Feng Shυί, αφού πριν δώσουν συμβουλές μελετούν τον αστρολογικό πίνακα του πελάτη τους. Τα πέντε στοιχεία · Νερό, Ξύλο, Μέταλλα, Γη και Φωτιά υπάρχουν τόσο στην Κινέζικη Αστρολογία όσο και στο Feng Shυί.

Για την Ορθοδοξία τα άστρα σε καμμία περίπτωση δεν επηρεάζουν, ούτε βέβαια ορίζουν και δεν διαγράφουν την ζωή του ανθρώπου. Επίσης η αστρολογία, αφού δεν είναι επιστήμη, δεν είναι αποδεκτή από την Εκκλησία μας, γιατί ο άνθρωπος πλάστηκε με ελεύθερη βούληση που δεν καθορίζεται από τους αστρικούς παράγοντες ή άλλες δυνάμεις της φύσης. Επίσης πίσω από την αστρολογία, πρέπει να γνωρίζουμε ότι κρύβεται ο αποκρυφισμός που είναι είδος μαγείας. Την αστρολογία πρέπει να την διαχωρίζουμε από την Αστρονομία που είναι επιστήμη και φυσικά είναι αποδεκτή από την Εκκλησία.

Εφαρμογές του Φενγκ Σούι. 

Με βάση την φιλοσοφία του Feng Shυί, η ευημερία και ευτυχία του ανθρώπου στηρίζεται στην ουράνια τύχη, την τύχη της φύσης και την ανθρώπινη τύχη. Έτσι, το κάθε τι γίνεται για να δημιουργηθούν ευνοϊκές συνθήκες για να γίνει κάποιος δέκτης και των τριών αυτών δυνάμεων. Για να προσελκυσθεί η καλή τύχη αλλά και να αποφευχθούν οι βλαβερές συνέπειες από την δυσαρμονία που προκαλεί η απρόσεκτη λειτουργία του Feng Shυί, υπάρχουν ένα σωρό προϋποθέσεις και παροτρύνσεις. Αυτό μπορεί να είναι το σχήμα ή η θέση ενός κτιρίου, ενός δωματίου, ενός αντικειμένου, το υλικό από το οποίο αυτό είναι φτιαγμένο, το χρώμα του, το μέγεθος του, ο φωτισμός, τα λουλούδια που υπάρχουν στο χώρο, το αν το νερό που υπάρχει είναι καθαρό και κρυστάλλινο και ένα σωρό άλλα.

Για την Ορθοδοξία τίποτε από όλα αυτά δεν ισχύει και δεν υπάρχει ουράνια τύχη, ούτε τύχη της φύσης, ούτε ανθρώπινη τύχη. Η Ορθοδοξία δέχεται ότι ο Θεός είναι πάνσοφος και η πρόνοια Του άλλωτε, επιτρέπει, άλλοτε επεμβαίνει και άλλοτε λειτουργεί με έναν άγνωστο σε μας τρόπο που όμως πάντοτε είναι προς το συμφέρον μας. Ο Θεός γνωρίζει ως Παντογνώστης τι θα συμβεί, αλλά ΔΕΝ προκαθορίζει τα πράγματα. Προσφέρει στον άνθρωπο τις ευκαιρίες που χρειάζεται, αλλά εκείνος (ο άνθρωπος δηλ.) επιλέγει αν θα τις εκμεταλευθεί.

ΚΡΙΤΙΚΗ:

Επομένως, βλέπουμε πως το Feng Shυί προ­έρχεται από την κινέζικη θρησκεία του Ταοϊσμού ενώ στα πλαίσια του Νew age, που το υιοθετεί, εμπλέκεται σ’ αυτό και ο αποκρυ­φισμός. Έτσι, σε καμμία περίπτωση δεν μπο­ρούμε να δεχθούμε ότι πρόκειται για επιστή­μη, αφού προϋποθέτει πίστη σε μη επιστημο­νικά δεδομένα και έχει σαφώς ένα θρησκευ­τικό (ταοϊστικό) υπόβαθρο. Είναι δε χαρακτη­ριστικό το γεγονός πως το Feng Shυί πολεμή­θηκε ιδιαίτερα στην μαοϊκή Κίνα ως «φεουδαλιστική δεισιδαιμονική πρακτική». Σε αντίθεση με όλα αυτά, η Ορθοδοξία μας διδάσκει πως όλα τα αγαθά παρέχονται από τον Θεό και Πατέρα μας, όποτε και όσα Εκείνος θέλει και γνωρίζει ότι θα είναι για το συμφέρον μας. Δεν επιζητούμε δηλαδή με ένα μαγικό τρόπο, μέσω τεχνικών, να ικανο­ποιήσουμε τα πάθη μας, γιατί αυτό φανερώ­νει έλλειψη πίστης στην πρόνοια του Θεού και αθεράπευτο εγωισμό. Έπειτα, οι χριστια­νοί δεν πιστεύουμε στην τύχη, τα άστρα κι όλα αυτά που μπορούν -υποτίθεται- να καθο­ρίσουν την ζωή μας, γιατί γνωρίζουμε ότι ο άνθρωπος έχει πλασθεί ελεύθερος και αυτε­ξούσιος, ώστε εκείνος να έχει την ευθύνη για κάθε του πράξη.

ΒΙΒΛΙΟΓΡΑΦΙΑ:

Το εντός εισαγωγικών τμήμα του άρθρου αποτελεί αναδημο­σίευση του λήμματος Φενγκ Σούι/ Feng Shυί από το «Εγκυκλοπαιδικό Λεξικό Θρησκειών και Αιρέσεων, Παραχριστιανικών- Παραθρησκευτικών Ομάδων και Σύγχρονων Ιδεολογικών Ρευμάτων» του Αρχιμ. Χριστόφορου Τσιάκκα, εκδ. Ιεράς Μονής Τροοδιτίσσης, Κύπρος 2002.

entaksis.gr

Ψηφιακή γενιά: Πώς τα social media επαναπρογραμματίζουν τα μυαλά των εφήβων

Γράφει ο ΚΑΤΑΡΑΣ ΚΩΣΤΑΣ  

 

Μια ψηφιακή επανάσταση αναδιαμορφώνει δραματικά την εφηβεία, καθώς οι πλατφόρμες των μέσων κοινωνικής δικτύωσης (social media – SM) εκμεταλλεύονται τους ακόμα αναπτυσσόμενους εγκεφάλους των νέων, αυξάνοντας το άγχος και την κατάθλιψη στους εφήβους, ενώ οι μηχανισμοί εθισμού των SM τροφοδοτούν μια σιωπηλή επιδημία ψυχικής υγείας ή και παραβατικότητας μεταξύ τους, πρόκληση που δεν μπορεί να αγνοηθεί πλέον από την κοινωνία. 

 

Τα τελευταία χρόνια, οι καμπάνες συναγερμού χτυπούν στους τομείς της ψυχολογίας, της εκπαίδευσης και των νευροεπιστημών. Οι αναφορές για άγχος, κατάθλιψη, αυτοτραυματισμό και αυτοκτονία μεταξύ εφήβων -ειδικά κοριτσιών- έχουν εκτοξευθεί. Ερευνητές όπως ο Jonathan Haidt και η Jean Twenge, οι οποίοι έχουν μελετήσει τις τάσεις ψυχικής υγείας των νέων, επισημαίνουν έναν κεντρικό ένοχο: την άνοδο των μέσων κοινωνικής δικτύωσης.

 

Ενώ η ψηφιακή συνδεσιμότητα φέρνει αναμφισβήτητα οφέλη, ένα ερώτημα τίθεται ολοένα και περισσότερο: Είναι τα παιδιά καλά; Η απάντηση φαίνεται όλο και περισσότερο να είναι “όχι”. Τα μέσα κοινωνικής δικτύωσης δεν είναι απλώς ένα εργαλείο. Είναι ένα οικοσύστημα σχεδιασμένο να παρασύρει, να αποσπά την προσοχή, να χειραγωγεί και, όπως υποστηρίζουν πολλοί, να αναδιαμορφώνει επαναπρογραμματίζοντας τον αναπτυσσόμενο εγκέφαλο των νεότερων χρηστών του. 

 

Σε προηγούμενο σημείωμα μου εδώ είχα αναφερθεί στο πώς η ψηφιακή τεχνολογία, το διαδίκτυο, η τεχνητή νοημοσύνη και τα social media, ασκούν αρνητικές πιέσεις όχι μόνο στον κοινωνικό ιστό και στη δημοκρατία, αλλά και στην ίδια την ψυχική συσκευή του ατόμου και τον εγκέφαλό του, με κίνδυνο να του κατακερματίσουν το γνωσιακό περιβάλλον, να περιορίσουν την κριτική και δημιουργική σκέψη, να το χειραγωγήσουν, να του δημιουργήσουν αισθήματα χαμηλής αυτοεκτίμησης και , φυσικά, να του δημιουργήσουν εξάρτηση. Και είχα υποσχεθεί να επιστρέψω με μια πιο αναλυτική ματιά για τις επιπτώσεις των social media στους εφήβους μας, και ειδικά στην ψυχική υγεία τους.

 

Τα Δεδομένα: Μια Κρίση Ψυχικής Υγείας Εφήβων 

 

Οι αριθμοί σκιαγραφούν μια ανησυχητική εικόνα. Σύμφωνα με τα δεδομένα που συγκέντρωσαν οι Haidt και Twenge (ΗΠΑ): 

• Οι νοσηλείες για αυτοτραυματισμό σε κορίτσια προεφηβικής ηλικίας αυξήθηκαν κατά 189% από το 2011.
• Για τα μεγαλύτερα έφηβα κορίτσια, η αύξηση ήταν 62%.
• Τα ποσοστά αυτοκτονιών ακολούθησαν παρόμοια μοτίβα: αυξημένα κατά 151% για τις προέφηβες και 70% για τις εφήβους. 

Αυτές οι αλλαγές ξεκίνησαν γύρω στο 2010-2011, συμπίπτοντας σχεδόν ακριβώς με την πανταχού παρούσα υιοθέτηση των smartphone και τη μαζική μετανάστευση των εφήβων σε πλατφόρμες όπως το Instagram, το Snapchat και αργότερα το TikTok. Γιατί αυτό το συγκεκριμένο χρονικό πλαίσιο;

 

Οι ερευνητές αυτοί υποστηρίζουν ότι σηματοδοτεί μια πολιτισμική και νευρολογική μετατόπιση. Η Γενιά Z (γέννηση περίπου 1997- 2012) έγινε η πρώτη ομάδα που μεγάλωσε εξ ολοκλήρου στη σκιά πλατφορμών κοινωνικής δικτύωσης που καθοδηγούνται από αλγόριθμους, ανταμείβουν την ντοπαμίνη και είναι πάντα ενεργές. Σε αντίθεση με τους Millennials, των οποίων τα εφηβικά χρόνια ήταν σχετικά απαλλαγμένα από αυτές τις δυναμικές, η Γενιά Z εισήλθε στην εφηβεία κατά την εποχή των likes (Μου Αρέσει), των φίλτρων, των ακολούθων και των επιμελημένων ναρκισσιστικά ταυτοτήτων / περσόνων. 

 

Όταν αυτό λανσαρίστηκε στο Facebook το 2009 κανείς δεν έδωσε σημασία, όμως στη πορεία αποτέλεσε μια βόμβα στα θεμέλια της ψυχικής υγείας ειδικά των νέων. Είναι μια φαινομενικά αθώα λειτουργία, που όμως έχει σύνθετες ψυχολογικές επιπτώσεις. Όταν κάποιος κάνει Like σε κάποιον λειτουργεί ως μηχανισμός κοινωνικής αποδοχής που πυροδοτεί μια ντοπαμινική αντίδραση που ενισχύει αισθήματα αποδοχής, σύνδεσης, αυτοεκτίμησης, status, κλπ. Όταν δεν παίρνει Like, το άτομο είναι ευάλωτο σε αισθήματα απόρριψης, ανεπάρκειας, κατωτερότητας , ντροπής, κάτι που οδηγεί σε αρνητική εικόνα του εαυτού, άγχος, κλπ.

 

Και η Ελλάδα δεν είναι άτρωτη 

 

Αλλά και οι στατιστικές από την Ελλάδα σχετικά με τη χρήση των μέσων κοινωνικής δικτύωσης, τον εθισμό και την ψυχική υγεία των νέων, δεν είναι ενθαρρυντικές. Ενδεικτικά:

• Εθισμός στα μέσα κοινωνικής δικτύωσης σε Έλληνες εφήβους 

Μια πανελλαδική έρευνα (ΕΠΙΨΥ, 2022, σε 6.250 μαθητές ηλικίας 11–15 ετών) διαπίστωσε ότι 1 στους 7 Έλληνες εφήβους (13%) αφιερώνει τόσο πολύ χρόνο στα μέσα κοινωνικής δικτύωσης που επηρεάζει αρνητικά την ψυχική του κατάσταση – ιδιαίτερα υψηλότερο για τα κορίτσια (16%) από ό,τι για τα αγόρια (9%). Μεταξύ των 13χρονων και 15χρονων, τα ποσοστά εθισμού ήταν 16%, σε σύγκριση με 6% για τα 11χρονα (ekathimerini, 18/3/23). 

• Εθισμός στο TikTok και Ψυχική Υγεία 

Μια μελέτη του Πανεπιστημίου Αθηνών το 2025 (δείγμα 340 χρηστών) διαπίστωσε ότι 21% των Ελλήνων χρηστών του TikTok εμπίπτουν στην κατηγορία υψηλού κινδύνου εθισμού. Αυτοί οι χρήστες είχαν κατά μέσο όρο περίπου 2,4 ώρες την ημέρα στα SM, με την ηλικιακή ομάδα 18-19 ετών να υπερβαίνει τις 2,7 ώρες, συχνά εις βάρος του ύπνου (ekathimerini). Μεταξύ αυτής της ομάδας υψηλού κινδύνου: 55,7% εμφάνισε συμπτώματα κατάθλιψης και 31,5% εμφάνισε υπερβολικό άγχος. 

• Επιπολασμός Ψυχικής Υγείας μεταξύ των Νέων στην Ελλάδα 

Σύμφωνα με τον Παγκόσμιο Οργανισμό Υγείας, περίπου 1 στους 4 Έλληνες ηλικίας 15–19 ετών ζει με κάποια διαταραχή ψυχικής υγείας, ποσοστό υψηλότερο από τον ευρωπαϊκό μέσο όρο 1 στους 5 (GreekReporter.com). Αυτές οι πληροφορίες δείχνουν ότι η Ελλάδα δεν είναι άτρωτη στην παγκόσμια αύξηση των ανησυχιών για την ψυχική υγεία των νέων που συνδέονται με τη χρήση της ψηφιακής τεχνολογίας.

 

Τι κάνουν τα social στον εγκέφαλο των εφήβων 

 

Ο ανθρώπινος εγκέφαλος, ιδιαίτερα ο προμετωπιαίος φλοιός, δεν ωριμάζει πλήρως μέχρι την ηλικία των 25 ετών. Κατά την εφηβεία, οι εγκέφαλοι είναι ιδιαίτερα εύπλαστοι, ικανοί να σχηματίζουν νέες συνδέσεις με εξαιρετικούς ρυθμούς, αλλά και ευάλωτοι σε εξωτερικές επιρροές. 

 

Αυτή η περιοχή του εγκεφάλου, που μας βοηθά να επεξεργαστούμε και να κατευθύνουμε την προσοχή μας με βάση τους στόχους μας, είναι το τελευταίο τμήμα του εγκεφάλου που ωριμάζει. Έτσι, είναι πολύ δύσκολο για τους νέους να αντισταθούν σε μηχανισμούς πειθούς, αφού ο εγκέφαλος εξακολουθεί να αναπτύσσεται, όπως επίσης και η αυτογνωσία και η θέληση. Δηλαδή, δεν είναι σε θέση να πουν “φθάνει, έως εδώ” και να αφήσουν κάτω πχ το κινητό τους.

 

Είναι πλέον σε κατάσταση εξάρτησης και μία από τις ισχυρές συνήθειες / συμπεριφορές που βάζουν στο μυαλό των νέων οι πλατφόρμες είναι η άμεση ικανοποίηση (instant gratification), δηλαδή η γρήγορη ευχαρίστηση, μια παρόρμηση που ξέρουμε ότι δεν συμβαίνει στην πραγματική ζωή. Όπως επίσης ξέρουμε από μελέτες (The marshmallow experiment) ότι αυτή η συμπεριφορά δεν προδικάζει μια επιτυχημένη ζωή όταν γίνουν ενήλικες, αφού η επιτυχία είναι με το μέρος αυτών που επιλέγουν την προσπάθεια, επιμονή, καρτερία και επένδυση σε μακροπρόθεσμα οφέλη, δηλαδή την ικανοποίηση με καθυστέρηση (delayed gratification). 

 

Σύμφωνα με ευρήματα των νευροεπιστημόνων, τα μέσα κοινωνικής δικτύωσης εκμεταλλεύονται βασικά συστήματα του εγκεφάλου, όπως: 

• Το κύκλωμα ( σύστημα) ανταμοιβής (ντοπαμίνη), το οποίο ενεργοποιείται από τα “likes” (Μου Αρέσει) και τα σχόλια.
• Τον μηχανισμό κοινωνικής σύγκρισης, ο οποίος ωθεί τους εφήβους να συγκρίνουν τον εαυτό τους δυσμενώς με τις ιδανικές εικόνες.
• Την αμυγδαλή, η οποία επεξεργάζεται τον φόβο και την απειλή και μπορεί να υπερδιεγερθεί από διαδικτυακές συγκρούσεις, κυβερνοεκφοβισμό (cyber bulling) ή αποκλεισμό από την ομάδα. 

Και οι συνέπειες είναι μακροπρόθεσμες για την ανάπτυξη των παιδιών, αφού δημιουργούνται μόνιμες αλλαγές στη δομή του εγκεφάλου, αλλαγές που επηρεάζουν πώς αυτά θα σκέπτονται, αισθάνονται και λειτουργούν για ολόκληρη τη ζωή τους! 

 

Η Jean Twenge, στο βιβλίο της iGen, σημειώνει μια σαφή τάση: Οι έφηβοι που περνούν περισσότερο χρόνο σε ψηφιακές συσκευές αναφέρουν χαμηλότερα επίπεδα ευτυχίας και υψηλότερα επίπεδα κατάθλιψης. Κοιμούνται επίσης λιγότερο, ασκούνται λιγότερο και περνούν λιγότερο χρόνο κοντά σε φίλους – δηλαδή, δραστηριότητες που ενισχύουν την ψυχική υγεία. 

 

Η Κρυμμένη Αρχιτεκτονική των Κοινωνικών Δικτύων 

 

Στο ντοκιμαντέρ The Social Dilemma, πρώην στελέχη εταιρειών τεχνολογίας μιλούν για το πώς πλατφόρμες όπως το Instagram, το TikTok και το Snapchat δεν είναι ουδέτερα εργαλεία επικοινωνίας, αλλά έχουν σχεδιαστεί σκόπιμα για να προκαλούν εθισμό. 

• Ατελείωτο σκρολάρισμα και Μεταβαλλόμενες Ανταμοιβές 

Όπως οι κουλοχέρηδες, η ροή πληροφοριών είναι ατελείωτη στα social media και προσφέρει ισχυρές, διακοπτόμενες, άτακτες, “επιθέσεις” ντοπαμίνης. Οι χρήστες δεν ξέρουν πότε θα δουν κάτι αστείο, σοκαριστικό ή ικανοποιητικό —έτσι συνεχίζουν το σκρολάρισμα. 

• “Μου αρέσει” (Like), καρδούλες και σχόλια 

Αυτές οι λειτουργίες λειτουργούν ως εξωτερικά συστήματα επιβεβαίωσης. Οι έφηβοι—ειδικά τα κορίτσια—είναι ιδιαίτερα ευαίσθητοι στην αποδοχή από τους συνομηλίκους τους, γεγονός που τους καθιστά ευάλωτους στα διαδικτυακά σχόλια. 

• Νίκες, “βραβεία” και σχετικές Ειδοποιήσεις (Snapchat) 

Οι νίκες παιχνιδοποιούν τις σχέσεις, ανταμείβοντας την καθημερινή αλληλεπίδραση με emoji και badges. Η απώλεια μιας ημέρας στα social media μπορεί να μοιάζει με κοινωνική ρήξη, δημιουργώντας άγχος και ψυχαναγκαστική συμπεριφορά. 

• Αλγοριθμικός Σχεδιασμός (TikTok) 

Η σελίδα “Για Εσένα” (For You) του TikTok χρησιμοποιεί Τεχνητή Νοημοσύνη για να μαθαίνει γρήγορα τις προτιμήσεις των χρηστών, προσφέροντας το περιεχόμενο που θέλουν. Η πλατφόρμα είναι εξαιρετικά αποτελεσματική στο να προσελκύει τους χρήστες σε στενούς, συναισθηματικά φορτισμένους κύκλους – πχ, από τα πρότυπα ομορφιάς μέχρι τις θεωρίες συνωμοσίας. 

 

Όπως γράφω και στο σχετικό βιβλίο μου “Σιωπηλός Καινούργιος Κόσμος”, αυτές οι πλατφόρμες δεν αλλάζουν μόνο συνήθειες – αλλά επαναπρογραμματίζουν τα πρότυπα σκέψης. Τα παιδιά και οι έφηβοι, των οποίων οι νευρολογικές οδοί εξακολουθούν να διαμορφώνονται, κινδυνεύουν να εξαρτηθούν από συστήματα που επιβραβεύουν την παρορμητικότητα, το άγχος και την κατάθλιψη. 

 

Από τις Οθόνες στους Δρόμους 

 

Τα Κοινωνικά Δίκτυα Τροφοδοτούν ένα Νέο Κύμα Βίας των Νέων; Ένας άλλος φόβος είναι ότι οι πλατφόρμες ενισχύουν την επιθετικότητα, κλιμακώνουν και μετατρέπουν τις διαδικτυακές διαμάχες σε πραγματικό έγκλημα και ότι ομαλοποιούν τη βία μεταξύ των εφήβων. 

 

Στο βιβλίο του “Μπαλάντα της Σφαίρας” (Ballad of the Bullet, 2020), ο κοινωνιολόγος Forrest Stuart καταγράφει πώς οι νέοι που συνδέονται με συμμορίες στο Σικάγο χρησιμοποιούν βίαια , συγκρουσιακά, μουσικά βίντεο (drill rap) και διαδικτυακές αναρτήσεις για να χτίσουν φήμη, να προκαλέσουν αντιπάλους και, σε ορισμένες περιπτώσεις, να πυροδοτήσουν θανατηφόρες αντιπαραθέσεις. 

 

Σχετικός οργανισμός στην Αγγλία (Youth Endowment Fund ) ανέφερε πρόσφατα ότι το 70% των εφήβων είχε δει βίαιο περιεχόμενο στο διαδίκτυο τον τελευταίο χρόνο και το 64% των νέων που παραδέχτηκαν ότι διέπραξαν βία δήλωσαν ότι τα μέσα κοινωνικής δικτύωσης έπαιξαν ρόλο – είτε κλιμακώνοντας τους καβγάδες είτε ενθαρρύνοντας την οπλοφορία. 

 

Πιθανές Λύσεις και Συστάσεις Ειδικών 

 

Τι μπορεί να γίνει λοιπόν; 

 

1. Καθυστερημένη Πρόσβαση και Περιορισμοί Ηλικίας 

 

Οι ειδικοί συνιστούν να κρατούνται τα παιδιά μακριά από τα μέσα κοινωνικής δικτύωσης τουλάχιστον μέχρι την ηλικία των 16 ετών. Τα σχολεία και οι γονείς θα πρέπει να συνεργαστούν για να επιβάλουν κανόνες που καθυστερούν την κατοχή τηλεφώνου και τη χρήση εφαρμογών όπως οι πιο πάνω. 

 

2. Ηθική Σχεδιασμού και Ανθρώπινη Τεχνολογία 

 

Οργανισμοί όπως το Center for Humane Technology (CHT) υποστηρίζουν οι πλατφόρμες να προχωρήσουν σε:

• Κατάργηση του απεριόριστου σκρολαρίσματος.
• Αφαίρεση εθιστικών ειδοποιήσεων(notifications).
• Εφαρμογή χρονικών ορίων και λειτουργιών “παύσης”. 

3. Εκπαίδευση Ψυχικής Υγείας στα Σχολεία 

 

Η διδασκαλία στους εφήβους του τρόπου με τον οποίο τα μέσα κοινωνικής δικτύωσης επηρεάζουν τον εγκέφαλο, την αυτοεκτίμηση και την προσοχή μπορεί να οικοδομήσει ψηφιακή ανθεκτικότητα. 

 

4. Γονική και Κοινοτική Συμμετοχή 

 

Οι γονείς πρέπει να αποτελέσουν πρότυπο υγιών συνηθειών χρήσης, να δημιουργήσουν ζώνες/ώρες κλπ χωρίς σύνδεση και να μιλήσουν ανοιχτά για τις διαδικτυακές πιέσεις. Τα σχολεία μπορούν να προωθήσουν την κοινωνικοποίηση εκτός σύνδεσης και να ανακτήσουν το διάλειμμα και τις δραστηριότητες μετά το σχολείο για προσωπική επαφή. 

 

Συμπερασματικά: Το Επείγον είναι Τώρα 

 

Η ψυχική υγεία μιας γενιάς δεν είναι μια αφηρημένη ανησυχία, είναι μια επείγουσα κρίση δημόσιας υγείας. Τα μέσα κοινωνικής δικτύωσης, στην τρέχουσα μορφή τους, λειτουργούν ως ένα μη ελεγχόμενο πείραμα πάνω στην ανάπτυξη των εγκεφάλων. Ενώ μπορεί να είναι δελεαστικό να το θεωρήσουμε απλώς μια φάση τεχνολογικής εξέλιξης, τα δεδομένα υποδηλώνουν βαθύτερες συνέπειες. 

 

Όπως προειδοποιεί ο Haidt, πρέπει να ανεβάσουμε τον πήχη της ευθύνης όταν εμπλέκονται παιδιά. Οι λύσεις δεν είναι απλές, αλλά η αδράνεια δεν αποτελεί επιλογή. Ο ψηφιακός κόσμος έχει αλλάξει την παιδική ηλικία – τώρα πρέπει να αλλάξουμε τον ψηφιακό κόσμο.

 

πηγή 

Πώς ήταν η ζωή στην ελληνική Σμύρνη πριν την μικρασιατική καταστροφή

Οι περισσότερες αναφορές σχετικές με τη Σμύρνη, φέρνουν στη μνήμη μας την καταστροφή του 1922. 

 

Τι γινόταν όμως πριν την Μικρασιατική καταστροφή και πως ήταν η ζωή στη Σμύρνη; 

 

Όταν μιλάμε για τη Σμύρνη, σχεδόν πάντα μεταφερόμαστε νοητά στα ματωμένα χώματα του τόπου που αμαύρωσαν για πάντα τις σελίδες της ελληνικής ιστορίας.

 

Στα 103 χρόνια που συμπληρώνονται από την ολοσχερή καταστροφή, αξίζει να θυμόμαστε πως προηγήθηκαν χρόνια με σεβασμό σε θεσμούς, παραδόσεις, ανεκτίμητες ηθικές αξίες που έσβησαν μαζί με εδάφη και ανθρώπινες ζωές.

 

“Όσοι γνώρισαν τη Σμύρνη από κοντά ευτύχησαν να αποθαυμάσουν τις φυσικές ομορφιές της.

Ο πολυταξιδεμένος και ανοιχτόμυαλος Ηρόδοτος έγραψε πως δεν αντίκρισαν τα μάτια του ωραιότερη πόλη.

Ο μέγιστος ρήτορας Κικέρων κατέθεσε ότι δεν υπάρχει σημείο της πόλης που ο ταξιδιώτης δεν θα γοητευτεί από κάτι, τοπίο, αρχαιότητες ή ανθρώπους.

Ο Σικελιανός στον πρόλογο του μυθιστορήματος “Αιολική γη” του Βενέζη έγραψε:

“Είναι η γλυκιά ιωνική ατμόσφαιρα, είναι η κρυφή, χαμένη θαλπωρή της μυστικής του κόσμου σάρκας που απροσδόκητα ξανάρχεται και πάλι σ’ επαφή μητριαρχική μαζί μου, είναι η αγνή ιωνική πνοή του ξεχασμένου και νοσταλγημένου από με τον ίδιο πολιτισμού”. Θωμάς Κοροβίνης, «Σμύρνη: Μια πόλη στη λογοτεχνία».

 

Σμύρνη: Το εμπορικό σταυροδρόμι μεταξύ Ανατολής και Δύσης

 

Πριν από 103 χρόνια, η Μικρά Ασία, το «λίκνο του ελληνικού πολιτισμού» παραδίδεται στις φλόγες των Τούρκων κατακτητών, χάνει οικισμούς και ανθρώπινες ζωές από μία ανείπωτη θηριωδία.

 

Τόσα χρόνια μετά, οι ιστορικές αναλύσεις μετρούν ακόμα τον απολογισμό και βυθισμένες στη φρικαλεότητα των γεγονότων, ξεχνούν να θυμίσουν πως η Σμύρνη κάποτε ζούσε και ανέπνεε διαφορετικά από οποιαδήποτε άλλη ελληνική πόλη σήμερα.

 

Η Σμύρνη ήταν το κέντρο όλων, σήμερα είναι η εστία όλων των χαμένων αξιών.

Ένας μέγιστος εμπορικός κόμβος μεταξύ Ανατολής και Δύσης, η κοιτίδα πολλών αρχαίων λαών και πολιτισμών. Κατά αυτόν τον τρόπο περιγράφουν πολλοί τη Μικρά Ασία του τότε.

 

Από τους 370.000 κατοίκους της πόλης, οι 165.000 ήταν Έλληνες.

 

Το ελληνικό στοιχείο, διάσπαρτο σε όλο το μήκος και το πλάτος της Ανατολίας μακροημέρευε κυρίως στην κοσμοπολίτικη Σμύρνη. Οι δε άνθρωποι που ζούσαν εκεί, Τούρκοι, Αρμένιοι, Εβραίοι, Λεβαντίνοι, ήξεραν όλοι να μιλούν ελληνικά. 

Η ελληνική γλώσσα είχε γίνει «η γλώσσα των εμπόρων και της καλής κοινωνίας».

 

Η μουσική και τα τραγούδια ήταν πολύ έντονα στοιχεία σε καφενέδες, μπακαδοταβέρνες, γάμους και βαφτίσεις με τους οργανοπαίχτες να αποκαλούνται παιχνιδιάτορες και τα μουσικά όργανα, παιχνίδια. Στα μαγαζιά του Φραγκομαχαλά οι ντόπιοι έβρισκαν παιχνίδια όμορφα και κουρντιστά, “από παραδείσια φτερά για τα μαλλιά των γυναικών μέχρι σκαρπίνια για Σταχτοπούτες”.

 

Τα στοιχεία που αποδίδουν επαρκώς τον τρόπο ζωής των κατοίκων της Σμύρνης δεν μπορούν να είναι άλλα από βιωματικά.

 

Ο μικρασιατικός κοσμοπολίτικος αέρας

 

Το βιβλίο «Τρεις αιώνες, μια ζωή» της Μικρασιάτισσας Φιλιώς Χαιδεμένου, περιέχει πληροφορίες από όσα έζησε εκεί, από όσα είδε, άκουσε και επηρέασαν με έναν δυνατό τρόπο τη ζωή της.

 

Οι αναφορές στις γυναίκες, στις γεμάτες ημέρες των κατοίκων μας μεταφέρουν εκεί, στην πόλη που έμοιαζε ότι δεν θα πεθάνει ποτέ και ας έσβησε τόσο νωρίς. Ξεκινώντας από τις γυναίκες της Σμύρνης, όλες είχαν πάνω τους έναν αλλοτινό αέρα, μία αύρα από αλλού φερμένη.

 

«Στη Σμύρνη, οι γυναίκες ακολουθούσαν πιστά τη μόδα και η μόδα δεν αργούσε να φτάσει στα Βουρλά. Θυμάμαι τις καζάκες, άσπρες, κεντημένες μπροστά με φρου φρου και δαντέλες. 

Τις φορούσαν όλες οι κοκέτες της εποχής. Όταν οι γυναίκες ντύνονταν έτσι, δεν φόραγαν πολλά χρυσαφικά και πεντόλιρα- μόνο δαχτυλίδια- και η ομπρέλα για να τις προστατεύει από τον ήλιο ήταν απαραίτητο αξεσουάρ».

 

Ο τρόπος που οργάνωναν και ζούσαν την κάθε ημέρα όλοι οι άνθρωποι εκεί, θα μπορούσε να προσδώσει αιώνιο χαρακτήρα στην πόλη. «Μόλις τελείωνε η δουλειά, οι εργάτες πλένονταν, χτενίζονταν, φόραγαν καθαρά ρούχα και άρχιζαν τη γιορτή. Μέσα στη σιγαλιά της νύχτας άκουγες μέχρι από πολύ μακριά παρέες να γελούν και να τραγουδούν και να λένε σαμπανιέτες, δηλαδή αστεία.

Κανείς δεν έμοιαζε να κοιμάται ποτέ σε αυτή την πόλη.

Τραγούδια ακούγονταν και την αυγή, γιατί υπήρχαν κι εργάτες που δούλευαν όλη τη νύχτα στα καπνά και τελείωναν με το πρώτο φως. Εκεί να ακούσεις αμανέδες και τραγούδια με τη συνοδεία αηδονιών. Ούτε που μπορείτε να φανταστείτε αυτή την ομορφιά…», περιγράφει στο βιβλίο της η Γιαγιά Φιλιώ απ’ τα Βουρλά.

 

Η ήρεμη ζωή στη Σμύρνη ταράζεται το 1922

 

Οι άνθρωποι συνεργάζονταν έντιμα. «Ο αγρότης πήγαινε στον έμπορο με μια χούφτα σταφίδες τυλιγμένες σε χαρτί. Έλεγε στον έμπορο: ‘Αυτή τη σταφίδα έχω, πόσα μου δίνεις;’. Όταν ο έμπορος έλεγε, «Έλα να ζυγίσουμε», αυτό σήμαινε ότι η συμφωνία είχε κλείσει με την τιμή που είχαν συμφωνήσει. Κανείς δε σκεφτόταν να ψάξει όλα τα τσουβάλια να δει μήπως δεν ήταν ίδια η σταφίδα με εκείνη που του είχε δείξει. Αυτός που πουλούσε έπρεπε να είναι μπεσαλής».

 

Η «ζωή» μετά το 1922

 

Σοδειές, αμπέλια, άνθρωποι εργατικοί, «μπεσαλήδες», άνθρωποι έντιμοι, γλεντζέδες, ανοιχτοί, γενναιόδωροι, που ήξεραν να σέβονται τον συνάνθρωπό τους και την ίδια τη ζωή. Ο ζηλευτός πολιτισμός της Σμύρνης, ο καθαρός χαρακτήρας των ανθρώπων που ζούσαν εκεί, έμελλε να αφανιστεί.

 

Η πιο πολιτισμένη μορφή ζωής στο στόχαστρο των εχθρών ήξερε πως δεν έχει πολύ δρόμο ακόμα μπροστά της…

 

Η συνέχεια που έφερε την καταστροφή του σπουδαιότερου λίκνου του πολιτισμού μας έχει γραφτεί ποικιλοτρόπως μέσα από αμέτρητες αναλύσεις ειδικών και ιστορικών για τα αίτια, τις συνέπειες, και τον απολογισμό.

 

Τα λόγια του Γιώργου Σεφέρη και της Διδούς Σωτηρίου περικλείουν τη βιαιότητα από όσα συνέβησαν τότε στα ματωμένα χώματα της Σμύρνης.

 

Οι άνθρωποι που κατάφεραν να διαφύγουν και να διασκορπιστούν μες στην Ελλάδα είχαν να αντιμετωπίσουν μία δύσκολη πορεία. Πολλοί από τους μορφωμένους ανθρώπους της Σμύρνης αναγκάζονταν να κλέβουν λάδι από τα καντήλια για να ζήσουν, από τη στιγμή που οι υπόλοιποι Έλληνες τους υποδέχονταν σαν Τούρκους.

 

Οι γυναίκες που μεταφέρονταν από τόπο σε τόπο ήθελαν να τερματίσουν στη Μεγαλόπολη (Αρκαδίας) καθώς από το όνομα πίστευαν ότι θα μεταφέρονταν στην κοσμοπολίτικη Σμύρνη που άφησαν πίσω…

 

“Πόλεμοι και ξανά πόλεμοι! Τι στο καλό θα βγάλει η μαγκούφα η εποχή μας και κοιλοπονάει τόσο άγρια;”, απόσπασμα από το βιβλίο “Ματωμένα Χώματα” της Διδούς Σωτηρίου.

 

«… Περάσαμε κάβους πολλούς, πολλά νησιά τη θάλασσα που φέρνει την άλλη θάλασσα, γλάρους και φώκιες. Δυστυχισμένες γυναίκες κάποτε με ολολυγμούς κλαίγανε τα χαμένα τους παιδιά κι άλλες αγριεμένες γύρευαν το Μεγαλέξαντρο και δόξες βυθισμένες στα βάθη της Ασίας. 

Αράξαμε σ’ ακρογιαλιές γεμάτες αρώματα νυχτερινά με κελαηδίσματα πουλιών, νερά που αφήνανε στα χέρια τη μνήμη μιας μεγάλης ευτυχίας…», Γ. Σεφέρης- Αργοναύτες, Μυθιστόρημα δ’.

 

πηγή 

Ο Έλληνας που προγραμμάτισε το πρώτο ρομπότ πριν από δύο χιλιετίες και έκανε τις πόρτες να ανοίγουν μόνες τους

Στην Αλεξάνδρεια οι πόρτες άνοιγαν μόνες τους και ο κόσμος μιλούσε για θαύματα ενώ ο Ήρων δοκίμαζε τον πρώτο κώδικα της αυτοματοποίησης.
 

Γράφει ο Γρηγόρης Κεντητός

 

Στην Αλεξάνδρεια οι πιστοί άναβαν τη φωτιά και οι βαριές πόρτες του ναού άνοιγαν μόνες τους. Δεν ήταν θαύμα ήταν μηχανική. Πίσω από τον καπνό στεκόταν ο Ήρων ο Αλεξανδρεύς με σωλήνες κρυμμένους στο δάπεδο και δοχεία που άλλαζαν βάρος. Η θερμότητα έδινε ώθηση στο νερό και ο ατμός κινούσε τροχαλίες. Το κοινό άκουγε βουητό. Ο Ήρων άκουγε το μέλλον.

 

Ο Ήρων δεν μιλούσε πολύ μιλούσαν οι μηχανές του. Αιολόσφαιρα την έλεγε τη σφαίρα που στριφογύριζε μόλις το νερό έβραζε. Δύο στόμια έφτυναν ατμό και το μέταλλο άρχιζε να περιστρέφεται. Ένα παιχνίδι για τους άλλους. Για εκείνον η πρώτη επίδειξη ότι ο ατμός μπορεί να δουλέψει.

 

Στους ναούς έστησε και κάτι ακόμα πιο ανατρεπτικό. Ρίχνεις νόμισμα και βγαίνει συγκεκριμένη ποσότητα νερού. Ο πρώτος κερματοδέκτης. Μοχλός βαλβίδα και αντίβαρο συνεργάζονταν αθόρυβα. Το αποτέλεσμα ήταν δίκαιο δεν έπαιρνες ούτε σταγόνα παραπάνω. Η τεχνολογία υπηρετούσε την τελετή.

 

Έπειτα ήρθε το καροτσάκι. Ένα μικρό προγραμματιζόμενο όχημα με σχοινιά τυλιγμένα σε άξονες και καρφιά που όριζαν στροφές. Του φόρτωνες βάρος χάραζες πορεία και το άφηνες. Προχωρούσε μόνο του ακολουθώντας το σχέδιο. Στο θέατρο γινόταν μαγεία. Στο εργαστήριο γεννιόταν η ιδέα του ρομπότ.

 

Εκεί που οι άλλοι έβλεπαν άνεμο ο Ήρων έβλεπε ενέργεια. Έστησε ανεμοτροχό που τάιζε με αέρα όργανα. Σωλήνες έκρυβαν ρυθμούς και πίεση και η αυλή αντηχούσε σαν μικρό εργαστήριο ήχου. Η φύση δεν ήταν κάτι να το προσκυνάς ήταν κάτι να το κουρδίζεις.

 

Οι σημειώσεις του έμοιαζαν με οδηγό για τεχνίτες. Στα φύλλα του Pneumatica και του Automata εξηγούσε βήμα βήμα δοχεία σωληνώσεις βάνες αντίβαρα. Δεν έγραφε για δόξα έγραφε για να λειτουργεί. Η σκέψη του ήταν χειροποίητη η γλώσσα του πρακτική.

 

Στη γεωμετρία άφησε εργαλεία που ζουν ακόμα. Ο τύπος του για το εμβαδόν τριγώνου λύνει προβλήματα σε μαστόρους και μαθηματικούς. Η μέθοδός του για την τετραγωνική ρίζα διδάσκει υπομονή και προσέγγιση. Ο Ήρων μετρούσε τον κόσμο για να τον κινήσει καλύτερα.

 

Τα αυτόματά του δεν ήταν τρικ ήταν πρωτόκολλα ελέγχου. Ροές υγρών έδιναν εντολές. Αέρας άνοιγε διακόπτες. Ατμός εκτελούσε κίνηση. Χωρίς ρεύμα χωρίς καλώδια με μόνη γλώσσα την πίεση και το βάρος. Αν ψάχνεις το πρώτο software κοίτα τους κόμπους στα σχοινιά του.

 

Η στιγμή που ο μύθος έγινε μηχανική

 

Στην παράσταση έβαζε μαριονέτες να περπατούν και βροντές να σκάνε από μπάλες σε τύμπανα. Το κοινό μιλούσε για θαύματα. Ο Ήρων κρατούσε χρονισμό. Τα τύμπανα χτυπούσαν στην ώρα τους γιατί τα γρανάζια είχαν προγραμματιστεί. Το ακροατήριο έβλεπε ιστορία. Εκείνος δοκίμαζε αύριο.

 

Οι ιδέες του ταξίδεψαν σε χειρόγραφα και μεταφράσεις. Πέρασαν από καλαμάρια μοναχών σε πάγκους τεχνιτών. Όταν η Ευρώπη ξαναθυμήθηκε τον ατμό όλα ήταν ήδη γραμμένα. Ο Ήρων δεν περίμενε την εποχή του. Την έφερε.

 

Η κληρονομιά του είναι απλή και εκκωφαντική. Αν μπορείς να μετρήσεις μπορείς να ελέγξεις. Αν μπορείς να ελέγξεις μπορείς να δημιουργήσεις κίνηση. Από τις πόρτες του ναού μέχρι τα ρομπότ των εργοστασίων ένα νήμα ενώνει τον καπνό του βωμού με τη σπίθα της βιομηχανικής φαντασίας.

 

Με πληροφορίες απο Britannica

 

πηγή

Ο ΣΤΑΥΡΑΕΤΟΣ ΤΟΥ ΜΑΧΑΙΡΑ - η ταινία για τον Γρηγόρη Αυξεντίου

από το κανάλι Άμυνα και Γεωστρατηγική

Η ταινία για τον Γρηγόρη Αυξεντίου που περιλαμβάνει αληθινά πλάνα από το ολοκαύτωμα του.

ΣΧΟΛΙΟ 

Να κάτσετε να την δείτε μαζί με τα παιδιά σας. 

(Ευχαριστώ τον φίλο Αντώνη Αντωνά που μου την έστειλε και την αγαπητή του κόρη που την ανακάλυψε στο διαδίκτυο)

Δήλωση του Προέδρου της ΝΙΚΗΣ Δημητρίου Νατσιού για την παραίτηση του Διοικητή της Σχολής Αλεξιπτωτιστών

Αθήνα, 30/08/2025  

 

Δήλωση του Προέδρου της ΝΙΚΗΣ Δημητρίου Νατσιού για την παραίτηση του Διοικητή της Σχολής Αλεξιπτωτιστών

 

Η αξιοκρατία έχει αντικατασταθεί με την κομματοκρατία και στις Ένοπλες Δυνάμεις.

Όταν φτάνει να παραιτηθεί ένας καθ’ ομολογία εξαίρετος ανώτερος Αξιωματικός και να τερματίσει την σταδιοδρομία του, μη ανεχόμενος παρεμβάσεις για εξυπηρετήσεις πολιτικών αιτημάτων, τότε κάτι πολύ σοβαρό συμβαίνει.

 

Όταν μάλιστα αυτές οι παρεμβάσεις παραβιάζουν τις διαδικασίες ασφαλείας που εφαρμόζονται στις Ειδικές Δυνάμεις, τότε η ευθύνη της πολιτικής ηγεσίας είναι πολύ μεγάλη. Αποδεικνύεται, άλλη μια φορά, ότι οι Ένοπλες Δυνάμεις έχουν περιέλθει σε ένα καθεστώς αποδιοργάνωσης και απαξίωσης και αυτό είναι πολύ επικίνδυνο για την Εθνική μας Άμυνα. 

 

Θα μας ενημερώσει ο κ. Δένδιας για το τι ακριβώς έγινε; Θα καταδικάσει τις όποιες παρεμβάσεις έγιναν στο έργο της Σχολής Αλεξιπτωτιστών; 

 

Υπάρχει τελικά η έννοια της ευθύνης και της λογοδοσίας στην Κυβέρνηση της ΝΔ ή θα χρησιμοποιήσει και πάλι το 41% για να δικαιολογήσει τα αδικαιολόγητα;

 

Δημήτριος Νατσιός

Πρόεδρος ΝΙΚΗΣ

 

Γραφείο Τύπου της ΝΙΚΗΣ

press@nikh.gr

Πριν 250 ολόκληρα χρόνια, ο Προφήτης του Γένους μας Άγιος Πατροκοσμάς ο Αιτωλός, μας μίλησε για την Εγνατία Οδό

Γράφει ο Δημήτριος Γκιουζέλης 

 

Ο Άγιος δάκρυσε και είπε: 

 

«Όταν γίνει η Εγνατία οδός, τα στρατεύματα θα περάσουν από αυτήν. Η κεφαλή των στρατευμάτων θα φθάσει στην Κωνσταντινούπολη και η ουρά θα βρίσκεται στην Αυλώνα» και συνέχισε: «Αλλά από το ρέμπελο (αντάρτικο), θα πάθετε πολλά. Αν περάσει από την Αυλώνα, χαρά στη Μακεδόνα. Αν περάσει από τη Μακεδόνα αλιά (αλλοίμονο) στη Μακεδόνα. Μάνα μου τι κακό έχει να γίνει. Θα βιάζονται παρθένες. Θ’ αρπάζονται πλούτη. Θα σκοτώνουν ανθρώπους. Θα γίνει μεγάλο κακό».

 

Ποιος μπορούσε άραγε να φανταστεί ότι θα φτιάχνονταν στα έσχατα χρόνια και πάλι η Εγνατία Οδός, παρά ο Θεοφώτιστος Πατέρας του Γένους μας;

 

Στις μέρες μας η Εγνατία Οδός ολοκληρώθηκε και πλέον, λόγω της οικονομικής κρίσης, την χρησιμοποιούν κυρίως τα τούρκικα φορτηγά (που παρακάμπτουν την Εγνατία όπου μπορούν να αποφύγουν να πληρώσουν διόδια δημιουργώντας μεγάλα προβλήματα στις κατοικημένες περιοχές), και οι Βαλκάνιοι «τουρίστες» που πλέον είναι και οι βασικοί αγοραστές ελληνικής γης, κατοικιών και επιχειρήσεων στην Μακεδονία, δηλαδή οι μεγάλοι επενδυτές που περιμέναμε να μας φέρει η ευρωπαϊκή – οικονομική σύγκλιση!

Ξύπνα καημένε μου ραγιά.

 

Σπάνια συναντά κανείς καθώς διασχίζει την Εγνατία οδό αυτοκίνητα με Ελληνικές πινακίδες. Αυτό που πραγματικά με παρηγορεί όμως είναι πως κατά μήκος της οδού, σε τούνελ, γέφυρες, υψώματα, βουνά και κάμπους, δεσπόζουν η Αγία Τριάδα, η Παναγία και οι Άγιοι μας, ένα τείχος προστασίας για να μην περάσει το αντάρτικό από τη Μακεδονία μας. Οι ‘Άγιοι μας και ιδιαίτερα ο μεγάλος μας Άγιος των εσχάτων, Παΐσιος ο Αγιορείτης, προσευχήθηκαν στην Παναγία για να αποφύγουμε αυτό το μεγάλο κακό.

 

Ξεκινώντας λοιπόν το ταξίδι μας από την Ηγουμενίτσα προς τους Κήπους, συναντάμε διαδοχικά τη Σήραγγα Αγίου Κωνσταντίνου (970 μ.), τη Σήραγγα Αγίου Νικολάου (350 μ.), τη Σήραγγα Παναγίας (2.700 μ.), τη Σήραγγα Αγίας Τριάδας (302 μ.), τη Σήραγγα Αγίας Παρασκευής (490 μ.), τη Σήραγγα Ταξιάρχη (263 μ.), ενώ πλήθος Ιερών Ναών και Παρεκκλησίων δεσπόζουν στις πλαγιές και στους κάμπους πλησίον του αυτοκινητοδρόμου, μεταξύ αυτών και του Αγίου Πατροκοσμά!

 

Ο Άγιος βέβαια μας προειδοποίησε: «Όσο ο κόσμος ξεφεύγει από το Θεό, τόσο θα περάσει πολλά κακά» και αυτή η προφητεία του σε εμάς και στη γενιά μας κυρίως απευθύνεται. Έχουμε μεγάλη ευθύνη, αλλά δεν έχουμε και πολύ χρόνο. Πρέπει να βιαστούμε να αναζητήσουμε να βρούμε, να διαβάσουμε και να εγκολπωθούμε τις σωτήριες Διδαχές του Πατέρα του Γένους μας.

 

Αλήθεια αναρωτηθήκαμε ποτέ πόσα οφείλουμε σαν Έλληνες Ρωμιοί σε τούτον τον άγιο άνδρα. Ο αείμνηστος π. Αυγουστίνος Καντιώτης, είπε για τον Άγιο Κοσμά, πως εάν είχαμε γνώση και συναίσθηση του μεγάλου έργου που επιτέλεσε ο Ιερομάρτης, Εθνομάρτυς και Ισαπόστολος για τον Ελληνισμό, αυτή η μέρα του μαρτυρίου του θα είχε οριστεί ως η εθνική μας εορτή, ώστε οι νεώτερες γενιές να στρέφουν τη διάνοια και την καρδιά τους, σε εκείνον που έσωσε το Γένος μας.

 

Όταν ο Ρωμιός γνωρίσει τον Άγιο Κοσμά το πνεύμα του διεγείρεται, η διάνοια του φωτίζεται και η καρδιά του ραγίζει συθέμελα για την αγάπη αυτού του Αγίου Ανδρός που ο Θεός μας χάρισε για Πατέρα.

 

Ο Φιλοθεΐτης Σταυραετός της Πίστεως μας στις έσχατες μέρες μας, από το Άγιο όρος ανοίγει τα φτερά του και έρχεται και πάλι να συναντήσει τα παιδιά του. Ας καθαρίσουμε την καρδιά μας για να μπορέσουμε να τον αφουγκραστούμε να ζητάει την μισθαποδοσία του.

 

«Τώρα καὶ ἐγὼ ἐδῶ ὅπου ἦλθα καὶ κοπιάζω εἶνε καλὸν νὰ μὴν δώσητε ὀλίγην παρηγορίαν, πληρωμήν; Καὶ τι πληρωμὴν θέλω ἐγώ; Χρήματα; Καὶ τι νὰ τὰ κάμω; Ἐγὼ μὲ τὴν χάριν τοῦ Θεοῦ μήτε σακκούλα ἔχω, μήτε σπίτι, μήτε ἄλλο ῥάσο, καὶ τὸ σκαμνὶ ὅπου ἔχω ἰδικόν σας εἶνε, τὸ ὁποῖον εἰκονίζει τὸν τάφον μου. Ἐτοῦτος ὁ τάφος ἔχει τὴν ἐξουσίαν νὰ διδάξῃ βασιλεῖς, πατριάρχας, ἀρχιερεῖς, ἱερεῖς, ἄνδρας καὶ γυναῖκας, νέους καὶ γέροντας καὶ ὅλον τὸν κόσμον. Ἀνίσως καὶ ἐπερπατοῦσα διὰ ἄσπρα, θὰ ἤμουν τρελλὸς καὶ ἀνόητος. Ἀμὴ τι εἶνε ἡ πληρωμή μου; Νὰ καθήσετε ἀπὸ πέντε-δέκα νὰ συνομιλῆτε αὐτὰ τὰ θεῖα νοήματα, νὰ τὰ βάλετε μέσα εἰς τὴν καρδίαν σας, διὰ νὰ προξενήσουν τὴν αἰώνιον ζωήν… Τώρα ἀνίσως καὶ τὰ κάμνετε καὶ τὰ βάλλετε εἰς τὸν νοῦν σας, δὲν μὲ φαίνεται καὶ ἐμὲ τίποτε ὁ κόπος. Εἰ δὲ καὶ δὲν τὰ κάμνετε, φεύγω λυπημένος μὲ τὰ δάκρυα στὰ μάτια.»

 

Αξίωσε μας Άγιε Κοσμά, να μην σε λυπήσουμε. Φώτισε τη διάνοιά μας, να γνωρίσουμε τους μεγάλους άθλους σου, να εγκολπωθούμε τους θείους λόγους σου, να γίνουμε αντάξια παιδιά του Πατέρα μας και να ευφραινόμαστε ψάλλοντας:

 

«Ορθοδόξων τον στύλον Κοσμά τιμήσωμεν,

θαυματουργός ανεδείχθη και πυρπολών τους πιστούς,

εκ δουλείας του εχθρού Ελλάδα έσωσεν,

Πάτερ ένδοξε, Χριστόν τον Θεόν ικέτευε,

δωρήσασθε ημίν το μέγα έλεος».

ΠΕΡΙ ΕΚΚΛΗΣΙΑΣΤΙΚΗΣ ΠΑΡΑΔΟΣΕΩΣ

ΚΥΡΙΑΚΗ ΙΒ΄ΜΑΤΘΑΙΟΥ [:Α΄Κορ. 15,1-11]
 

Απομαγνητοφωνημένη ομιλία μακαριστού γέροντος Αθανασίου Μυτιληναίου με θέμα:

«ΠΕΡΙ ΕΚΚΛΗΣΙΑΣΤΙΚΗΣ ΠΑΡΑΔΟΣΕΩΣ»

 

[εκφωνήθηκε στην Ιερά Μονή Κομνηνείου Λαρίσης στις 17-8-1980]

[Β33]

Εάν έπρεπε, αγαπητοί μου, να ερωτήσουμε τι είναι το Ευαγγέλιον, θα μπορούσαμε με συντομία να απαντήσουμε: «Η παράδοσις της αληθείας». Αλλά τι είναι αλήθεια; Η αλήθεια είναι ο Χριστός και ο λόγος Του. Όχι ο λόγος Του, αλλά και ο λόγος Του. Διότι ο ίδιος είπε: «Ἐγώ εἰμί ἡ ἀλήθεια». Συνεπώς η αλήθεια είναι τα λόγια Του. Αλλά η πηγή των λόγων Του είναι ο Ίδιος. Συνεπώς η πηγή της αληθείας είναι το πρόσωπό Του.

Επανερχόμενοι λοιπόν εις την ερώτηση, εάν θα πρέπει να ρωτήσουμε τι είναι Ευαγγέλιον, θα απαντούσαμε: «Η Αλήθεια, η Παράδοσις της αληθείας». Δηλαδή ο Χριστός και ο λόγος Του. Αλλ’ όμως πολλές φορές, αγαπητοί μου, ξεχνάμε αυτήν την Παράδοσιν της αληθείας, που είναι το Ευαγγέλιον. Ο Απόστολος Παύλος θα βρεθεί σε μία πολύ δύσκολη θέση, δυσάρεστη, όταν θα γράψει την πρώτη προς Κορινθίους επιστολή του εις την εκκλησία της Κορίνθου και θα τους πει: «Γνωρίζω δὲ ὑμῖν, ἀδελφοί, τὸ εὐαγγέλιον ὃ εὐηγγελισάμην ὑμῖν, ὃ καὶ παρελάβετε, ἐν ᾧ καὶ ἑστήκατε, δι᾿ οὗ καὶ σῴζεσθε, τίνι λόγῳ εὐηγγελισάμην ὑμῖν εἰ κατέχετε, ἐκτὸς εἰ μὴ εἰκῆ ἐπιστεύσατε. Παρέδωκα γὰρ ὑμῖν ἐν πρώτοις ὃ καὶ παρέλαβον, ὅτι Χριστὸς ἀπέθανεν ὑπὲρ τῶν ἁμαρτιῶν ἡμῶν κατὰ τὰς γραφάς, καὶ ὅτι ἐτάφη, καὶ ὅτι ἐγήγερται τῇ τρίτῃ ἡμέρᾳ κατὰ τὰς γραφάς» κ.λπ. Δηλαδή μερικοί Κορίνθιοι αμφισβητούσαν την ανάστασιν των νεκρών.

Και φυσικά, όπως λέγει ευστοχότατα κάποιος Πατήρ ότι «εάν αμφισβητείς την ανάστασιν των νεκρών, τότε μην μιλάς πια για το Ευαγγέλιο, δεν έχεις τίποτα». Και συνεπώς ο Απόστολος Παύλος βλέποντας πόσο ακριβώς μεγάλο είναι το θέμα αυτό, αφιερώνει ένα ολόκληρο και μακρότατο κεφάλαιον υπέρ της αναστάσεως των νεκρών, αφού βεβαίως η κατοχύρωσις θα γίνει επάνω στην Ανάσταση του Χριστού. Και θα τους πει: «Γνωρίζω δέ ὑμῖν ἀδελφοί», δηλαδή το «γνωρίζω» εδώ έχει την έννοια «Σας υπενθυμίζω. Γιατί το ξέρετε. Αλλά, το ξεχάσατε;». Δεν τους θίγει. Να τους πει: «Το αμφισβητήσατε; Σας υπενθυμίζω, λοιπόν, αδελφοί, το Ευαγγέλιον. Εκείνο που εγώ ευαγγελίστηκα σε σας. Εκείνο το οποίον εσείς παραλάβατε και επάνω στο οποίο σεις σταθήκατε, δια του οποίου Ευαγγελίου σεις σώζεσθε, εἰ κατέχετε, εάν βεβαίως το κρατάτε».

Εδώ βλέπομε, σ’ αυτήν την έκφρασή του, αγαπητοί μου, όλη εκείνη την διαδικασία της παραδόσεως της αληθείας. Γιατί είναι μεγάλο θέμα η παράδοσις της αληθείας. Είναι αυτό που πήρα εγώ, να το δώσω στον άλλον. Αλλά αυτό που θα δώσω στον άλλον, πώς θα το δώσω; Και αυτός που θα το πάρει από μένα και θα το δώσει στην επόμενη γενεά, πώς θα το δώσει; Θα το δώσει ακέραιο, σωστό, όπως ακριβώς βγήκε από την πηγήν; Ή θα είναι διαφορετικό; Έτσι προκύπτει, αγαπητοί μου, ένα πρόβλημα. Φυσικά αυτό που λέγει εδώ ο Απόστολος ότι «εγώ σας έδωκα το Ευαγγέλιον -εὐηγγελισάμην ὑμῖν τό Εὐαγγέλιον- το οποίον εσείς πήρατε και επάνω στο οποίο σταθήκατε», θέμα δεν ετίθετο τόσο τότε εις τον Απόστολον και την γενεά στην οποία υπάρχει, διότι είναι ο ίδιος εκείνος ο οποίος πήρε απευθείας από την πηγήν τον λόγο του Θεού, όπως και οι άγιοι Απόστολοι. Μάλιστα θα πει λίγο πιο κάτω, που ακούσαμε την αποστολικήν περικοπήν, ότι «εἴτε ἐγώ εἴτε ἐκεῖνοι, οὕτῳ κηρύσσομεν καί οὕτως ἐπιστεύσατε». «Έτσι κηρύσσομε και έτσι πιστεύετε. Αλλά το θέμα είναι ότι εκείνο που εγώ σας έδωκα, εσείς πώς το παραλάβατε; Και ακόμη, όταν εσείς θα το δώσετε λίγο πιο κάτω, οι άλλοι οι επιγενέστεροι, πώς θα το παραλάβουν;».

Όταν λέμε, αγαπητοί μου, «Παράδοση», τι ακριβώς εννοούμε; Είναι ό,τι λέγει η λέξις σε μία πρώτη διάσταση. Δηλαδή αυτό το οποίο παίρνω και δίδω. «Ὃ παρέλαβον -λέγει ο Απόστολος- ὃ καί παρέδωκα ὑμῖν». Τι; Ότι ο Χριστός απέθανε και την τρίτη ημέρα ανέστη. Αυτό πήρα, αυτό σας έδωκα. Αυτό βασικά είναι Παράδοσις. Αλλά το θέμα είναι όταν γραφτεί αυτή η Παράδοσις, κι αυτή η Παράδοσις εγράφη, είναι το Ευαγγέλιον - φερ’ ειπείν, αυτά που γράφει στους Κορινθίους ο Απόστολος Παύλος, αυτά αγαπητοί είναι κατατεθειμένα, έγιναν βιβλίο. Έτσι λοιπόν τίθεται το ερώτημα: Οι επόμενες γενεές, όταν θα διαβάσουν αυτό, πώς θα το καταλάβουν; Δηλαδή πώς θα το ερμηνεύσουν το Ευαγγέλιο; Διότι αν δεν υπήρχε πρόβλημα ερμηνείας, τότε δεν υπήρχε θέμα παραδόσεως. Εάν υπήρχε ένας τρόπος που όλες οι γενεές να καταλαβαίνουν το Ευαγγέλιο σωστά, όπως ακριβώς παρεδόθη από τον Κύριον στους μαθητάς Του, επαναλαμβάνω, δεν θα υπήρχε ανάγκη παραδόσεως.

Η Παράδοσις λοιπόν δεν είναι τίποτε άλλο παρά το φρόνημα της Εκκλησίας, πώς ακριβώς βλέπει τις Γραφές. Πώς η Εκκλησία, πάντοτε η Εκκλησία, από την εποχή των Αποστόλων, από την Αποστολικήν Εκκλησίαν μέχρι σήμερα, πώς η Εκκλησία βλέπει τις Γραφές και τι φρονεί γι’ αυτές. Δηλαδή, πώς ερμηνεύει τις γραφές. Και έτσι το κλειδί της ερμηνείας βρίσκεται μέσα εις αυτό το φρόνημα της Εκκλησίας, δηλαδή μέσα εις αυτήν την Παράδοση της Εκκλησίας. Είναι γνωστό ότι είναι θεμελιωδέστατο αυτό, από τα πιο θεμελιώδη. Γιατί αν αυτό δεν το κρατώ στα χέρια μου, τότε πώς θα καταλάβω την Γραφή; Και μην νομίσετε ότι αυτό είναι μια κουβέντα με την οποία μπορούμε τώρα να απασχολούμεθα και ανήκει σε κάποιους άλλους κύκλους θεωρητικούς. Όχι, δεν είναι καθόλου έτσι τα πράγματα. Το πείραμα έγινε. Έγινε στους Προτεστάντες. Επήραν την Γραφή και άρχισαν να την μελετούν. Και επειδή ήθελαν να αντιδράσουν εις την ρωμαϊκήν Εκκλησίαν, την Δυτικήν, την Εκκλησίαν της Ρώμης, γι΄αυτό τον λόγο άρχισαν να λέγουν ότι… «Μελετάτε την Γραφήν κι όπως την καταλαβαίνετε». Κι έτσι ο κάθε ένας μελετητής έγινε μία αυθεντία ερμηνείας. Το αποτέλεσμα; Επειδή δεν δέχτηκαν την Παράδοσιν, το φρόνημα της Εκκλησίας, πώς ερμηνεύει η Εκκλησία, το αποτέλεσμα είναι να διασπαστούν σε χίλια κομμάτια. Και η πίστις να διασπαστεί και να εισαχθούν πλήθος αναρίθμητο αιρέσεων. Επόμενο ήταν. Διότι όταν ο καθένας ερμηνεύει όπως θέλει, δεν θα εισαχθούν αιρέσεις;

Κατηγορούν την Εκκλησία μας ότι κρατούμε την Παράδοση. Προσέξτε. Όχι τας Παραδόσεις· την Παράδοσιν. Προσέξτε. Όχι τας Παραδόσεις· την Παράδοσιν(Το Π με κεφαλαίο και ενάρθρως). Την Παράδοσιν. Όχι «Παράδοσιν», την Παράδοσιν. Συγκεκριμένο στοιχείο. Την Παράδοσιν. Μας κατηγορούν. Ή ακόμη αν θέλετε και η εποχή μας είναι τέτοια, που εμείς οι ίδιοι οι Ορθόδοξοι Χριστιανοί να στεκόμεθα εναντίον της Παραδόσεως και να λέμε: «Και πού τα βρήκες αυτά; Και τι είναι αυτά;». Και πολλοί που θα’ θελαν ίσως να ζήσουν μία πνευματική ζωή, έξω όμως από την Εκκλησία, έξω από την Παράδοση της Εκκλησίας, όπως πολλές φορές έχομε λογίους ανθρώπους, που παίρνουν την Γραφή την μελετούν, την θαυμάζουν αλλά την καταλαβαίνουν όπως θέλουν αυτοί. Τότε αυτό δεν έχει καμία αξία. Γιατί απλούστατα η Γραφή κατανοείται μόνο μέσα εις την Εκκλησίαν. Μόνον. Δεν μπορώ ποτέ να βρω τον Χριστό, εάν δεν μελετήσω την Γραφή μες την Εκκλησία· που θα πει μέσα στο φρόνημα, με το φρόνημα της Εκκλησίας. Αυτή όμως η Παράδοσις είναι μέσα εις αυτήν την ουσίαν του Χριστιανισμού.

Θα μπορούσαμε να απαντήσομε λοιπόν το εξής: Όταν ο Χριστός παρέδωκε στους Αποστόλους την αλήθειαν, τι είπε; Είπε το εξής: «Εγώ δεν ελάλησα τίποτε απ’ ό,τι ήκουσα από τον Πατέρα. Τίποτα δεν ελάλησα παραπάνω ή παρακάτω απ’ ό,τι ήκουσα από τον Πατέρα. Κι εκείνο που ήκουσα από τον Πατέρα, τούτο λαλώ». Αλλά αυτό που ο Χριστός λαλεί επιβεβαιούται από το Πνεύμα το Άγιον την ημέρα της Πεντηκοστής. Συνεπώς παρατηρούμε ότι μέσα εις τα πρόσωπα της Αγίας Τριάδος να υπάρχει μία ιδιότυπος παράδοσις. Λέγω «ιδιότυπος» διότι ο Θεός είναι εις. Η ουσία του Θεού είναι μία. Παρά ταύτα, επειδή «ο Χριστιανισμός είναι μίμησις της Αγίας Τριάδος», όπως λέγει ο άγιος Γρηγόριος ο Θεολόγος, γι΄αυτό και εις το σημείο αυτό η Εκκλησία μιμείται την Αγία Τριάδα. Σε τι; Στην Παράδοση. Αφού ο Υιός τίποτα δεν λέγει απ’ ό,τι δεν ήκουσε από τον Πατέρα και το Πνεύμα το Άγιον επιβεβαιοί παν ό,τι ο Υιός είπε την ημέρα της Πεντηκοστής, διότι τότε κατενοήθη, αλλά και το σπουδαίον είναι ότι δεν θα ήρχετο ποτέ η Πεντηκοστή εάν ο άνθρωπος Ιησούς, όπως τον έβλεπαν οι άνθρωποι, δεν ήτο αληθής. Συνεπώς το Πνεύμα το Άγιον απέδειξε την ημέρα της Πεντηκοστής ότι ο Ιησούς είναι αληθής, συνεπώς είναι Θεάνθρωπος. Ώστε αυτή η Παράδοσις μέσα στη ζωή της Αγίας Τριάδος, που δείχνει μια πειθαρχία, η οποία μας καταπλήσσει, γίνεται μοντέλο, γίνεται πρότυπον για μας μες την Εκκλησία.

Έτσι τώρα πηγή είναι ο Ιησούς Χριστός. Διδάσκει. Οι μαθηταί ακούν. Κατόπιν εκείνοι παίρνουν την εντολή ότι «Πορευθέντες εἰς πάντα τά ἔθνη, διδάσκοντες αὐτούς τηρεῖν πάντα ὅσα ἐνετειλάμην ὑμῖν». «Αφού τους διδάξετε να τηρούν όσα εγώ σας παρήγγειλα». Προσέξτε: Πάντα. Ούτε παραπάνω ούτε παρακάτω. Και η αξία, αγαπητοί μου, του Αποστόλου είναι η πιστότητα. Ο Απόστολος δεν πρωτοτυπεί. Η αξία του δεν είναι στην πρωτοτυπίαν. Η αξία του είναι εις την πιστότητα. Εάν παρέδωκε επακριβώς εκείνο το οποίον έχει πάρει.

Και κατόπιν, η Παράδοση αυτή περνάει στους αγίους της Εκκλησίας μας, στους Πατέρες. Και συνεπώς η Αποστολική Παράδοσις γίνεται Πατερική Παράδοσις. Και είναι το φρόνημα της Εκκλησίας. Είναι το κλειδί της ερμηνείας της Αγίας Γραφής. Λέγει ο Ευαγγελιστής Ιωάννης χαρακτηριστικότατα εις την Α΄ του επιστολή. Δια πολλών, εγώ σας λέω μόνον τρεις λέξεις. Το λέγει κατ’ επανάληψιν συνωνύμους λέξεις: «Ὃ ἑωράκαμεν, ὃ ἀκηκόαμεν ἀπαγγέλλομεν ὑμῖν». «Εκείνο που είδαμε και εκείνο που ακούσαμε, αυτό σας λέμε. Τίποτα παραπάνω από εκείνο που είδαμε και ακούσαμε και τα χέρια μας», λέγει παρακάτω, «εψηλάφησαν περί του λόγου της ζωής. Και σας τα λέμε όχι για να κάνομε τον έξυπνο, αλλά για να έχετε κι εσείς την ζωή, όπως την έχομε και εμείς». Είναι καταπληκτικό, αγαπητοί μου. Αυτή ακριβώς η πιστότης. Θα μας πει δε αργότερα ο Μέγας Αθανάσιος το εξής θαυμάσιον: «Εἴδομεν καί αὐτήν τήν ἐξ ἀρχῆς Παράδοσιν καί διδασκαλίαν καί πίστιν τῆς Καθολικῆς Ἐκκλησίας, ἥν (:την οποίαν) ὁ μέν Κύριος ἔδωκεν, οἱ δέ Ἀπόστολοι ἐκήρυξαν καί οἱ Πατέρες ἐφύλαξαν». «Καί οἱ Πατέρες ἐφύλαξαν». Συνεπώς το ταμείον της αληθείας είναι σ’ αυτό που εφύλαξαν οι Πατέρες, που επήραν από κείνο που εδίδαξαν οι Απόστολοι, οι οποίοι ήκουσαν από το στόμα του Χριστού. «Ἐν ταύτῃ γάρ τῇ παραδόσει ἡ Ἐκκλησία τεθεμελίωται». «Εδώ είναι», λέγει, «θεμελιωμένη, έχει θεμελιωθεί η Εκκλησία. Επάνω εις αυτήν την Παράδοσιν».

Έτσι, αγαπητοί, βλέπομε ότι δεν μπορούμε να λέμε ότι θα παίρνομε την Γραφή να την διαβάζομε, για να παίρνομε συνθήματα ζωής και να την εξηγούμε όπως εμείς την θέλομε και μας συμφέρει. Ή ακόμη να βλέπομε κάποια που να νομίζομε ότι μας αρέσουν και κάποια άλλα να τα βάζομε στην άκρη. Η Γραφή ολόκληρη είναι η αλήθεια.

Θα ΄θελα όμως ακόμη να σας τονίσω και κάτι άλλο. Πολλές φορές, όταν μελετούμε την Γραφή, νομίζομε ότι είναι ένα γράμμα η Γραφή. Όπως ακριβώς θα ήταν ένας που μας στέλνει ένα γράμμα, μια επιστολή, και ξεχνάμε για μια στιγμή τον αποστολέα και μένομε μόνο στο γράμμα. Έτσι θέλομε πολλές φορές να μείνομε σε ένα ρητό, το οποίο θα θέλαμε να το εφαρμόσομε. Σωστό. Δεν αντιλέγει κανείς. Ξεχνάμε όμως κάτι που είναι πολύ ουσιώδες. Ότι δεν είναι αρκετό να πεις «Θα βάλω μπροστά να εφαρμόσω το Ευαγγέλιον, με άσκηση φυσικά». Δεν πρέπει να ξεχνώ ότι πίσω από εκείνο που διαβάζω, πίσω από εκείνο το οποίον με πάσαν προσπάθειαν προσπαθώ να το οικειωθώ, είναι ένα πρόσωπο. Δεν είναι ένας λόγος. Είναι ένα πρόσωπο. Και το πρόσωπο αυτό είναι ο Ιησούς Χριστός. Γι΄αυτό η Παράδοσις δεν είναι ένα γράμμα. Είναι μία ζωντανή πραγματικότης. Και η τελειοτάτη έκφρασις αυτής της Παραδόσεως, όχι σαν γράμμα, αλλά σαν ζωή, είναι η Θεία Λειτουργία. Την νύχτα που παρεδίδετο ο Υιός Σου, ω Πάτερ, πήρε στα χέρια Του το ψωμί και το κρασί και είπε: «Αυτό είναι το Σώμα μου και αυτό είναι το Αίμα μου· γιατί είμαι Εγώ σ’ αυτό που τώρα Εγώ σας παραδίδω». Και η Εκκλησία εκράτησε την υψίστην Παράδοσιν, την Θεία Λειτουργία. Τον ανεκτίμητον αυτόν θησαυρόν. Και δεν έχομε πια μια παράδοση γράμματος, αλλά μια Παράδοση προσώπου. Αυτόν τον Ίδιον τον Χριστό· ο Οποίος είναι… το Σώμα Του, η Εκκλησία. Έτσι, ο Χριστός και η Εκκλησία είναι Ένα. Ό,τι η κεφαλή με το σώμα. «Και το σώμα του Χριστού», λέει ο Απόστολος Παύλος, «είναι η Εκκλησία». Όταν κοινωνούμε σωστά, όπως πρέπει, το σώμα και το αίμα του Χριστού, κρατάμε την Παράδοση, την ζώσα Παράδοση. Γι’ αυτόν τον λόγο λέγει ο Απόστολος Παύλος ότι θα τελείται το μυστήριον αυτό ἄχρις οὗ ἄν ἔλθῃ, έως ότου έλθει ο Χριστός. Δεν έχει σημασία, αγαπητοί μου, αν λίγοι άνθρωποι τηρούν αυτό. Έστω κι αν αποτελεστεί ένα λείμμα. Πάντα δε, θα είναι η Ορθοδοξία.

Μην το ταυτίζομε, θέλω να ξυπνήσομε λίγο, να ξυπνήσομε. Μην το ταυτίζομε, «ΕΛΛΑΣ ΚΑΙ ΟΡΘΟΔΟΞΙΑ». Κάποτε θα δραπετεύσει η Ορθοδοξία από την Ελλάδα. Θα δραπετεύσει. Δεν ξέρω πού θα πάει. Στην Κίνα θα πάει; Στην Ουγκάντα θα πάει; Στον Βόρειο Πόλο θα πάει; Δεν ξέρω. Στους Εσκιμώους; Δεν ξέρω. Ένα μόνο. Η Ορθοδοξία θα μείνει ἄχρις οὗ ἄν ἔλθῃ ο Χριστός. Μας το είπε ο Απόστολος Παύλος. Βεβαίως, εάν δεν μείνει η Ορθοδοξία στην Ελλάδα, εδώ που κηρύχτηκε κι από δω που ξεκίνησαν οι ιεραπόστολοι, πραγματικά θα ήταν κάτι πολύ λυπηρό για μας. Πάρα πολύ λυπηρό για μας. Αλλά, όπως πηγαίνομε και όπως σκεφτόμαστε και όπως κινούμεθα εμείς οι Ορθόδοξοι Χριστιανοί, φοβάμαι ότι γρήγορα θα χάσομε αυτήν μας την μεγάλη δόξα και τιμή. Όπως την έχασαν και οι Εβραίοι· την τιμή να γνωρίσουν τον Χριστό. Μην νομίζετε, ο Θεός δεν μεροληπτεί. Ο Θεός δεν περιορίζεται από συναισθηματισμούς. Όχι. «Τήρησες; Θα σε ανεβάσω και θα σε δοξάσω. Δεν ετήρησες; Θα σε απορρίψω»... Δεν εδίστασε, λέει ο Απόστολος Παύλος στην προς Ρωμαίους επιστολή του, «να απορρίψει τον Ισραήλ. Εσύ ποιος είσαι; Εσύ είσαι αγριέλαιος. Θα σε απορρίψει. Εάν λέει την φύσει καλλιέλαιον απέρριψε, εσύ που είσαι αγριέλαιος και σε εκέντρισε δηλαδή σε μπόλιασε, πολύ παραπάνω θα σε απορρίψει».

Γι’ αυτόν τον λόγο αν αγαπάμε και την πατρίδα μας, την Ελλάδα, ας προσέξομε. Η Ελλάς υπάρχει γιατί υπάρχει Ορθοδοξία. Ή καλύτερα, η δόξα της Ελλάδος είναι η Ορθοδοξία. Και η Ορθοδοξία είναι η Παράδοση της Εκκλησίας, είναι η Παράδοση των Αποστόλων, είναι η Παράδοση των Πατέρων. Και εμείς είμεθα η ζώσα παρακαταθήκη. Αλλά ακόμη κάτι να μην ξεχνάμε. Οι Πατέρες, όπως και ο Πλάτων και ο Αριστοτέλης και ο Θαλής ο Μιλήσιος και ο Σωκράτης και ει τις έτερος σοφός και σπουδαίος, όπως και οι μεγάλοι καλλιτέχνες, δεν ανήκουν στην Ελλάδα αλλά σε όλον τον κόσμο. Είναι κληρονομιά όλου του κόσμου. Βεβαίως οι Πατέρες είναι Έλληνες, αλλά δεν ανήκουν παρά σε ολόκληρο τον κόσμο. Μην, λοιπόν, εμείς καυχόμαστε και λέμε ότι οι Πατέρες ήσαν Έλληνες. Είδατε τι σας διάβασα; Την γνώμη του Μεγάλου Αθανασίου. Και όμως οι Πατέρες θα πουν: «Ανήκομε σ’ όλο τον κόσμο. Όπου υπάρχει Ορθοδοξία. Και σας σάς αγνοούμε». Μη μείνομε, δηλαδή, μόνο με το όνομα. Με ψιλό όνομα ότι οι Πατέρες είναι Έλληνες. Αλλά να κρατήσομε την πίστιν μας. Λέγει ο Απόστολος Παύλος: «Κρατάτε τάς παραδόσεις». «Να κρατάτε τις παραδόσεις που εγώ σας παρέδωσα». Θα πει να κρατούμε ,να φυλάττουμε. Και τι λέγει ο Κύριος στην Αποκάλυψη σε μια Του επιστολή σε μία Του Εκκλησία. «Κράτει ὃ ἔχεις ἕως οὗ ἄν ἔλθω». «Κράτησε αυτό που έχεις, έως ότου έλθω». Και θέλετε; Αυτή η Εκκλησία της Μικράς Ασίας… -αν και οι επτά Εκκλησίες της Μικράς Ασίας είναι τύπος της Μίας, Αγίας, Καθολικής και Αποστολικής Εκκλησίας με επτά πτυχές, με επτά πλευρές, μία η Εκκλησία. Αυτές οι τοπικές Εκκλησίες αποτελούν τύπον. Αυτή η Εκκλησία που πήρε την εντολή να κρατήσει εκείνο που έχει έως ότου έλθει ο Χριστός, δεν το κράτησε. Η λυχνία της έσβησε. Οριστικά το 1922. Έσβησε. Πάει. Βλέπετε δεν εκράτησε την λυχνίαν έως ότου έλθει ο Χριστός. Τι δυστύχημα… Λοιπόν η φωνή του Χριστού μάς ειδοποιεί: «Κράτει ὃ ἔχεις ἕως οὗ ἄν ἔλθω».

ΠΡΟΣ ΔΟΞΑΝ ΤΟΥ ΑΓΙΟΥ ΤΡΙΑΔΙΚΟΥ ΘΕΟΥ 

και με απροσμέτρητη ευγνωμοσύνη στον πνευματικό μας καθοδηγητή μακαριστό γέροντα Αθανάσιο Μυτιληναίο,

ψηφιοποίηση της απομαγνητοφωνημένης ομιλίας και επιμέλεια:

Ελένη Λιναρδάκη, φιλόλογος

 

ΠΗΓΕΣ:

Απομαγνητοφώνηση ομιλίας δια χειρός του αξιοτίμου κ. Αθανασίου Κ.

http://www.arnion.gr/mp3/omilies/p_athanasios/omiliai_kyriakvn/omiliai_kyriakvn_069.mp3