ΑΝΑΛΥΣΗ: Ρεαλισμός Νίκου Κοτζιά vs. ευρωπαϊκή τύφλωση… και οι συνέπειες.

Πραγματική αίσθηση προκαλούν οι δηλώσεις του υπουργού Εξωτερικών, Νίκου Κοτζιά, σε δημοσιογράφους μετά το άτυπο συμβούλιο υπουργών Εξωτερικών στη Ρίγα της Λετονίας. Ο υπουργός Εξωτερικών της Ελλάδας προειδοποίησε την Ευρωπαϊκή Ένωση ότι «θα υπάρξουν εκατομμύρια μετανάστες και χιλιάδες τζιχαντιστές που θα έρθουν στην Ευρώπη αν καταρρεύσει η Ελλάδα», λέγοντας ότι η περιοχή των Δυτικών Βαλκανίων είναι ήδη αποσταθεροποιημένη. 

Του ΖΑΧΑΡΙΑ ΜΙΧΑ

 (Διευθυντή Μελετών, Ινστιτούτου Αναλύσεων Ασφάλειας και Άμυνας, ISDA/ΙΑΑΑ) 

Παράλληλα, ο υπουργός Εξωτερικών καταλόγισε «πολιτιστικό ρατσισμό» στη στάση της Ευρώπης απέναντι στην Ελλάδα. «Είναι αναγκαίο για το μέλλον της Ευρώπης να βρεθεί άλλος τρόπος συμπεριφοράς για την Ελλάδα. Πρόκειται επίσης για γεωστρατηγική αναγκαιότητα», σημείωσε και πρόσθεσε:

«Μέχρι στιγμής υπήρξαν προσπάθειες για να καταρρεύσει η κυβέρνηση του ΣΥΡΙΖΑ ήδη από τις πρώτες μέρες. Τώρα, γίνεται προσπάθεια να συμβεί αυτό πιο αργά, αλλά τι θα επακολουθήσει; Ακροδεξιά, χάος». 

Ο υπουργός Εξωτερικών, Νίκος Κοτζιάς, παρενέβη σε ευρωπαϊκό επίπεδο ρίχνοντας στο τραπέζι, ίσως για πρώτη φορά, με αυτό τον τρόπο, την παράμετρο που αφορά τη γεωστρατηγική θέση της Ελλάδας. 

Μέχρι στιγμής, τέτοιες έμμεσες συμβουλές προς την Αθήνα ερχόντουσαν από τον αγγλοσαξονικό κόσμο, ο οποίος σε αντίθεση με τη γνωστή ακαμψία της γερμανική σκέψης, με φωτεινή εξαίρεση τον σοφό – στην κυριολεξία – υπουργό Εξωτερικών, Φρανκ Βάλτερ Σταϊνμάγερ, πρότεινε στην Ελλάδα να «κουνήσει το δάχτυλο» σε αυτό το θέμα στους Ευρωπαίους εταίρους, όπως το Βερολίνο το κουνάει λόγω ειδικού οικονομικού βάρους, ένα δεδομένο όμως που αποκαλύπτει ακόμα περισσότερο το «κενό ισχύος» («security vacuum») στο επίπεδο των στρατιωτικών δυνατοτήτων, που δίνουν υπόσταση στην οικονομική ισχύ και την αντίστοιχη παρεμβατική δυνατότητα στο επίπεδο των εξωτερικών σχέσεων σε διακρατικό επίπεδο, ή σε αυτό των εξωτερικών σχέσεων της Ένωσης.

Η αναφορά στον Φρανκ Βάλτερ Σταϊνμάγερ είναι απολύτως σκόπιμη, καθότι ξεχωρίζει στη γερμανική κυβέρνηση, «σαν τη μύγα μες το γάλα»… Είναι ο μοναδικός ίσως Γερμανός ΥΠΕΞ, μετά τον Χανς Ντίντριχ Γκένσερ, επί πρωθυπουργίας Χέλμουτ Κολ, που διαθέτει σαφή γεωπολιτική θεώρηση των ευρωπαϊκών υποθέσεων και σκέψη, σε αντίθεση με τη μονοδιάστατη οικονομική θεώρηση του Βόφγκανγκ Σόιμπλε και λιγότερο – το τονίζουμε – της Άγκελας Μέρκελ. Παρεμπιπτόντως, διακρίνονται σταδιακά κάποια σημάδια διχασμού ανάμεσα στους δύο και η Ιστορία θα αποδείξει εάν η «όσφρηση» αυτή είναι σωστή…

Τι είπε ο Νίκος Κοτζιάς; Τίποτε το φοβερό, υπό την έννοια ότι πρόκειται για κοινό τόπο σε κλειστά συνέδρια ειδικών στον τομέα της διεθνούς ασφάλειας, κυρίως δυτικών «δεξαμενών σκέψης» (think tanks). Τους είπε, ότι αν αποσταθεροποιήσουν την Ελλάδα, το αποτέλεσμα θα αποσταθεροποιήσει και τις δικές τους κοινωνίες, καθώς θα προωθηθεί τεράστος αριθμός παρανόμων μεταναστών στην ευρωπαϊκή ενδοχώρα, μεταξύ των οποίων και τζιχαντιστές. 

Οι δυτικές μυστικές υπηρεσίες γνωρίζουν πολύ καλά τις πληροφορίες για τους ψυχοπαθείς δολοφόνους του Ισλαμικού Κράτους και άλλων τρομοκρατικών – τζιχαντιστικών οργανώσεων, οι οποίοι φέρονται να επιθυμούν την εκμετάλλευση του μεταναστευτικού κύματος, για να μπορέσουν να περάσουν οργανωμένες και εκπαιδευμένες ομάδες τζιχαντιστών, με στόχο να εκτελέσουν θεαματικά τρομοκρατικά πλήγματα στις μεγαλουπόλεις της Ευρώπης. 

Εν ολίγοις, η ανεπάρκεια της Ευρωπαϊκής Ένωσης δεν περιορίζεται στις δομικές αδυναμίες του ευρώ, καθώς τα κενά στον τομέα της ασφάλειας και άμυνας είναι πραγματικά εφιαλτικές. Η Ένωση προχωρά υποτίθεται στην κατεύθυνση της ομοσπονδιοποίησής της, βασισμένη αποκλειστικά και μόνο στην – πάλαι ποτέ; – οικονομική ρώμη της. Για όλα τα υπόλοιπα, ούτε λόγος. Οι συνέπειες δεν χρειάζονται ειδικών αναφορών, τουλάχιστον όσο διαρκεί το δράμα της Ουκρανίας, το οποίο ασχέτως εάν οφείλεται και σε λανθασμένες κινήσεις της Δύσης, συν την εκατέρωθεν καχυποψία με τη Ρωσία, αναδεικνύει την ενωμένη Ευρώπη ως το απόλυτο «γεωπολιτικό τίποτα» με όρους «σκληρής ισχύος».

Το μήνυμα του Έλληνα υπουργού Εξωτερικών είναι σαφές: Ασχέτως του αν αρέσει ή δεν αρέσει κάποια ελληνική κυβέρνηση, η τακτική της Ευρώπης απέναντι στην Ελλάδα αποτελεί τη χειρότερη μορφή παρακινδυνευμένης διπλωματίας (brinkmanship), ενώ το χειρότερο είναι ότι οι αρχιτέκτονες δεν δείχνουν να έχουν συναίσθηση του μη υπολογισμένου ρίσκου (non calculated risk) που αναλαμβάνουν, καθότι απαίδευτοι, κατά τα φαινόμενα, σε οτιδήποτε διαφοροποιείται από τις παρωπίδες της αποκλειστικά οικονομικής οπτικής τους στις διεθνείς σχέσεις.

Η παρέμβαση του Νίκου Κοτζιά είναι συμβατή με τις προειδοποιήσεις που έρχονται από όλα τα επίπεδα της αμερικανικής κυβέρνησης προς την Ευρώπη. Το ότι ο Κοτζιάς θεωρείται – ενδεχομένως αρκούντως επιπόλαια και απλουστευτικά – στη Δύση ως «ρωσόφιλος», στη δεδομένη συγκυρία δίνει στην πρωτοβουλία του μεγαλύτερη αξία. Διότι δεν «απειλεί» τους εταίρους της χώρας με «στροφή προς τη Μόσχα», κάτι που λίγο-πολύ όλοι γνωρίζουν ότι δεν υφίσταται ως «απειλή» για λόγους τόσο εθνικού συμφέροντος, όσοι και αντικειμενικών δεδομένων, όπως οι μεταπολεμικές διευθετήσεις (βλ. Γιάλτα), αλλά και οι πραγματικές δυνατότητες των «μονομάχων». 

Τούτων λεχθέντων, το μήνυμα του Κοτζιά λαμβάνει άλλη διάσταση. Αυτή του ρόλου της χώρας ως «γέφυρας» ανάμεσα σε ανατολή και δύση. Η παρούσα υπογραφή το έχει αναφέρει πολλάκις: Το ελληνικό εθνικό συμφέρον εξυπηρετείται όταν Ηνωμένες Πολιτείες και Ρωσία βρίσκουν τρόπο συνεννόησης, έστω οριακής και αποφεύγουν αχρείαστες και αμοιβαία καταστροφικές εντάσεις. Ο λόγος είναι απλός, η απομείωση της γεωστρατηγικής σημασίας της Τουρκίας. 

Και σήμερα που η Τουρκία κυβερνάται από ένα τόσο αμφιλεγόμενο πρόσωπο τόσο σε επίπεδο διανοητικής σταθερότητας όσο και σε αυτό της επικίνδυνης για την περιφερειακή και παγκόσμια ασφάλεια κοσμοθεωρίας του, είναι πιο σημαντικό από ποτέ να πέσουν οι τόνοι και να προστατευθεί ως κόρη οφθαλμού το πραγματικό σύνορο του δυτικού πολιτισμού και των αξιών που αντιπροσωπεύει: Η ΕΛΛΑΔΑ. 

Οι Ευρωπαίοι εταίροι μπορούν να ακολουθήσουν μια άλλη, πραγματικά εποικοδομητική και πραγματικά έντιμη προσέγγιση στη σχέση τους με την Ελλάδα, έχοντας κατά νου δύο πράγματα: Πρώτον, το ότι κανείς κυβερνών δεν επιθυμεί να αυτοκτονήσει πολιτικά και δεύτερον, προτεραιότητα ενός εκάστου των Ελλήνων είναι η εξεύρεση οδού διαφυγής από το σημερινό αδιέξοδο, ασχέτως του ποιος θα το επιτύχει, έχοντας αντιληφθεί καλύτερα από τον καθένα, ότι ασχέτως πολιτικής ρητορικής, τα περιθώρια κινήσεων των ελληνικών κυβερνήσεων είναι πεπερασμένα.

Η ευρωπαϊκή παρέμβαση θα πρέπει να λαμβάνει υπόψη όλα τα ανωτέρω και θα πρέπει να ακολουθεί μία και μόνο λογική: «Κάντε αυτά και ο δρόμος καταλήγει εκεί». Οι ελληνικές υποχρεώσεις πρέπει να είναι σαφέστατα προσδιορισμένες και να περιλαμβάνουν τις μεταρρυθμίσεις που θα καταστήσουν την Ελλάδα μια «φυσιολογική» χώρα, καθότι ασχέτως της πολιτικής ρητορικής, όλοι γνωρίζουν και αναφέρουν στις ιδιωτικές συζητήσεις τις ελληνικές «συστημικές ιδιαιτερότητες», για να ειπωθεί κομψά.

Στο σκέλος της εξίσωσης που αφορά στο τι θα κερδίσει η χώρα εάν συνεργαστεί, θα πρέπει να διακηρυχθεί σαφώς θα πρέπει να συμπεριλαμβάνεται το τέλος της διαδρομής, δηλαδή η οριστική διευθέτηση του προβλήματος του χρέους, το οποίο έχει οδηγήσει στην απαράδεκτη και μη συμβατή με τις ευρωπαϊκές αξίες κατάσταση της ανθρωπιστικής κρίσης που βιώνει ο τόπος. 

Η Ελλάδα πρέπει να βρει τη θέση της και τον ρόλο της στον ευρωπαϊκό «καταμερισμό έργου». Ασφαλώς, κάτι παρόμοιο θα πρέπει επίσης κάτι παρόμοιο να σχεδιαστεί και για το σύνολο του ευρωπαϊκού νότου, καθότι η πολιτική του διαίρει – τον ευρωπαϊκό νότο – και βασίλευε, είναι απολύτως αυτοκαταστροφική για το ευρωπαϊκό όραμα. Και αυτό οφείλουν να το κατανοήσουν στο Βερολίνο.

Η έλλειψη ηγεσιών με πραγματικό ευρωπαϊκό όραμα στην τρέχουσα ιστορική συγκυρία οδήγησε στην απώλεια μιας μεγάλης ευκαιρίας: Την επιθετική και απροειδοποίητη αγορά χρέους στη δευτερογενή αγορά, με κλάσμα του κόστους, που θα συνιστούσε το καλύτερο «κούρεμα», αν και το επιχείρημα αυτό δεν θα θεράπευε τον πυρήνα του προβλήματος, δηλαδή τη μη ορθολογική οικονομική συμπεριφορά των ελληνικών κυβερνήσεων διαχρονικά, δεν μπορεί να μην επισημανθεί.

Η Ευρώπη χρειάζεται επειγόντως ένα «New Deal». Έναν έντιμο συμβιβασμό. Και τότε οι Ευρωπαίοι εταίροι θα εκπλαγούν με την «επανάσταση της λογικής» στην Ελλάδα. Ένα ελληνικό δημοψήφισμα επί ενός σαφέστατου ευρωπαϊκού σχεδίου εξόδου από την κρίση θα αποδείκνυε του λόγου το αληθές. Ήρθε η ώρα να αγαπήσουμε ξανά το κοινό μας ευρωπαϊκό «σπίτι». 

Όσοι, εντός Ελλάδος, επιθυμούν να παραμείνουν παρίες των ευρωπαϊκών εξελίξεων, μπορούν ασφαλώς να το πράξουν, καθώς γραφικές ιδεοληπτικές μειονότητες πάντοτε υπήρχαν. Η διαφορά είναι, ότι ο χειρισμός της οικονομικής κρίσης οδήγησε αυτές τις μειονότητες στο προσκήνιο, όχι μόνο στην Ελλάδα. Και είναι λάθος να αντιμετωπίζεται η ελληνική κυβέρνηση συνολικά ως ένα εξτρεμιστικό αριστερό «μόρφωμα», καθώς αυτό δείχνει να πιστεύει ένα μεγάλο τμήμα της Ευρώπης. Η πραγματικότητα είναι πολύ πιο σύνθετη. 

Η Ελλάδα θα παραμένει σταθερά πέριξ του πολιτικού Κέντρου με μικρές μετατοπίσεις, προς τα δεξιά ή τα αριστερά. Η «θεωρία του εκκρεμούς» εξηγεί τη σημερινή κατάσταση και είναι στο χέρι της ηγεσίας στο εσωτερικό της χώρας, αλλά και στο επίπεδο της Ευρωπαϊκής Ένωσης να το ισορροπήσει… Όσο μεγαλύτερη είναι η διαδρομή που καλύπτει προς το ένα άκρο το εκκρεμές, τόσο περισσότερο στο άλλο άκρο θα βρεθεί, έως ότου, αργά και βασανιστικά θα ισορροπήσει. 

Οι υπόλοιποι – πέραν των Ελλήνων – Ευρωπαίοι θεωρούν τον ΣΥΡΙΖΑ ως το ένα άκρο του εκκρεμούς. Εάν δεν έχουν απολέσει τη στοιχειώδη λογική, θα γνωρίζουν πολύ καλά πιο είναι και το άλλο. Τα περί διαφθοράς κάθε λογής «συστήματος» στην Ελλάδα (πολιτικού, οικονομικού κ.λπ.) τα γνωρίζουν όλοι. Ας δώσουν λοιπόν έμφαση στα «καθαρά χέρια» όπου κι αν βρίσκονται αυτά, ας δούνε όλοι «το ποτήρι μισογεμάτο» και ας οικοδομήσουν επ’ αυτού. 

Πέραν των εφικτών ή ανέφικτων θεωρητικών οραματισμών της όποιας πολιτικής ηγεσίας για το βέλτιστο οικονομικό σύστημα και της όποιας προεκλογικής ρητορικής, στο τέλος της ημέρας, σημασία έχει ποιος θα αντιμετωπίσει την ανθρωπιστική κρίση. Διότι ο απλός άνθρωπος που υποφέρει είναι έτοιμος να στέρξει όταν του δοθεί χείρα βοηθείας, αδιαφορώντας από που θα προέρχεται αυτή. 

Ας φροντίσουμε λοιπόν όλοι να ακούσουμε τη φωνή της λογικής και ας συζητήσουμε χωρίς μαχαίρι στο λαιμό την οριστική έξοδο από την κρίση. Ας φροντίσουμε ώστε αυτή η χείρα βοηθείας να είναι ευρωπαϊκή. Όταν ένα πρόσωπο αντιμετωπίζει πρόβλημα, στην οικογένεια και τους φίλους του καταφεύγει. Δέχεται ακόμα και δριμεία κριτική εάν η συμπεριφορά του οδήγησε στο ακραίο πρόβλημα που αντιμετωπίζει, αλλά αυτό που καθορίζει εάν θα οδηγηθεί σε διαφυγή από το αδιέξοδο είναι η ανταπόκριση του στενού του κύκλου, μαζί με τις ατομικές ικανότητες προσαρμογής στις συνθήκες.

Αυτό καθορίζει τις μετέπειτα ενέργειές του, οι οποίες θα εκταθούν από τα ορθολογικά βήματα σταδιακής διαφυγής από το αδιέξοδο, έως αψυχολόγητα ή ακόμα και απονενοημένα διαβήματα. Ό,τι ισχύει για το υποσύνολο, ισχύει με μικρές προσαρμογές και για το σύνολο. Το μήνυμα δεν θα μπορούσε να είναι σαφέστερο. 

Κι επειδή στις διεθνείς σχέσεις δεν υπάρχει η έννοια της «αγάπης» που θα συναντήσουμε στις διαπροσωπικές σχέσεις, αλλά όλα καθορίζονται από διαφορετικές εκφάνσεις κι επίπεδα του «συμφέροντος», ας επικεντρώσουμε την οπτική μας σε όρους «αποσταθεροποίησης». Μια οικογένεια θα «αποσταθεροποιηθεί» εάν ένα μέλος της δεν κατορθώσει να ορθοποδήσει και καταστραφεί, κάτι που θα έχει συνέπειες σε διάφορα επίπεδα. Το ίδιο ισχύει και για τις «οικογένειες» των διεθνών σχέσεων. 

Ας επανεξετάσουμε το πλέγμα των συμφερόντων που κάποτε οδήγησε στην έναρξη της διαδρομής που έχει οδηγήσει σήμερα στην Ευρωπαϊκή Ένωση και ας σκεφτούμε με όρους κοινού συμφέροντος για την κοινή μας πορεία από εδώ και πέρα. Διότι το «τραύμα» που θα προκληθεί από τον «ακρωτηριασμό» του ευρωπαϊκού σώματος, ίσως δεν θα αποτιμάται σε ευρώ. 

πηγή

Share