Η ΝΙΚΗ ΤΟΥ ΑΛΕΞΑΝΔΡΟΥ ΣΤΟΝ ΓΡΑΝΙΚΟ

Γράφει η Μαίρη Καρά 

     Σύμφωνα με τον Αρριανό, κατά την μάχη του ΓΡΑΝΙΚΟΥ ΠΟΤΑΜΟΥ η τακτική δύναμη των Περσών συγκροτείτο από 20.000 χιλιάδες ιππείς Μήδους, Βακτριανούς, Υρκανούς, Καππαδόκες και Παφλαγόνες και από άλλη τόση δύναμη περίπου του πεζικού. Ως προς το πλήθος, το ιππικό ήταν υπέρτερο του ελληνικού, ενώ το πεζικό, συγκροτημένο σχεδόν από Έλληνες μισθοφόρους, ήταν κατώτερο του ΕΛΛΗΝΙΚΟΥ. 

     Ο δεύτερος κυβερνήτης του Αλέξανδρου ο Παρμενίων, τού πρότεινε να διασχίσουν τον ποταμό Ανάντη και να επιτεθούν την επόμενη αυγή. Όμως ο Αλέξανδρος δεν τον άκουσε και παρέταξε την μακεδονική γραμμή με την βαριά ΦΑΛΑΓΓΑ, στην μέση και το ιππικό γύρω από κάθε πλευρά και επιτέθηκε αμέσως. Οι Πέρσες ανέμεναν πως ο Αλέξανδρος θα έκανε την κύρια επίθεσή του, μετακινώντας τις μονάδες απ’ το κέντρο τους προς την μια πλευρά. Μ' αυτή την τακτική όμως ο Αλέξανδρος κατάφερε και κατατρόπωσε τον ΠΕΡΣΙΚΟ ΣΤΡΑΤΟ.

     Στην αντίπερα όχθη παρατάχθηκε κατά μήκος του ποταμού το περσικό ιππικό. Δεξιά οι Μήδοι και οι Βακτριανοί υπό τον Ρεομίθρη, αριστερά ο Μέμνων και οι γιοι του, μαζί με τον Αρσαμένη και τους ιππείς τους. Και στο μέσο οι Παφλαγόνες και οι Υρκανοί, υπό την αρχηγία του Αρσίτη και του Σπιθριδάτη. To περσικό και το ασιατικό πεζικό παρατάχθηκαν πιο πίσω ως επιφυλακή, για να αντιταχθούν στου Αλέξανδρου την ΔΙΑΒΑΣΗ.

     Στην αρχή τα αντίπαλα στρατεύματα στέκονταν σιωπηλά κι αντιμέτωπα στις όχθες του ποταμού, γεμάτα αγωνία για τις εξελίξεις. Οι Πέρσες περίμεναν να μπουν οι Μακεδόνες στο νερό, για να τους επιτεθούν, καθώς θα προσπαθούσαν. Ο Αλέξανδρος πήδησε πάνω στ’ άλογο, κάλεσε τους άνδρες του να τον ακολουθήσουν, δείχνοντας την παλικαριά τους. Ο ίδιος μπήκε στο ποτάμι οδηγώντας την δεξιά παράταξη κάτω απ’ τους ήχους των σαλπίγγων και τις ιαχές προς τον ΕΝΥΑΛΙΟ ΑΡΗ.

     Διέταξε να μπει πρώτη στο ποτάμι η ίλη του Σωκράτη, που τυχαία οδηγούσε εκείνη την ημέρα ολόκληρο το ιππικό, υπό την ηγεσία του Πτολεμαίου, του γιου του Φιλίππου. Κι αμέσως μετά ένα τάγμα πεζικού και οι πρόδρομοι ιππείς Παίονες υπό την ηγεσία του Αμύντα, του γιου του ΑΡΡΑΒΑΙΟΥ. 

     Οι μακεδονικές φάλαγγες περνούσαν εύκολα πια το ποτάμι η μια μετά την άλλη, προχωρώντας λοξά σύμφωνα με το ρεύμα. Μ’ αυτή την τακτική φυλάγονταν, ώστε να μην πέσουν πάνω τους οι παραταγμένοι σε σειρά Πέρσες, καθώς θα έβγαιναν, για να τους χτυπήσουν οι ίδιοι κατά μέτωπο. Η μάχη ξεκίνησε με ελαφριά επίθεση του πεζικού της μακεδονικής αριστερής πλευράς, που ανάγκασε τους Πέρσες να την ΕΝΙΣΧΥΣΟΥΝ. 

     Ο Αλέξανδρος επιτέθηκε πρώτος στο σημείο, που το περσικό ιππικό ήταν πυκνότερο με τους οι ηγεμόνες του. Από εκεί οδήγησε τους ιππείς με το σφηνοειδούς σχήματος φορτίο, σπάζοντας το κέντρο της γραμμής των Περσών. Οι Μακεδόνες πολέμησαν θαρραλέα σ’ αυτή την πρώτη επίθεση κι ας έχαναν χρόνο κι αρκετές απώλειες, επειδή αμύνονταν από αβέβαιο σημείο. Κι ας βρίσκονταν σε πλεονεκτική θέση οι ΠΕΡΣΕΣ.

     Η μάχη που διεξαγόταν πάνω στα άλογα, έμοιαζε σαν μάχη πεζικού. Τα άλογα συμπλέκονταν και οι στρατιώτες πολεμούσαν σώμα με σώμα. Οι Μακεδόνες έσπρωχναν τους Πέρσες απ’ την όχθη στην πεδιάδα. Οι Πέρσες εμπόδιζαν τους Μακεδόνες να βγουν, σπρώχνοντάς τους πάλι στο ποτάμι. Οι Πέρσες από το ψηλό σημείο της όχθης έριχναν ακόντια στο ποτάμι, όπου έβγαιναν οι πρώτοι στρατιώτες του Αμύντα και του ΣΩΚΡΑΤΗ. 

     Οι Μακεδόνες ιππείς συγκρούονταν με τα δόρατα, καθώς έβγαιναν απ’ το ποτάμι και οι Πέρσες τους εμπόδιζαν ρίχνοντας ακόντια. Σε αυτό το σημείο είχε παραταχθεί και το πλέον αξιόμαχο τμήμα του περσικού ιππικού. Οι Πέρσες με τα άλογά τους βάλλονταν από παντού. Τους χτυπούσαν τα μακεδονικά δόρατα, τους έσπρωχναν οι ιππείς ανακατεμένοι με τους Ψιλούς. Έτσι αναγκάστηκαν να τραπούν σε φυγή, πρώτα από το σημείο όπου πολεμούσαν οι γενναίοι ΜΑΚΕΔΟΝΕΣ. 

     Μόλις έσπασε το κέντρο, παρέλυσαν και οι δύο πτέρυγες κι αφού σκοτώθηκαν 1.000 ιππείς, οι Πέρσες τράπηκαν σε άτακτη φυγή. Μα ο Αλέξανδρος δεν τους καταδίωξε, στρέφοντας την προσοχή του προς τους μισθοφόρους. Το πυκνότερο τμήμα τους είχε κρατήσει την αρχική του θέση, γιατί η απρόσμενη εξέλιξη της μάχης τούς είχε καθηλώσει. Τότε ο Αλέξανδρος οδήγησε εναντίον τους την φάλαγγα, διατάζοντας τους ιππείς να τους περικυκλώσουν. Εύκολα τους κατέσφαξαν και μπορεί να σώθηκαν κάποιοι, μόνο αν τρύπωσαν στους ΝΕΚΡΟΥΣ. 

     Σε μια στιγμή της μάχης έσπασε το δόρυ του Αλέξανδρου και ζήτησε άλλο απ’ τον Αρέτη, νεαρό της βασιλικής ακολουθίας. Κι εκείνος βρέθηκε σε δύσκολη θέση, γιατί είχε σπάσει και το δικό του δόρυ και πολεμούσε σκληρά με το σπασμένο. Το έδειξε στον Αλέξανδρο φωνάζοντας να ζητήσει άλλο κι ένας απ’ τους συμμάχους ο Κορίνθιος ΔΗΜΑΡΑΤΟΣ του έδωσε το δικό του. Μόλις το πήρε, είδε τον γαμπρό του Δαρείου, τον Μιθριδάτη, να προσπαθεί να τους εμβολίσει με ένα τμήμα ΙΠΠΙΚΟΥ. 

     Έτρεξε ο ίδιος μπροστά απ’ τους άλλους και τον διαπέρασε με το δόρυ του. Μα ο Ροϊσάκης επιτέθηκε στον Αλέξανδρο και τον χτύπησε με την πάλα στο κεφάλι, σχίζοντας το κράνος του. Ο Αλέξανδρος τον σκότωσε, χτυπώντας τον στο στέρνο και διαπερνώντας με το δόρυ τον θώρακα του. Το άλογο του όμως σκοτώθηκε, αλλά δεν ήταν ο αγαπημένος του ΒΟΥΚΕΦΑΛΑΣ. 

     Το μακεδονικό ιππικό άνοιξε μια τρύπα στην περσική γραμμή και εισχώρησε, για να εμπλακεί με το φτωχό περσικό πεζικό στο πίσω μέρος. Με πολλούς ηγέτες τους νεκρούς και οι δύο πλευρές του περσικού ιππικού υποχώρησαν και το πεζικό κόπηκε καθώς έφευγε.

     Περίπου 2.000 πιάστηκαν αιχμάλωτοι και σκοτώθηκαν πολλοί από τους ηγεμόνες των ΠΕΡΣΩΝ: Ο Σπιθριδάτης, ο Νιφάτης, ο Πετήνης, ύπαρχος της Καππαδοκίας Μιθροβουζάνης, ο γαμπρός του Δαρείου Μιθριδάτης, ο γιος του άλλου Δαρείου (του γιου του Αρταξέρξη) Αρβουπάλης, ο κουνιάδος του Δαρείου Φαρνάκης, ο αρχηγός των μισθοφόρων Ωμάρης. Ο Αρσίτης κατέφυγε μετά την μάχη στην Φρυγία, όπου αυτοκτόνησε θεωρώντας τον εαυτό του υπαίτιο για αυτή την συμφορά που βρήκε τους ΠΕΡΣΕΣ.

     Σ’ αυτή την τόσο σπουδαία μάχη οι περσικές δυνάμεις είχαν υποπέσει σ' ένα σημαντικό τακτικό σφάλμα με καθοριστική σημασία στην έκβαση της μάχης. Είχαν τοποθετήσει τους ιππείς έμπροσθεν των πεζών με αποτέλεσμα, όταν αυτοί άρχισαν να υποχωρούν υπό την πίεση των Μακεδόνων, να παρασύρουν και τους πεζούς, οι οποίοι βάλλονταν ανηλεώς απ’ την εκλεκτή επιλεγμένη μακεδονική μονάδα των ΣΑΡΙΣΟΦΟΡΩΝ. 

     Η τελική έκβαση της μάχης του ΓΡΑΝΙΚΟΥ ΠΟΤΑΜΟΥ και η τόσο μεγάλη νίκη του Αλέξανδρου παρείχε στρατηγικής σημασίας πλεονέκτημα, για την προέλαση του μακεδονικού σώματος και των Ελλήνων συμμάχων του στην ΜΙΚΡΑ ΑΣΙΑ.

Share