23 Αυγούστου 2018

Μακεδονική φάλαγγα… Το απόλυτο “μυστικό” όπλο των αρχαίων Ελλήνων

Η Μακεδονική Φάλαγγα, είχε, ως σχηματισμός, καταλυτική επίδραση στην παγκόσμια στρατιωτική ιστορία, επηρεάζοντας την σκέψη μεγάλων στρατηγών μέχρι και τον 18ο αιώνα. Αν και συχνά ακούγεται πως η φάλαγγα ήταν ένας άκαμπτος, μονολιθικός σχηματισμός αυτό δεν ισχύει, τουλάχιστον στην εποχή του Αλεξάνδρου και των άμεσων διαδόχων του.

Η βασική υπομονάδα της φάλαγγας ήταν ο στοίχος, ο οποίος είχε δύναμη 16 ανδρών και ονομαζόταν λόχος. Επικεφαλής κάθε στοίχου ήταν ο λοχαγός και τάσσονταν πρώτος. Ο τελευταίος άνδρας ονομαζόταν ουραγός και ήταν αντίστοιχος του σημερινού δεκανέα. Δύο στοίχοι – 32 άνδρες – συγκροτούσαν μια διλοχία και τέσσερις λόχοι μια τετραρχία – 64 άνδρες.

Τέσσερις τετραρχίες συγκροτούσαν ένα σύνταγμα 256 ανδρών. Αυτή ήταν και η κατώτερη τακτική μονάδα της φάλαγγας. Δύο συντάγματα συγκροτούσαν μια Πεντακοσιαρχία, δύο Πεντακοσιαρχίες μια Χιλιαρχία και τρεις Πεντακοσιαρχίες μια Τάξη (ταξιαρχία). Αργότερα, στους χρόνους των Επιγόνων, η Τάξη αποτελείτο από δύο χιλιαρχίες. Δύο χιλιαρχίες συγκροτούσαν μια Μεραρχία. Δύο μεραρχίες συγκροτούσαν μια Φαλαγγαρχία και δύο Φαλαγγαρχίες ένα Κέρας.

Τα συντάγματα της φάλαγγας τάσσονταν σε σχηματισμό με μέτωπο 16 και βάθος 16 ανδρών (16 χ 16 = 256). Ανάλογα με την τακτική κατάσταση μπορούσαν να αραιώσουν ή να πυκνώσουν τον σχηματισμό τους. Στη μάχη της Ισσού η φάλαγγα πολέμησε ταγμένη σε βάθος μόνο 8 ζυγών (ανδρών), αντί των συνηθισμένων 16. Στη μάχη της Μαγνησίας, κατά των Ρωμαίων, το 190 π.Χ. η σελευκιδική φάλαγγα τάχθηκε σε βάθος 32 ανδρών.

Ο συνήθης πάντως σχηματισμός ήταν με μέτωπο 16 και βάθος ανδρών. Τα συντάγματα μιας τάξης δεν τάσσονταν όλα μαζί, παράλληλα, χωρίς κενά μεταξύ τους. Συνήθως αφήνονταν ένα μικρό κενό, στη φάση της προσπέλασης, μέσω των οποίων μπορούσαν να περάσουν μπροστά από τη φάλαγγα ελαφρά οπλισμένοι ψιλοί (τοξότες, σφενδονήτες, ακοντιστές), οι οποίοι καταπονούσαν τον αντίπαλο με βλήματα. Λίγο πριν την κρούση των βαρέων στρατευμάτων, οι ψιλοί, περνώντας μέσα από τα κενά, συγκεντρώνονταν πίσω από τη φάλαγγα.

Στη φάση της προσπέλασης η φάλαγγα βάδισε σε «ανοικτό» σχηματισμό, με τους άνδρες να απέχουν περί το 1μ. ο ένας από τον άλλο. Ωστόσο καθώς πλησίαζε στον αντίπαλο και άρχιζε να δέχεται τα εχθρικά βλήματα, η φάλαγγα «συνασπιζόταν», με τους άνδρες να καταλαμβάνουν, έκαστος μέτωπο, περί τα 60εκ., όσο δηλαδή ήταν η διάμετρος της ασπίδας του. Με τον τρόπο αυτό κάθε σύνταγμα της φάλαγγας παρουσίαζε μέτωπο μικρότερο των 10μ.

Εδώ ήταν όμως και το μυστικό της επιτυχίας, καθώς επί μετώπου 10μ. η μακεδονική φάλαγγα έριχνε στην μάχη 256 άνδρες, με τους πρώτους 76 να πολεμούν άμεσα και τους υπόλοιπους να προσθέτουν βάθος στον σχηματισμό και να αναπληρώνουν άμεσα τις τυχόν απώλειες. Κανένας άλλος σχηματισμός δεν επέτρεπε την συγκέντρωση τόσο μεγάλου όγκου ανδρών σε τόσο περιορισμένο χώρο. Οι Πέρσες, λόγω οπλισμού και τακτικών, επί μετώπου 10 μ. δεν μπορούσαν να συγκεντρώσουν περισσότερους από 30 άνδρες. 

Άρα η φάλαγγα απολάμβανε τοπικής αριθμητικής – περάν της ποιοτικής – υπεροχής σε χώρο και τόπο. Ακόμα και οι νότιοι Έλληνες οπλίτες, λόγω της αργολικής τους ασπίδας, διαμέτρου 90εκ. δεν μπορούσαν να επιτύχουν τέτοια συγκέντρωση. Εξάλλου λόγω του μήκους του δόρατος, μόνο οι δύο πρώτοι ζυγοί οπλιτών μπορούσαν να πολεμήσουν εναντίον κάθε αντιπάλου.

πηγή



Share

Δεν υπάρχουν σχόλια:

Λίγες οδηγίες πριν επισκεφθείτε το ιστολόγιό μας (Για νέους επισκέπτες)

1. Στην στήλη αριστερά βλέπετε τις αναρτήσεις του ιστολογίου μας τις οποίες μπορείτε ελεύθερα να σχολιάσετε επωνύμως, ανωνύμως ή με ψευδώνυμο, πατώντας απλά την λέξη κάτω από την ανάρτηση που γραφει "σχόλια" ή "δημοσίευση σχολίου" (σας προτείνω να διαβάσετε με προσοχή τις οδηγίες που θα βρείτε πάνω από την φόρμα που θα ανοίξει ώστε να γραψετε το σχόλιό σας). Επίσης μπορείτε να στείλετε σε φίλους σας την συγκεκριμένη ανάρτηση που θέλετε απλά πατώντας τον φάκελλο που βλέπετε στο κάτω μέρος της ανάρτησης. Θα ανοίξει μια φόρμα στην οποία μπορείτε να γράψετε το email του φίλου σας, ενώ αν έχετε προφίλ στο Facebook ή στο Twitter μπορείτε με τα εικονίδια που θα βρείτε στο τέλος της ανάρτησης να την μοιραστείτε με τους φίλους σας.

2. Στην δεξιά στήλη του ιστολογίου μας μπορείτε να βρείτε το πλαίσιο στο οποίο βάζοντας το email σας και πατώντας την λέξη Submit θα ενημερώνεστε αυτόματα για τις τελευταίες αναρτήσεις του ιστολογίου μας.

3. Αν έχετε λογαριασμό στο Twitter σας δινεται η δυνατότητα να μας κάνετε follow και να παρακολουθείτε το ιστολόγιό μας από εκεί. Θα βρείτε το σχετικό εικονίδιο του Twitter κάτω από τα πλαίσια του Google Friend Connect, στην δεξιά στήλη του ιστολογίου μας.

4. Μπορείτε να ενημερωθείτε από την δεξιά στήλη του ιστολογίου μας με τα διάφορα gadgets για τον καιρό, να δείτε ανακοινώσεις, στατιστικά, ειδήσεις και λόγια ή κείμενα που δείχνουν τις αρχές και τα πιστεύω του ιστολογίου μας. Επίσης μπορείτε να κάνετε αναζήτηση βάζοντας μια λέξη στο πλαίσιο της Αναζήτησης (κάτω από τους αναγνώστες μας). Πατώντας την λέξη Αναζήτηση θα εμφανιστούν σχετικές αναρτήσεις μας πάνω από τον χώρο των αναρτήσεων. Παράλληλα μπορείτε να δείτε τις αναρτήσεις του τρέχοντος μήνα αλλά και να επιλέξετε κάποια συγκεκριμένη κατηγορία αναρτήσεων από την σχετική στήλη δεξιά.

5. Μπορείτε ακόμα να αφήσετε το μήνυμά σας στο μικρό τσατάκι του blog μας στην δεξιά στήλη γράφοντας απλά το όνομά σας ή κάποιο ψευδώνυμο στην θέση "όνομα" (name) και το μήνυμά σας στην θέση "Μήνυμα" (Message).

6. Επίσης μπορείτε να μας στείλετε ηλεκτρονικό μήνυμα στην διεύθυνσή μας koukthanos@gmail.com με όποιο περιεχόμενο επιθυμείτε. Αν είναι σε προσωπικό επίπεδο θα λάβετε πολύ σύντομα απάντησή μας.

7. Τέλος μπορείτε να βρείτε στην δεξιά στήλη του ιστολογίου μας τα φιλικά μας ιστολόγια, τα ιστολόγια που παρακολουθούμε αλλά και πολλούς ενδιαφέροντες συνδέσμους.

Να σας υπενθυμίσουμε ότι παρακάτω μπορείτε να βρείτε χρήσιμες οδηγίες για την κατασκευή των αναρτήσεών μας αλλά και στην κάτω μπάρα του ιστολογίου μας ότι έχει σχέση με δημοσιεύσεις και πνευματικά δικαιώματα.

ΣΑΣ ΕΥΧΟΜΑΣΤΕ ΚΑΛΗ ΠΕΡΙΗΓΗΣΗ

Χρήσιμες οδηγίες για τις αναρτήσεις μας.

1. Στις αναρτήσεις μας μπαίνει ΠΑΝΤΑ η πηγή σε οποιαδήποτε ανάρτηση ή μερος αναρτησης που προέρχεται απο άλλο ιστολόγιο. Αν δεν προέρχεται από κάποιο άλλο ιστολόγιο και προέρχεται από φίλο αναγνώστη ή επώνυμο ή άνωνυμο συγγραφέα, υπάρχει ΠΑΝΤΑ σε εμφανες σημείο το ονομά του ή αναφέρεται ότι προέρχεται από ανώνυμο αναγνώστη μας.

2. Για όλες τις υπόλοιπες αναρτήσεις που δεν έχουν υπογραφή ΙΣΧΥΕΙ η αυτόματη υπογραφή της ανάρτησης. Ετσι όταν δεν βλέπετε καμιά πηγή ή αναφορά σε ανωνυμο ή επώνυμο συντάκτη να θεωρείτε ΩΣ ΑΥΣΤΗΡΟ ΚΑΝΟΝΑ ότι ισχύει η αυτόματη υπογραφή του αναρτήσαντα.

3. Οταν βλέπετε ανάρτηση με πηγή ή και επώνυμο ή ανώνυμο συντάκτη αλλά στη συνέχεια υπάρχει και ΣΧΟΛΙΟ, τότε αυτό είναι ΚΑΙ ΠΑΛΙ του αναρτήσαντα δηλαδή είναι σχόλιο που προέρχεται από το ιστολόγιό μας.

Σημείωση: Να σημειώσουμε ότι εκτός των αναρτήσεων που υπογράφει ο διαχειριστής μας, όλες οι άλλες απόψεις που αναφέρονται σε αυτές ανήκουν αποκλειστικά στους συντάκτες των άρθρων. Τέλος άλλες πληροφορίες για δημοσιεύσεις και πνευματικά δικαιώματα μπορείτε να βρείτε στην κάτω μπάρα του ιστολογίου μας.