31 Ιουλίου 2016

Να γιατί δεν έχουμε αναμνήσεις από την εποχή που ήμασταν μωρά.

Έχουμε αναμνήσεις από την παιδική μας ηλικία, θυμόμαστε πρόσωπα, μυρωδιές, φίλους, παραμύθια και παιδικά τραγουδάκια, όμως, σχεδόν κανείς δεν θυμάται το παραμικρό από την πιο συγκλονιστική στιγμή της ζωής του, τη γέννηση του, και πολλοί λίγοι έχουν έστω και την παραμικρή ανάμνηση από τα δύο, μπορεί και τρία, πρώτα χρόνια της ζωής τους. Γιατί;

Τα πρώτα μας βήματα, οι πρώτες μας λέξεις, οι πρώτες μας μπουκιές από κάτι που μας άρεσε να τρώμε, οι πρώτες μας συναναστροφές με άλλα νήπια, απλά δεν υπάρχουν στη μνήμη μας. Ή καλύτερα υπάρχουν, επειδή τις θυμούνται οι γονείς μας για να μας τις πουν και να ισχυροποιήσουν κάτι που δεν είναι καν ανάμνηση, παρά μόνο μια θολή εικόνα ίσως. 

Να ένα ζήτημα που βραχυκύκλωνε δεκαετίες τώρα ψυχολόγους, νευρολόγους, γλωσσολόγους. Αυτή η μαύρη τρύπα των χαμένων αναμνήσεων μας, από τα πρώτα χρόνια της ζωής μας, που συνήθως μας καθορίζουν ως χαρακτήρες και αυτόνομες προσωπικότητες. Αυτή ήταν και μια εμμονή του Ζίγκμουντ Φρόιντ πριν από 100 χρόνια και από αυτήν ακριβώς γεννήθηκαν και κάποιες εξαιρετικά προβοκατόρικες απορίες για τη “βρεφική αμνησία”, όπως ονομάστηκε αυτού του είδους η αδυναμία του ανθρώπινου είδους.

Οπως για παράδειγμα: αυτές οι πρώτες αναμνήσεις συνέβησαν ως πραγματικά γεγονότα ή ήταν κάτι που τελικώς “κατασκευάσαμε” εμείς από όσα είδαν και μας περιέγραψαν άλλοι; 

Μπορούμε να θυμηθούμε γεγονότα από μία περίοδο της ζωής μας που δεν γνωρίζαμε ακόμη τις λέξεις, ούτε καλά καλά να μιλάμε για να τα περιγράψουμε; Και τι πιθανότητες υπάρχουν προκειμένου μια μέρα να ανακτήσουμε αυτές τις χαμένες μας αναμνήσεις; 

Ένα κομμάτι του παζλ που ίσως να δίνει κάποιες απαντήσεις σε όλα αυτά, βρίσκεται στο γεγονός ότι ο εγκέφαλος των μωρών μοιάζει με ένα είδος σπόγγου που απορροφά τα πάντα: ήχους, λέξεις, εικόνες, διαμορφώνοντας περίπου 700 νευρολογικές συνδέσεις κάθε δευτερόλεπτο και κατασκευάζοντας ένα ευρύ δίκτυο εκμάθησης λέξεων, αληθινά γρήγορο και με τεράστια χωρητικότητα. Αν μάλιστα, λάβει κανείς υπ’ όψιν και μια πιο πρόσφατη έρευνα, ο εγκέφαλος των μωρών δουλεύει με αυτούς τους ρυθμούς από τη στιγμή που ήδη στο συγκεκριμένο όργανο σχηματίζεται μέσα στη μήτρα. 

Κάπου εδώ οι επιστήμονες παρεμβάλουν το εξής: ακόμη και ως ενήλικες δεν θυμόμαστε λεπτομέρειες και πληροφορίες, αν δεν καταβάλουμε προσπάθεια να τις συγκρατήσουμε. Έτσι μια εξήγηση για τη «βρεφική αμνησία» είναι ότι αυτή είναι αποτέλεσμα ακριβώς της έλλειψης προσπάθειας να συγκρατηθούν αυτές οι μνήμες. 

Με λίγα λόγια τα μωρά δεν είναι σε θέση να γνωρίζουν αυτόν τον μηχανισμό, οπότε οι πρώτες αναμνήσεις χάνονται πανεύκολα. Σε αυτό συμβάλλει – σύμφωνα και με έναν Γερμανό ψυχολόγο και ερευνητή του 19ου αιώνα, τον Hermann Ebbinghaus - και το αν η ανάμνηση είναι προσωπικού περιεχομένου, αφορά δηλαδή εμάς ή αφορά κάτι που είδαμε ή ακούσαμε. 

Και ενώ σύμφωνα με μελέτες και πολυετείς έρευνες, η πιο παλιά ανάμνηση που μπορεί να έχει κάποιος είναι απ' όταν ήταν δύο χρονών, ενώ κατά βάσει οι άνθρωποι έχουν αξιόπιστες αναμνήσεις από τα 6-7 χρόνια τους και μετά, το γιατί κάποιοι θυμούνται πολύ πιο πίσω από το συνηθισμένο εξηγήθηκε μετά από ένα αρκετά ευρύ πείραμα.

Η γλώσσα βοηθά στο να δημιουργηθεί μία δομή για τις αναμνήσεις μας, μία αφηγηματική δομή. Δημιουργώντας μια ιστορία, η εμπειρία μας οργανώνεται συστηματικότητα και γινόμαστε πιο ικανοί στο να ανακαλούμε πράγματα που συνέβησαν πίσω στον χρόνο.

Αυτό είχε πραγματοποιηθεί από τον ψυχολόγο Qi Wang στο πανεπιστήμιο του Κορνέλ, μεταξύ Κινέζων και Αμερικανών φοιτητών. Όπως απέδειξαν τα περί εθνών στερεότυπα, οι αναμνήσεις των Αμερικανών ήταν πιο μακροσκελείς, επεξεργασμένες και ύποπτα εγωκεντρικές. 

Αντίθετα, οι αναμνήσεις των Κινέζων ήταν πιο σύντομες και στηρίζονταν σε γεγονότα. Και κυρίως, ξεκινούσαν 6 μήνες αργότερα. Δεν πρόκειται για ένα ασυνήθιστο μοτίβο σε ό,τι αφορά τη μελέτη των αναμνήσεων. Όταν προσπαθούμε να ανακαλέσουμε στη μνήμη μας κάτι που μας έχει συμβεί, η περιγραφή του είναι πιο εύκολη, σαφής και σύντομη. Στηρίζεται σε γεγονότα. Είναι η διαφορά ανάμεσα στο "υπήρχαν τίγρεις στο ζωολογικό κήπο" και "είδα τίγρεις στον ζωολογικό κήπο και φοβήθηκα". Γεγονός και συναίσθημα φτιάχνουν μία απολύτως αξιόπιστη ανάμνηση. Αν δεν το θυμάστε, ρίξτε την ευθύνη στους γονείς σας που δεν σας ρώτησαν σχετικά, λέει ο Wang. "Αν ο κοινωνικός περίγυρος σας λέει ότι αυτές οι αναμνήσεις είναι σημαντικές για εσάς, θα τις συγκρατήσετε". Και λέει αλήθεια. 

Σε κάποιους πολιτισμούς που δίνουν έμφαση στο παρελθόν - όπως οι Μαορί, όπως αναφέρει ο ερευνητής - τα παιδιά έχουν αναμνήσεις από το 2ο έτος της ζωής τους. Φυσικά, μεγάλο ρόλο παίζει και η δύναμη της ομιλίας, επισημαίνει ο Robyn Fivush, ψυχολόγος στο Πανεπιστήμιο του Emory University. "Η γλώσσα βοηθά στο να δημιουργηθεί μία δομή για τις αναμνήσεις μας, μία αφηγηματική δομή. Δημιουργώντας μια ιστορία, η εμπειρία μας οργανώνεται συστηματικότητα και γινόμαστε πιο ικανοί στο να ανακαλούμε πράγματα που συνέβησαν πίσω στον χρόνο. 

Υπάρχει βέβαια και η θεωρία που υποστηρίζει ότι είναι αδύνατον να θυμηθούμε τα πρώτα χρόνια της ζωής μας, ακριβώς επειδή ο εγκέφαλος μας δεν διαθέτει σ' αυτές τις ηλικίες ακόμη την κατάλληλη... τεχνική υποστήριξη. Ο λόγος για τον ιππόκαμπο, το κέντρο της ικανότητας του εγκεφάλου να μαθαίνει και να θυμάται. Κατά την επιστήμη, όταν είμαστε ακόμη μωρά, ο ιππόκαμπος δεν έχει ακόμη αναπτυχθεί πλήρως ώστε να συγκρατεί καλά αναμνήσεις γεγονότων, προσώπων, συζητήσεων, εξ ου και το κενό στο αρχείο των πρώτων χρόνων της ζωής μας. 

Με στοιχεία από το BBC 
Πηγή: www.lifo.gr



Share

Δεν υπάρχουν σχόλια:

Λίγες οδηγίες πριν επισκεφθείτε το ιστολόγιό μας (Για νέους επισκέπτες)

1. Στην στήλη αριστερά βλέπετε τις αναρτήσεις του ιστολογίου μας τις οποίες μπορείτε ελεύθερα να σχολιάσετε επωνύμως, ανωνύμως ή με ψευδώνυμο, πατώντας απλά την λέξη κάτω από την ανάρτηση που γραφει "σχόλια" ή "δημοσίευση σχολίου" (σας προτείνω να διαβάσετε με προσοχή τις οδηγίες που θα βρείτε πάνω από την φόρμα που θα ανοίξει ώστε να γραψετε το σχόλιό σας). Επίσης μπορείτε να στείλετε σε φίλους σας την συγκεκριμένη ανάρτηση που θέλετε απλά πατώντας τον φάκελλο που βλέπετε στο κάτω μέρος της ανάρτησης. Θα ανοίξει μια φόρμα στην οποία μπορείτε να γράψετε το email του φίλου σας, ενώ αν έχετε προφίλ στο Facebook ή στο Twitter μπορείτε με τα εικονίδια που θα βρείτε στο τέλος της ανάρτησης να την μοιραστείτε με τους φίλους σας.

2. Στην δεξιά στήλη του ιστολογίου μας μπορείτε να βρείτε το πλαίσιο στο οποίο βάζοντας το email σας και πατώντας την λέξη Submit θα ενημερώνεστε αυτόματα για τις τελευταίες αναρτήσεις του ιστολογίου μας.

3. Αν έχετε λογαριασμό στο Twitter σας δινεται η δυνατότητα να μας κάνετε follow και να παρακολουθείτε το ιστολόγιό μας από εκεί. Θα βρείτε το σχετικό εικονίδιο του Twitter κάτω από τα πλαίσια του Google Friend Connect, στην δεξιά στήλη του ιστολογίου μας.

4. Μπορείτε να ενημερωθείτε από την δεξιά στήλη του ιστολογίου μας με τα διάφορα gadgets για τον καιρό, να δείτε ανακοινώσεις, στατιστικά, ειδήσεις και λόγια ή κείμενα που δείχνουν τις αρχές και τα πιστεύω του ιστολογίου μας. Επίσης μπορείτε να κάνετε αναζήτηση βάζοντας μια λέξη στο πλαίσιο της Αναζήτησης (κάτω από τους αναγνώστες μας). Πατώντας την λέξη Αναζήτηση θα εμφανιστούν σχετικές αναρτήσεις μας πάνω από τον χώρο των αναρτήσεων. Παράλληλα μπορείτε να δείτε τις αναρτήσεις του τρέχοντος μήνα αλλά και να επιλέξετε κάποια συγκεκριμένη κατηγορία αναρτήσεων από την σχετική στήλη δεξιά.

5. Μπορείτε ακόμα να αφήσετε το μήνυμά σας στο μικρό τσατάκι του blog μας στην δεξιά στήλη γράφοντας απλά το όνομά σας ή κάποιο ψευδώνυμο στην θέση "όνομα" (name) και το μήνυμά σας στην θέση "Μήνυμα" (Message).

6. Επίσης μπορείτε να μας στείλετε ηλεκτρονικό μήνυμα στην διεύθυνσή μας koukthanos@gmail.com με όποιο περιεχόμενο επιθυμείτε. Αν είναι σε προσωπικό επίπεδο θα λάβετε πολύ σύντομα απάντησή μας.

7. Τέλος μπορείτε να βρείτε στην δεξιά στήλη του ιστολογίου μας τα φιλικά μας ιστολόγια, τα ιστολόγια που παρακολουθούμε αλλά και πολλούς ενδιαφέροντες συνδέσμους.

Να σας υπενθυμίσουμε ότι παρακάτω μπορείτε να βρείτε χρήσιμες οδηγίες για την κατασκευή των αναρτήσεών μας αλλά και στην κάτω μπάρα του ιστολογίου μας ότι έχει σχέση με δημοσιεύσεις και πνευματικά δικαιώματα.

ΣΑΣ ΕΥΧΟΜΑΣΤΕ ΚΑΛΗ ΠΕΡΙΗΓΗΣΗ

Χρήσιμες οδηγίες για τις αναρτήσεις μας.

1. Στις αναρτήσεις μας μπαίνει ΠΑΝΤΑ η πηγή σε οποιαδήποτε ανάρτηση ή μερος αναρτησης που προέρχεται απο άλλο ιστολόγιο. Αν δεν προέρχεται από κάποιο άλλο ιστολόγιο και προέρχεται από φίλο αναγνώστη ή επώνυμο ή άνωνυμο συγγραφέα, υπάρχει ΠΑΝΤΑ σε εμφανες σημείο το ονομά του ή αναφέρεται ότι προέρχεται από ανώνυμο αναγνώστη μας.

2. Για όλες τις υπόλοιπες αναρτήσεις που δεν έχουν υπογραφή ΙΣΧΥΕΙ η αυτόματη υπογραφή της ανάρτησης. Ετσι όταν δεν βλέπετε καμιά πηγή ή αναφορά σε ανωνυμο ή επώνυμο συντάκτη να θεωρείτε ΩΣ ΑΥΣΤΗΡΟ ΚΑΝΟΝΑ ότι ισχύει η αυτόματη υπογραφή του αναρτήσαντα.

3. Οταν βλέπετε ανάρτηση με πηγή ή και επώνυμο ή ανώνυμο συντάκτη αλλά στη συνέχεια υπάρχει και ΣΧΟΛΙΟ, τότε αυτό είναι ΚΑΙ ΠΑΛΙ του αναρτήσαντα δηλαδή είναι σχόλιο που προέρχεται από το ιστολόγιό μας.

Σημείωση: Να σημειώσουμε ότι εκτός των αναρτήσεων που υπογράφει ο διαχειριστής μας, όλες οι άλλες απόψεις που αναφέρονται σε αυτές ανήκουν αποκλειστικά στους συντάκτες των άρθρων. Τέλος άλλες πληροφορίες για δημοσιεύσεις και πνευματικά δικαιώματα μπορείτε να βρείτε στην κάτω μπάρα του ιστολογίου μας.