7 Ιανουαρίου 2017

Το όνομα του ρόδου. Η ιστορία του αριστουργηματικού βιβλίου του Ουμπέρτο Έκο

Ο ακαδημαικός, δοκιμιογράφος και στοχαστής Ουμπέρτο Έκο δημιούργησε το 1980, λίγο πριν μπει στα πενήντα του χρόνια, ένα πραγματικά αριστουργηματικό βιβλίο. Ήταν το πρώτο του μυθιστόρημα. Μου είναι κάπως δύσκολο να ορίσω αν πρόκειται για μεσαιωνικό χρονικό, αστυνομικό μυθιστόρημα, γοτθική νουβέλα, ιδεολογικό αφήγημα.

Το σίγουρο είναι πως είναι ένα μυθιστόρημα που έχει φτιαχτεί από άλλα βιβλία. Κάτι σαν συρραφή άλλων κειμένων. Είναι εντυπωσιακό ότι ενώ ο εκδοτικός οίκος είχε υπολογίσει πωλήσεις έως τα 30.000 αντίτυπα, ξεπέρασαν τελικά τα 9.000.000 αντίτυπα παγκοσμίως κάνοντας τον Έκο γνωστό στον εξωακαδημαϊκό κόσμο. 

Το γέλιο ελευθερώνει τον αγροίκο από τον φόβο του διαβόλου, γιατί μες στη γιορτή των τρελών και ο διάβολος φαίνεται φτωχός και ηλίθιος, κι επομένως ελέγξιμος. Αυτό το βιβλίο, όμως, μπορεί να διδάξει ότι η απελευθέρωση από τον φόβο του διαβόλου είναι σοφία” είναι ένα απόσπασμα από το βιβλίο που έχει μείνει χαραγμένο στη μνήμη μου. 

Για τον Αριστοτέλη, η τάση του γέλιου είναι αγαθή δύναμη, καθώς κι ελευθερία από τα δεσμά της εξουσίας. Θεωρεί ότι οι άνθρωποι πρέπει να γελάνε και πως μέσα από το γέλιο και τη διακωμώδηση, θα πρέπει να ασκούν κριτική στις εξουσίες, στους φαντασμένους, στον ίδιο τους τον εαυτό. 

Ένας γηραίος μοναχός της Μονής των Μονεδικτών, θέλει να κρατήσει μυστικό το κείμενο του Αριστοτέλη – το οποίο είναι αφιερωμένο στην κωμωδία- φοβούμενος μήπως ανατραπεί η πίστη του κόσμου. Το μυθιστόρημα μεταφέρει τον αναγνώστη σε ένα ιταλικό μοναστήρι των Βενεδικτίνων και, γύρω από την αναζήτηση ενός χειρόγραφου του Αριστοτέλη. 

Η πλοκή του αναπτύσσεται με φόνους, άνομες σχέσεις μεταξύ μοναχών και το κυνήγι των αιρετικών εν έτει 1327. Ο γηραιός βενεδικτίνος μοναχός – του αδελφού Άντσο (Adso) της Μελκ, καταγράφει τις αναμνήσεις του ενώ ήταν ακόμα νεαρός δόκιμος μοναχός. 

Ο Γουλιέλμος της Μπάσκερβιλ είναι το κεντρικό πρόσωπο στο έργο, ο οποίος όμως είναι ένα φανταστικό πρόσωπο και σύμφωνα με τον Ουμπέρτο Έκο, υποκαθιστά τον Γουλιέλμο Όκαμ. Στην ιστορία εμπλέκονται όχι μόνο φανταστικά αλλά και ιστορικά πρόσωπα, όπως ο ιεροεξεταστής Μπερνάρντο Γκι και ο μοναχός Ουμπερτίνο της Καζάλε,ο Φραγκίσκος της Ασίζης, ο Ρογήρος Βάκων και ο Άγιος Θωμάς Ακινάτης. 

Ο συγγραφέας, μέσα από αυτό το έργο βρίσκει την ευκαιρία να κάνει μια εκτενή παρουσίαση της Σχολαστικής Μεθόδου που κυριαρχούσε στη μεσαιωνική σκέψη. 

Εκτός από αυτά τα πρόσωπα υπήρξαν και άτομα με τα οποία ο Έκο ασχολήθηκε και σε ακαδημαϊκό επίπεδο με τα έργα και τις ιδέες τους, όπως με την περίπτωση του Θωμά Ακινάτη. 

Αυτός ήταν ο πιο ευρηματικός τρόπος να συνδυάσει την επιστημονική με τη λογοτεχνική εργασία του. 

Πολλές οι απορίες γύρω από τον τίτλο του βιβλίου. Ο Έκο είχε δηλώσει ότι πρόθεσή του ήταν να βρει έναν “τελείως ουδέτερο τίτλο”. Έγραψε, μαλιστα ότι του άρεσε ο συγκεκριμένος τίτλος “γιατί το ρόδο είναι ένα σύμβολο τόσο πλούσιο σε νοήματα, που είναι ζήτημα εάν έχει μείνει κάποιο νόημα που να μην του έχει αποδοθεί”. 

Στο “Επιμύθιο στο Όνομα του Ρόδου”, αναφέρει “Η ιδέα του Ονόματος του ρόδου μου ήρθε σχεδόν τυχαία και μου άρεσε γιατί το ρόδο είναι ένα συμβολικό σχήμα, τόσο βεβαρημένο με νοήματα που δεν του έχει απομείνει πια σχεδόν κανένα: μυστικό ρόδο, και το ρόδο έζησε όσο ζουν τα ρόδα, ο πόλεμος των δύο ρόδων, ένα ρόδο είναι ένα ρόδο είναι ένα ρόδο είναι ένα ρόδο, ο ροδόσταυρος, ευχαριστώ για τα υπέροχα ρόδα, δροσερό και μυρωμένο ρόδο.

Δίκαια ο αναγνώστης κατέληγε σε σύγχυση, αδυνατούσε να επιλέξει ερμηνεία έστω κι αν είχε συλλάβει τις πιθανές νομιναλιστικές αναγνώσεις του τελικού στίχου, ήταν ακριβώς στο τέλος που έφτανε εκεί, όταν ήδη είχε κάνει ποιος ξέρει πόσες άλλες επιλογές. Ο τίτλος πρέπει να συγχέει τις ιδέες και όχι να τις συγκροτεί.” 

Το 1986, το μυθιστόρημα μεταφέρθηκε στον κινηματογράφο σε σκηνοθεσία του Ζαν-Ζακ Ανό και πρωταγωνιστές τους Σον Κόνερι (Γουλιέλμος της Μπάσκερβιλ) και Κρίστιαν Σλέιτερ (Άντσο).


ΣΧΟΛΙΟ
Αληθινά ένα εξαιρετικό έργο της παγκόσμιας λογοτεχνίας που δείχνει μέσα στο τόσα νοήματά του και το πως η ελληνική σκέψη (Αριστοτέλης) που διέσωσε η ελληνική βυζαντινή αυτοκρατορία διέλυσε τα σκοτάδια της Μεσαιωνικής Ευρώπης κι έφερε την Αναγέννηση...



Share
Posted by ΘΑΝΟΣ ΚΟΥΚ at 8:30 μ.μ.
Κατηγορία Θέματος , , , ,

Δεν υπάρχουν σχόλια:

Δημοσίευση σχολίου

Εγγραφή σε: Σχόλια ανάρτησης (Atom)

Λίγες οδηγίες πριν επισκεφθείτε το ιστολόγιό μας (Για νέους επισκέπτες)

1. Στην στήλη αριστερά βλέπετε τις αναρτήσεις του ιστολογίου μας τις οποίες μπορείτε ελεύθερα να σχολιάσετε επωνύμως, ανωνύμως ή με ψευδώνυμο, πατώντας απλά την λέξη κάτω από την ανάρτηση που γραφει "σχόλια" ή "δημοσίευση σχολίου" (σας προτείνω να διαβάσετε με προσοχή τις οδηγίες που θα βρείτε πάνω από την φόρμα που θα ανοίξει ώστε να γραψετε το σχόλιό σας). Επίσης μπορείτε να στείλετε σε φίλους σας την συγκεκριμένη ανάρτηση που θέλετε απλά πατώντας τον φάκελλο που βλέπετε στο κάτω μέρος της ανάρτησης. Θα ανοίξει μια φόρμα στην οποία μπορείτε να γράψετε το email του φίλου σας, ενώ αν έχετε προφίλ στο Facebook ή στο Twitter μπορείτε με τα εικονίδια που θα βρείτε στο τέλος της ανάρτησης να την μοιραστείτε με τους φίλους σας.

2. Στην δεξιά στήλη του ιστολογίου μας μπορείτε να βρείτε το πλαίσιο στο οποίο βάζοντας το email σας και πατώντας την λέξη Submit θα ενημερώνεστε αυτόματα για τις τελευταίες αναρτήσεις του ιστολογίου μας.

3. Αν έχετε λογαριασμό στο Twitter σας δινεται η δυνατότητα να μας κάνετε follow και να παρακολουθείτε το ιστολόγιό μας από εκεί. Θα βρείτε το σχετικό εικονίδιο του Twitter κάτω από τα πλαίσια του Google Friend Connect, στην δεξιά στήλη του ιστολογίου μας.

4. Μπορείτε να ενημερωθείτε από την δεξιά στήλη του ιστολογίου μας με τα διάφορα gadgets για τον καιρό, να δείτε ανακοινώσεις, στατιστικά, ειδήσεις και λόγια ή κείμενα που δείχνουν τις αρχές και τα πιστεύω του ιστολογίου μας. Επίσης μπορείτε να κάνετε αναζήτηση βάζοντας μια λέξη στο πλαίσιο της Αναζήτησης (κάτω από τους αναγνώστες μας). Πατώντας την λέξη Αναζήτηση θα εμφανιστούν σχετικές αναρτήσεις μας πάνω από τον χώρο των αναρτήσεων. Παράλληλα μπορείτε να δείτε τις αναρτήσεις του τρέχοντος μήνα αλλά και να επιλέξετε κάποια συγκεκριμένη κατηγορία αναρτήσεων από την σχετική στήλη δεξιά.

5. Μπορείτε ακόμα να αφήσετε το μήνυμά σας στο μικρό τσατάκι του blog μας στην δεξιά στήλη γράφοντας απλά το όνομά σας ή κάποιο ψευδώνυμο στην θέση "όνομα" (name) και το μήνυμά σας στην θέση "Μήνυμα" (Message).

6. Επίσης μπορείτε να μας στείλετε ηλεκτρονικό μήνυμα στην διεύθυνσή μας koukthanos@gmail.com με όποιο περιεχόμενο επιθυμείτε. Αν είναι σε προσωπικό επίπεδο θα λάβετε πολύ σύντομα απάντησή μας.

7. Τέλος μπορείτε να βρείτε στην δεξιά στήλη του ιστολογίου μας τα φιλικά μας ιστολόγια, τα ιστολόγια που παρακολουθούμε αλλά και πολλούς ενδιαφέροντες συνδέσμους.

Να σας υπενθυμίσουμε ότι παρακάτω μπορείτε να βρείτε χρήσιμες οδηγίες για την κατασκευή των αναρτήσεών μας αλλά και στην κάτω μπάρα του ιστολογίου μας ότι έχει σχέση με δημοσιεύσεις και πνευματικά δικαιώματα.

ΣΑΣ ΕΥΧΟΜΑΣΤΕ ΚΑΛΗ ΠΕΡΙΗΓΗΣΗ

Χρήσιμες οδηγίες για τις αναρτήσεις μας.

1. Στις αναρτήσεις μας μπαίνει ΠΑΝΤΑ η πηγή σε οποιαδήποτε ανάρτηση ή μερος αναρτησης που προέρχεται απο άλλο ιστολόγιο. Αν δεν προέρχεται από κάποιο άλλο ιστολόγιο και προέρχεται από φίλο αναγνώστη ή επώνυμο ή άνωνυμο συγγραφέα, υπάρχει ΠΑΝΤΑ σε εμφανες σημείο το ονομά του ή αναφέρεται ότι προέρχεται από ανώνυμο αναγνώστη μας.

2. Για όλες τις υπόλοιπες αναρτήσεις που δεν έχουν υπογραφή ΙΣΧΥΕΙ η αυτόματη υπογραφή της ανάρτησης. Ετσι όταν δεν βλέπετε καμιά πηγή ή αναφορά σε ανωνυμο ή επώνυμο συντάκτη να θεωρείτε ΩΣ ΑΥΣΤΗΡΟ ΚΑΝΟΝΑ ότι ισχύει η αυτόματη υπογραφή του αναρτήσαντα.

3. Οταν βλέπετε ανάρτηση με πηγή ή και επώνυμο ή ανώνυμο συντάκτη αλλά στη συνέχεια υπάρχει και ΣΧΟΛΙΟ, τότε αυτό είναι ΚΑΙ ΠΑΛΙ του αναρτήσαντα δηλαδή είναι σχόλιο που προέρχεται από το ιστολόγιό μας.

Σημείωση: Να σημειώσουμε ότι εκτός των αναρτήσεων που υπογράφει ο διαχειριστής μας, όλες οι άλλες απόψεις που αναφέρονται σε αυτές ανήκουν αποκλειστικά στους συντάκτες των άρθρων. Τέλος άλλες πληροφορίες για δημοσιεύσεις και πνευματικά δικαιώματα μπορείτε να βρείτε στην κάτω μπάρα του ιστολογίου μας.